Μέση Ανατολή: Γιατί το τέλος της σύγκρουσης μοιάζει σήμερα μακρινό

Πριν από ένα χρόνο, με το Ισραήλ να βιώνει τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία του και στη συνέχεια τη Γάζα να υπόκειται τους πλέον καταστροφικούς βομβαρδισμούς, η εβραιο-παλαιστινιακή σύγκρουση, που ως ένα βαθμό απουσίαζε από την κορυφή της επικαιρότητας για χρόνια, πλέον είχε εκραγεί ξανά.

Το ξέσπασμα της βίας φάνηκε να αιφνιδιάζει τους πάντες. Μόλις μια εβδομάδα πριν από τις επιθέσεις της Χαμάς, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν δήλωνε ότι «η περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι πιο ήσυχη σήμερα από ό,τι ήταν εδώ και δύο δεκαετίες».

Ένα χρόνο μετά, η περιοχή βρίσκεται στις φλόγες. Περισσότεροι από 41.000 Παλαιστίνιοι είναι νεκροί. Δύο εκατομμύρια κάτοικοι της Γάζας έχουν εκτοπιστεί. Στη Δυτική Όχθη, άλλοι 600 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί. Στον Λίβανο, άλλο ένα εκατομμύριο άνθρωποι είναι εκτοπισμένοι και περισσότεροι από 2.000 νεκροί.

Περισσότεροι από 1.200 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν την πρώτη μέρα. Από τότε, το Ισραήλ έχει χάσει 350 ακόμη στρατιώτες στη Γάζα. Διακόσιες χιλιάδες Ισραηλινοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κοντά στη Γάζα και κατά μήκος των ασταθών βόρειων συνόρων με τον Λίβανο. Περίπου 50 στρατιώτες και πολίτες έχουν σκοτωθεί από ρουκέτες της Χεζμπολάχ.

Οι ζωές των κατοίκων της Γάζας, πριν και μετά την 7η Οκτωβρίου, έχουν σχεδόν ξεχαστεί καθώς τα μέσα ενημέρωσης σε όλον τον κόσμο αναμένουν με κομμένη την ανάσα τον «ολοκληρωτικό πόλεμο» στη Μέση Ανατολή.

Ορισμένοι Ισραηλινοί, των οποίων οι ζωές ανατράπηκαν εκείνη την μέρα, αισθάνονται ομοίως παραμελημένοι.

«Έχουμε τεθεί στο περιθώριο», επισημαίνει ο Γιεχούντα Κοέν, πατέρας του ομήρου Μινρόντ Κοέν, σε συνέντευξη στο δημόσιο κανάλι Kan News του Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα, που στη συνέχεια κατηγόρησε τον Νετανιάχου ως υπεύθυνο για έναν «άσκοπο πόλεμο που έχει φέρει εναντίον μας όλους τους πιθανούς εχθρούς».

«Κάνει τα πάντα, με μεγάλη επιτυχία, για να μετατρέψει ό,τι έγινε στις 7 Οκτωβρίου σε γεγονός ήσσονος σημασίας», είπε χαρακτηριστικά.

Δεν συμμερίζονται όλοι οι Ισραηλινοί αυτήν την οπτική γωνία. Πολλοί άλλοι βλέπουν τις επιθέσεις της Χαμάς πριν από ένα χρόνο ως την έναρξη μιας ευρύτερης εκστρατείας των εχθρών του Ισραήλ για την καταστροφή του εβραϊκού κράτους.

Η σκληρή αντίδραση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων έχει αποκαταστήσει μέρος της αυτοπεποίθησης που έχασε η χώρα πριν από ένα χρόνο, σε σημείο που ενώ πριν ένα χρόνο οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τον Ισραηλινό πρωθυπουργό στα χαμηλότερα επίπεδα που είχε ποτέ, τώρα έχουν αναστραφεί και η δημοφιλία του ανεβαίνει σταθερά.

Οι φιλοδοξίες του Νετανιάχου

Μετά από όλες αυτές τις τακτικές επιτυχίες που έχει πετύχει, ο Μπεντζαμίν Νετανιάχου φαίνεται να τρέφει ακόμη μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Σε ομιλία του, απευθυνόμενος στον ιρανικό λαό, άφησε να εννοηθεί ότι προετοιμάζεται μια αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη. «Όταν επιτέλους το Ιράν απελευθερωθεί και αυτή η στιγμή θα έρθει πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύουν οι άνθρωποι, όλα θα είναι διαφορετικά», είπε χαρακτηριστικά ο Εβραίος πρωθυπουργός.

Υπάρχει μια γενικότερη παραδοχή μεταξύ των συμμάχων του Ισραήλ ότι έχει το δικαίωμα –ή ακόμη και το καθήκον – να απαντήσει στην πυραυλική επίθεση που δέχτηκε την περασμένη εβδομάδα από το Ιράν. Αν και η επίθεση φαινόταν να στοχεύει στρατιωτικούς στόχους και κανένας Ισραηλινός δεν σκοτώθηκε, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε μια σκληρή απάντηση.

Το Ισραήλ θα επιθυμούσε να απαλλαγεί από την απειλή που αντιπροσωπεύει το Ιράν, όμως γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να το κάνει μόνο του, παρά τις πρόσφατες επιτυχίες.

Ο αμερικανικός παράγοντας

Την ίδια ώρα, η Ουάσιγκτον μοιάζει πολύ λίγο επιδραστική. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να αποτρέψουν την κλιμάκωση της κρίσης, περιλαμβάνοντας προεδρικές επισκέψεις, αμέτρητες διπλωματικές αποστολές και την ανάπτυξη τεράστιων στρατιωτικών πόρων, δεν είχαν κάποιο αποτέλεσμα.

Με τις προεδρικές εκλογές να βρίσκονται μόλις τέσσερις εβδομάδες μακριά, δεν είναι στιγμή για τολμηρές νέες αμερικανικές πρωτοβουλίες στην «καυτή πατάτα» της Μέσης Ανατολής. Προς το παρόν, φαίνεται ότι οι αμερικανικές προσπάθειες επικεντρώνονται στην αποφυγή μια ευρύτερης περιφερειακής κλιμάκωσης των συγκρούσεων.

Θα έρθει η ώρα της διπλωματίας;

Λίγοι φαντάζονταν πριν από 12 μήνες ότι η Μέση Ανατολή οδεύει προς την πιο επικίνδυνη στιγμή της εδώ και δεκαετίες. Όμως καθώς οι συγκρούσεις μπαίνουν στο δεύτερο χρόνο, όλες οι συζητήσεις για την «επόμενη μέρα» – πώς θα αποκατασταθεί και θα κυβερνηθεί η Γάζα όταν τελειώσουν οι εχθροπραξίες – έχουν σταματήσει ή έχουν ατονήσει μπροστά στις ανησυχίες για το ξέσπασμα ενός ευρύτερου περιφερειακού πολέμου.

Ίσως κάποια στιγμή, όταν το Ισραήλ θα αισθανθεί ότι έχει προκαλέσει αρκετή ζημιά στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, το Τελ Αβίβ και η Τεχεράνη δεν θα έχουν αλλάξει δραματικά τη βυθίζοντας την περιοχή σε ακόμη βαθύτερη κρίση και θα έχουν τελειώσει οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, η διπλωματία μπορεί τότε να έχει άλλη μια ευκαιρία. Όμως αυτή η στιγμή, μοιάζει πολύ μακρινή σήμερα.