Κρίσιμος ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στην Πολωνία

Οι Πολωνοί καλούνται σήμερα στις κάλπες για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, στον οποίο οι δημοσκοπήσεις αναγγέλλονται αμφίρροπη αναμέτρηση ανάμεσα στον νυν δεξιό λαϊκιστή αρχηγό του κράτους κι έναν φιλελεύθερο ευρωπαϊστή που θέλει να αποκαταστήσει τους δεσμούς της Βαρσοβίας με τις Βρυξέλλες.

Το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου θα έχει αποφασιστική σημασία για το μέλλον της κυβέρνησης του συντηρητικού εθνικιστικού κόμματος του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS), που επικριτές του κατηγορούν για περιστολή των δημοκρατικών ελευθεριών.

Ο πρόεδρος Αντρέι Ντούντα, ο οποίος ανήκει στο PiS, αναμετράται με τον φιλελεύθερο δήμαρχο της Βαρσοβίας, τον Ραφάλ Τρσασκόφσκι, ο οποίος ανήκει στην αξιωματική αντιπολίτευση, την παράταξη Πλατφόρμα Πολιτών (PO). Οι δημοσκοπήσεις θέλουν τους δύο υποψήφιους να έχουν χονδρικά τις ίδιες πιθανότητες νίκης.

«Η μάχη για την Πολωνία» είναι ο πρωτοσέλιδος τίτλος της ταμπλόιντ Super Express. Ενώ η φιλελεύθερη Gazeta Wyborcza κάνει λόγο περί επιλογής ανάμεσα «στην ελπίδα και την καταστροφή», η οποία προεξοφλεί ότι θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις μελλοντικές γενιές.

Οι προεδρικές εκλογές θα διεξάγονταν τον Μάιο — όταν ο Ντούντα είχε τεράστιο προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου — αλλά αναβλήθηκαν, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.

Η υποστήριξη στον Ντούντα έχει μειωθεί σημαντικά έκτοτε και μια από τις αιτίες είναι ακριβώς οι συνέπειες της πανδημίας, η οποία βύθισε την Πολωνία στην πρώτη της ύφεση μετά το τέλος της περιόδου του κομμουνισμού στη χώρα αυτή της ανατολικής Ευρώπης.

Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, το αποτέλεσμα που θα προκύψει από τη σημερινή ψηφοφορία ενδέχεται να είναι τόσο αμφίρροπο που θα πυροδοτήσει αμφισβητήσεις του στη δικαιοσύνη και διαδηλώσεις.

Τα εκλογικά τμήματα ανοίγουν στις 08:00 και θα κλείσουν στις 22:00 (ώρες Ελλάδας). Τα έξιτ πολ αναμένεται να μεταδοθούν αμέσως μετά. Τα πρώτα αποτελέσματα δεν θα ανακοινωθούν παρά αύριο το πρωί.

Στον πρώτο γύρο, την 28η Ιουνίου, ο Ντούντα ήρθε πρώτος συγκεντρώνοντας το 43,5% των ψήφων και ο Τρσασκόφσκι δεύτερος με το 30,4%.

Η Eurasia Group, εταιρεία συμβούλων ειδικευμένη στα πολιτικά ρίσκα, επισημαίνει ότι ο Τρσασκόφσκι καλείται να συσπειρώσει πολύ ανομοιόμορφες ομάδες του εκλογικού σώματος και προβλέπει νίκη του Ντούντα, αν και με οριακή διαφορά.

«Ο Τρσασκόφσκι αποδείχθηκε ικανός και ευφραδής υποψήφιος, αλλά δεκαπέντε ημέρες είναι πολύ μικρό χρονικό διάστημα για να κλείσει τη διαφορά» από τον Ντούντα, έκρινε, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι οι αντιπολιτευόμενοι ατυχήσαντες υποψήφιοι στον πρώτο γύρο δεν εξέφρασαν «σαφή υποστήριξη» σε αυτόν.

«Δύο οράματα για την Πολωνία»

Ο Ντούντα υποσχέθηκε ότι θα διατηρήσει σε ισχύ κοινωνικές παροχές του PiS, όπως ιδίως τα οικογενειακά επιδόματα και η αύξηση των συντάξεων, στο πλαίσιο της εξαιρετικά πολωτικής προεκλογικής εκστρατείας του. Εξαπέλυσε επίθεση στα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΔ και απέρριψε την ιδέα να δοθούν αποζημιώσεις σε Εβραίους (ή απογόνους τους) τα αγαθά ή οι περιουσίες των οποίων είχαν κλαπεί από τους ναζί ή απαλλοτριωθεί επί σοσιαλισμού.

«Αυτές οι εκλογές είναι μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο οράματα για την Πολωνία: το ένα είναι λευκό και κόκκινο, το άλλο έχει τα χρώματα του ουράνιου τόξου», συνόψισε ο υπουργός Δικαιοσύνης Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο, σύμφωνα με το πολωνικό πρακτορείο ειδήσεων PAP. Αναφερόταν αντίστοιχα στα χρώματα του πολωνικού εθνικού συμβόλου και της σημαίας του κινήματος των ΛΟΑΔ.

Η κυβέρνηση και κρατικά μέσα ενημέρωσης, που πρακτικά στρατεύθηκαν στην εκστρατεία του Ντούντα, επιτίθενται εναντίον τίτλων ελεγχόμενων από γερμανικά κεφάλαια, κατηγορώντας τους πως «διάλεξαν πλευρά», αφότου μια ταμπλόιντ του ομίλου Ringier Axel Springer κατήγγειλε τον Ντούντα διότι απένειμε χάρη σε παιδεραστή.

Ο Τρσασκόφσκι τάσσεται ανοικτά υπέρ των πολιτικών γάμων και των συμφώνων συμβίωσης προσώπων του ιδίου φύλου. Η απόφασή του να υπογράψει ένα κείμενο υποστήριξης στην κοινότητα ΛΟΑΔ είχε εξωθήσει πέρυσι αρκετές περιφέρειες της αγροτικής και κοινωνικά συντηρητικής ανατολικής Πολωνίας να αυτοανακηρυχθούν «ζώνες ελεύθερες από τους ΛΟΑΔ».

Σε περίπτωση νίκης του, ο Ραφάλ Τρσασκόφσκι υπόσχεται να αναιρέσει τις αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις, ειδικά στο δικαστικό σύστημα, που έθεσαν τη Βαρσοβία σε τροχιά σύγκρουσης με τους εταίρους της στην ΕΕ.

«Αυτές οι εκλογές θα καθορίσουν την τύχη της Πολωνίας στο προβλεπτό μέλλον», τόνισε ο Άνταμ Σέμπος, πρώην πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου και καθηγητής νομικής που χαίρει γενικού σεβασμού.

«Θα κυριαρχηθεί και θα πειθαρχήσει απόλυτα σε ένα πολιτικό κόμμα, με όλες τις συνέπειες μιας εξουσίας δικτατορικής φύσης, ή θα σταματήσει τη διαδικασία αυτή;» διερωτήθηκε.

Πάντως, καθώς ο πρόεδρος στην Πολωνία δεν έχει παρά περιορισμένες εκτελεστικές εξουσίες, ακόμη κι αν ο Τρσασκόφσκι κέρδιζε, είναι αμφίβολο το κατά πόσον θα ήταν σε θέση να προωθήσει σημαντικές αλλαγές αμέσως. Το κύριο είναι πως ενδεχόμενη νίκη του, με δεδομένο και το ότι η Άνω Βουλή βρίσκεται στα χέρια της αντιπολίτευσης, θα πρόσκοπτε το PiS στην προσπάθειά του να προωθήσει την πολύ συντηρητική ατζέντα του.

Ο Ντούντα, που αυτοπαρουσιάζεται ως μέγας υπερασπιστής των καθολικών αξιών των Πολωνών, έλαβε μερικές ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο την ευλογία του Ρεπουμπλικάνου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Η επίσκεψη του αρχηγού του πολωνικού κράτους στον Λευκό Οίκο ήταν η πρώτη ξένου ηγέτη στην έδρα της αμερικανικής προεδρίας αφότου άρχισε να εξαπλώνεται η πανδημία του κορονοϊού.