Ιράν: Σύμβολο αντίστασης η φοιτήτρια που γδύθηκε και συνελήφθη

Σε μια δυναμική επίδειξη ανυπακοής, μια νεαρή φοιτήτρια στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης γδύθηκε, έμεινε με τα εσώρουχά της, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, συνελήφθη, κακοποιήθηκε -σύμφωνα με καταγγελίες - και έγινε ακόμη ένα σύμβολο των γυναικών στο Ιράν χωρίς καν να ξέρουν το ποια είναι.

Οι εικόνες της κοπέλας -που λέγεται πως ονομάζεται Ahoo Daryaei- που περπατά ημίγυμνη στους δρόμους του πανεπιστημίου κάνουν τον γύρο του διαδικτύου από το Σάββατο, αναδεικνύοντας τους αμφιλεγόμενους νόμους του Ιράν για το χιτζάμπ καθώς και τον επίσης αμφιλεγόμενο ρόλο της λεγόμενης «αστυνομίας ηθικής».

Η γυναίκα οδηγήθηκε με τη βία σε ένα αυτοκίνητο από το προσωπικό ασφαλείας και αργότερα μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική εγκατάσταση, σύμφωνα με την ιρανική εφημερίδα Farhikhtegan. Έκτοτε, η τύχη της αγνοείται.  

Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση της και απαίτησε να της δοθεί πρόσβαση στην οικογένειά της και στον δικηγόρο της.

«Οι ισχυρισμοί για ξυλοδαρμό και σεξουαλική βία εναντίον της κατά τη διάρκεια της σύλληψης χρειάζονται ανεξάρτητες και αμερόληπτες έρευνες», ανέφεραν οι ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ανακοίνωσή τους στο X. «Οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν», τονίζουν.

Τεράστιο κύμα υποστήριξης στα social media

Το βίντεο της διαμαρτυρίας της προκάλεσε ένα κύμα υποστήριξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το hashtag «Γυναίκα, ζωή, ελευθερία» να κατακλύζει το διαδίκτυο και να γίνεται σύμβολο του αγώνα των Ιρανών γυναικών για αυτονομία.

Η αμφιλεγόμενη αστυνομία ηθικής του Ιράν και η αντίσταση

Η κοπέλα τα έβαλε με τον πιο ηχηρό τρόπο με την αστυνομία ηθικής, Gasht-e-Ershad, που ιδρύθηκε το 2006 υπό τον σκληροπυρηνικό πρώην πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, αν και οι νόμοι περί υποχρεωτικής κάλυψης χρονολογούνται από το 1983.

Επιφορτισμένη με την επιβολή της σεμνότητας σύμφωνα με την ιρανική ερμηνεία του ισλαμικού νόμου της Σαρία, η αστυνομία ηθικής περιπολεί σε δημόσιους χώρους, παρακολουθώντας την ενδυμασία των γυναικών και την τήρηση των ισλαμικών ενδυματολογικών κανόνων.

Ο νόμος ορίζει ότι οι γυναίκες από την εφηβεία πρέπει να έχουν καλυμμένο το κεφάλι και να φορούν χιτζάμπ σε δημόσιους χώρους, αλλά η επιβολή της νομοθεσίας είναι συχνά αυθαίρετη, με ελάχιστη σαφήνεια ως προς το τι συνιστά παραβίαση.

Όσες συλλαμβάνονται από την αστυνομία ηθών οδηγούνται σε κέντρα επανεκπαίδευσης ή αστυνομικά τμήματα για «συμβουλευτικές» συνεδρίες, όπου πρέπει να αποκτήσουν «κατάλληλα ρούχα» πριν αφεθούν ελεύθερες.

Η επιβολή αυτών των ενδυματολογικών κανόνων από το Ιράν δεν αφορά μόνο τα χιτζάμπ αλλά και το ευρύτερο φάσμα της δημόσιας εμφάνισης, με υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση εκστρατείες στα σχολεία, τα μέσα ενημέρωσης και τις δημόσιες εκδηλώσεις που ενισχύουν τα αυστηρά ισλαμικά πρότυπα.

Παρόλα αυτά, πολλές Ιρανές γυναίκες έχουν αντισταθεί φορώντας στενά ρούχα, αφήνοντας τα μαλλιά τους σε κοινή θέα ή διαμορφώνοντας τις μαντίλες ως συμβολικά αξεσουάρ - αμφισβητώντας την εξουσία του κράτους επί των προσωπικών ελευθεριών.

Παρά τα σκληρά μέτρα καταστολής, οι γυναίκες στο Ιράν συνεχίζουν να αμφισβητούν την υποχρεωτική χιτζάμπ. Οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει ισχυρά εργαλεία για αυτή την αντίσταση, με τις γυναίκες σε ολόκληρη τη χώρα να μοιράζονται βίντεο με τις ίδιες χωρίς μαντίλα, ενθαρρύνοντας τους άλλους να συμμετάσχουν στον αγώνα τους.

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν βοηθήσει επίσης στην αλληλεγγύη των Ιρανών γυναικών στο εξωτερικό και έχουν συγκεντρώσει διεθνής υποστήριξη.

Τα βίντεο από το τελευταίο περιστατικό στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης έχουν τραβήξει την προσοχή οργανώσεων και υποστηρικτών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία και η Ειδική Εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών Mai Sato, οι οποίοι κάλεσαν τις ιρανικές αρχές να απελευθερώσουν την γυναίκα και να την προστατεύσουν από κακομεταχείριση.

Ενώ πέρυσι κυκλοφόρησαν αναφορές που έδειχναν ότι η αστυνομία ηθικής είχε διαλυθεί, αυτό δεν συνέβη υπό την υπερσυντηρητική κυβέρνηση του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι.

Η κυβέρνησή του έχει αυξήσει την παρουσία της αστυνομίας ηθικής σε μεγάλες πόλεις, προκαλώντας περαιτέρω ανταγωνισμό σε ένα κοινό που έχει ήδη κουραστεί από τη θεοκρατική διακυβέρνηση. Ωστόσο, παρά την κατασταλτική αυτή ατμόσφαιρα, οι διαμαρτυρίες δεν έχουν δείξει σημάδια ύφεσης. Για πολλούς, ο αγώνας κατά της υποχρεωτικής κάλυψης του σώματός τους έχει γίνει συμβολικός ενός ευρύτερου αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα, την ισότητα των φύλων και την ελευθερία από την αυταρχική διακυβέρνηση.