Το χρονικό της κατάληψης των δύο ελληνικών τάνκερ στον Περσικό Κόλπο

Στην κατάληψη δύο ελληνόκτητων δεξαμενοπλοίων που φέρουν την ελληνική σημαία προχώρησε την Παρασκευή το μεσημέρι η Τεχεράνη.

Η κίνηση του Ιράν αποδίδεται σε αντίποινα προς την Αθήνα για την κατάσχεση φορτίου αργού ιρανικού πετρελαίου που μεταφερόταν από ρωσικό δεξαμενόπλοιο στις 15 Απριλίου στα ανοιχτά της Εύβοιας και την απόφαση της Ελλάδας την Πέμπτη 26 Μαΐου να αποστείλει το φορτίο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Θεμιστοκλής Δεμίρης πραγματοποίησε το απόγευμα της Παρασκευής έντονο διάβημα διαμαρτυρίας στον Ιρανό πρέσβη στην Αθήνα. Σε ανακοίνωσή του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει πως «οι ανωτέρω πράξεις ισοδυναμούν ουσιαστικά με πράξεις πειρατείας. Ο Γενικός Γραμματέας καταδίκασε έντονα τις πράξεις αυτές, οι οποίες αντιβαίνουν θεμελιώδεις κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και της Διεθνούς Ναυσιπλοΐας. Κάλεσε για την άμεση απελευθέρωση των πλοίων και των πληρωμάτων τους. Τόνισε επίσης ότι οι πράξεις αυτές θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις Ε.Ε. – Ιράν».

Σύμφωνα με πληροφορίες ναυλομεσιτικών κύκλων, το ένα από τα ελληνικά δεξαμενόπλοια στα οποία επιβιβάστηκαν Ιρανοί στρατιώτες είναι το 157.000 τόνων (suezmax) Delta Poseidon της Delta Tankers, συμφερόντων του εφοπλιστή Διαμαντή Διαμαντίδη, ενώ το δεύτερο ανήκει σε αδιευκρίνιστο ακόμα επίσης Ελληνα εφοπλιστή. Ωστόσο, ορισμένες πηγές κατονομάζουν το Prudent Warrior της Polembros Shipping, συμφερόντων της οικογενείας Πολέμη, ως το δεύτερο δεξαμενόπλοιο suezmax που κατέλαβαν οι ιρανικές αρχές.

Ιρανοί στρατιώτες που έφτασαν με ελικόπτερο επιβιβάστηκαν στο Delta Poseidon και ανέκριναν το πλήρωμα.

Σύμφωνα με τη ναυτιλιακή επιθεώρηση TradeWinds, έξι Ιρανοί στρατιώτες που έφτασαν με ελικόπτερο επιβιβάστηκαν στο Delta Poseidon και το πλήρωμα του δεξαμενοπλοίου έλαβε εντολή να συγκεντρωθεί στη γέφυρα για ανάκριση. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Delta Poseidon αλλά και το δεύτερο πλοίο με ελληνική σημαία οδηγήθηκαν στα ιρανικά χωρικά ύδατα και παραμένουν αγκυροβολημένα εκεί. Η ιρανική επιχείρηση έλαβε χώρα στον Περσικό Κόλπο και ενώ τα δύο έμφορτα ελληνικά δεξαμενόπλοια κινούνταν προς τους προορισμούς τους. Το Delta Poseidon είναι φορτωμένο με ιρακινό αργό πετρέλαιο που κατευθυνόταν προς ελληνικά διυλιστήρια.

Το επεισόδιο έρχεται στο τέλος μιας εβδομάδας κατά την οποία οι ΗΠΑ κατέσχεσαν, όπως προαναφέρθηκε, ένα φορτίο ιρανικού αργού πετρελαίου από ένα ρωσικό τάνκερ (το aframax Lana) που κρατείτο στην Ελλάδα. Η Τεχεράνη χαρακτήρισε την κίνηση «διεθνή ληστεία». Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Irna, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν κάλεσε τον επιτετραμμένο της ελληνικής πρεσβείας στην Τεχεράνη προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την κίνηση, χαρακτηρίζοντάς την «σαφή πράξη πειρατείας». Το Ιράν έχει επίσης διαμαρτυρηθεί στον απεσταλμένο της Ελβετίας στην Τεχεράνη, που εκπροσωπεί εκεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ, για την κατάσχεση στην Ελλάδα του φορτίου, σύμφωνα με το Lloyd’s List.

Breaking: Iran seizes 2 Greece-owned & flagged tankers in retaliation for Iranian oil seized off Greece earlier by US authorities (@lloydslisted exclusive story here:https://t.co/yx5mTrC6dt) suezmaxes are Prudent Warrior & Delta Poseidon. https://t.co/IrKmWzfD7f for updates pic.twitter.com/SiRfkuH5iN

— Michelle Wiese Bockmann (@Michellewb_) May 27, 2022

Η υπόθεση του Lana αφορά το δεξαμενόπλοιο, με προηγούμενη ονομασία Pegas, που κατέπλευσε στον κόλπο της Καρύστου στις 14 Απριλίου από τη Μαρμαρίδα της Τουρκίας και δεσμεύθηκε στις 19 Απριλίου με απόφαση της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, επειδή ανήκε στη ρωσική τράπεζα Promsvyazbank, στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Ωστόσο, το δεξαμενόπλοιο αφέθηκε ελεύθερο, αφού από τα έγγραφά του προέκυψε ότι στις 17 Μαρτίου είχε αλλάξει το όνομά του σε Lana και είχε μεταβιβαστεί στην επίσης ρωσική εταιρεία Transmorflot, η οποία όμως δεν υπόκειται σε κυρώσεις.

Ετσι έγινε αποδέσμευση του πλοίου, που παρέμεινε πάντως στο αγκυροβόλιο της Καρύστου, αφού μία ημέρα μετά, στις 20 Απριλίου, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, επικαλούμενο διμερή συμφωνία δικαστικής συνδρομής, ζήτησε τη δέσμευση του φορτίου με το επιχείρημα ότι τα έσοδα από την πώλησή του θα χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Το αίτημα συνδρομής διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Χαλκίδας και στις 20 Μαΐου το εκεί Πρωτοδικείο ενέκρινε τη μεταφορά του πετρελαίου από το Lana σε δύο μισθωμένα από τις ΗΠΑ δεξαμενόπλοια. Η απάντληση του φορτίου ξεκίνησε στα μέσα της εβδομάδας και έγινε γνωστή την Πέμπτη. Την Παρασκευή η Τεχεράνη κατέλαβε τα δύο ελληνικά πλοία.

Θέμα στα διεθνή μέσα

«Οι ιρανικές δυνάμεις κατέλαβαν δύο ελληνικά δεξαμενόπλοια στον Περσικό Κόλπο την Παρασκευή, αμέσως μετά την προειδοποίηση της Τεχεράνης ότι θα λάβει “τιμωρητικά μέτρα” κατά της Αθήνας για την κατάσχεση, από πλευράς ΗΠΑ, φορτίου ιρανικού πετρελαίου στα ανοικτά ελληνικών ακτών, αναφέρει το Reuters.

«Η κατάσχεση δύο δεξαμενόπλοιων υπό ελληνική σημαία είναι πιθανό να προκαλέσει αναστάτωση στην αγορά πετρελαίου και στη ναυτιλιακή βιομηχανία, με τις τιμές να βρίσκονται κοντά στα 120 δολάρια το βαρέλι» γράφουν οι FT.

Το Al Jazeera αναφέρεται στην αντίδραση των ελληνικών αρχών οι οποίες τόνισαν πως οι εν λόγω πράξεις «ισοδυναμούν ουσιαστικά με πράξεις πειρατείας» και πως αυτές θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις ΕΕ-Ιράν.

«Η επιδρομή σηματοδοτεί το πρώτο σοβαρό περιστατικό στη θάλασσα εδώ και μήνες, καθώς η ένταση μεταξύ του Ιράν και της Δύσης παραμένει σε υψηλά επίπεδα λόγω της πυρηνική συμφωνία του με τις παγκόσμιες δυνάμεις. Καθώς η Τεχεράνη εμπλουτίζει περισσότερο ουράνιο, αυξάνονται οι ανησυχίες για μη επιστροφή στη συμφωνία, αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου», σημειώνει το abcnews.

«Οι ιρανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν δύο πετρελαιοφόρα υπό ελληνική σημαία στον Περσικό Κόλπο την Παρασκευή, λίγες μέρες μετά την κατάσχεση φορτίου ιρανικού πετρελαίου στα ελληνικά ύδατα. Τα επεισόδια αυξάνουν την ένταση στη Μέση Ανατολή εν μέσω των τελματωμένων διαπραγματεύσεων για την πυρηνική συμφωνία και τη δολοφονία ενός αξιωματικού του Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης την περασμένη Κυριακή», γράφει η Wall Street Journal.

H Jerusalem Post υπενθυμίζει την κατάληψη από το Ιράν βρετανικoύ τάνκερ κοντά στα Στενά του Ορμούζ το 2019 για υποτιθέμενες θαλάσσιες παραβιάσεις, δύο εβδομάδες αφότου οι βρετανικές δυνάμεις κατέλαβαν ιρανικό δεξαμενόπλοιο κοντά στο Γιβραλτάρ, καθώς, όπως ανέφεραν, μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία, παραβιάζοντας τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η DW υπογραμμίζει ότι έχουν καταγραφεί πολυάριθμες επιθέσεις στον Περσικό Κόλπο, από τη στιγμή που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποσύρθηκε μονομερώς το 2018 από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, γνωστή ως Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης (JCPOA)». Προσθέτει, ωστόσο, πως «εδώ και μήνες δεν έχει σημειωθεί κάποιο σημαντικό περιστατικό».