Frontex: Pushbacks και εργασιακές συνθήκες οδήγησαν στην παραίτηση του Φαμπρίς Λεζερί

Η παραίτηση του επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεζερί από την ευρωπαϊκή υπηρεσία ακτοφυλακής και συνοριοφυλακής έσκασε σαν βόμβα στην Ευρώπη και αποτελεί βασικό θέμα των σημαντικότερων ειδησεογραφικών πρακτορείων.

Ο Λεζερί, ο οποίος υπήρξε επικεφαλής της Frontex από το 2015, υπέβαλε την παραίτησή του μετά τη δημοσιοποίηση πορισμάτων μακροχρόνιας έρευνας σχετικά με παραβατικές συμπεριφορές της υπηρεσίας.

Τα τελευταία χρόνια, η Frontex ελέγχεται για εμπλοκή σε pushbacks μεταναστών στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια πρακτική γνωστή ως pushbacks, για κάτι το οποίο έχει κατηγορηθεί και η Ελλάδα. Παράλληλα εξετάζονται καταγγελίες και για παρενόχληση και κακή συμπεριφορά εντός του ίδιου του οργανισμού.

H OLAF, δηλαδή ο εποπτικός φορέας της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης ερευνά τις εν λόγω κατηγορίες για περισσότερο από έναν χρόνο και παρουσιάζει τώρα τα τελικά πορίσματα. Οι ερευνητές της OLAF έχουν ήδη παρουσιάσει το πρώτο μέρος της έκθεσής τους, το οποίο επικεντρώνεται στα pushbacks.

Η έκθεση, η οποία βασίστηκε σε αίτημα για την ελευθερία της πληροφόρησης που υποβλήθηκε στον οργανισμό, περιγράφει λεπτομερώς μια βάση δεδομένων της Frontex που περιείχε περιγραφές 145 περιπτώσεων με την ένδειξη «πρόληψη της αναχώρησης» - περιστατικά που αντικατοπτρίζουν τις επαναπροωθήσεις.

Σύμφωνα με το POLITICO, ενώ οι λεπτομέρειες της έρευνας κρατούνται αυστηρά μυστικές, αρκετοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η έρευνα αποκαλύπτει με αναλυτικά στοιχεία ότι η Frontex παραβίασε κανόνες που έχουν να κάνουν με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ η ηγεσία του οργανισμού είχε πλήρη επίγνωση για τις εν λόγω παραβιάσεις.

Τα συμπεράσματα του φορέα για τις κατηγορίες που αφορούν παρενόχληση μέσα στον οργανισμό δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί.

Σε ανακοίνωσή του την Παρασκευή, η Frontex επιβεβαίωσε ότι ο Λεζερί και δύο ακόμα μέλη του προσωπικού της Frontex ερευνώνται από την ΕΕ. Ο Λεζερί είχε την ευκαιρία να σχολιάσει την έκθεση της OLAF σε ειδική συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου την Πέμπτη, όπου ανακοίνωσε την παραίτησή του, ανέφερε ο Frontex.

Η επιστολή παραίτησης του Λεζερί απεστάλη την ίδια ημέρα με τη δημοσίευση έρευνας για συμμετοχή της Frontex σε παράνομα pushbacks από την Ελλάδα στην Τουρκία

Σύμφωνα με τον Guardian, ο Λεζερί ανέφερε στην επιστολή παραίτησής του: «Επιστρέφω την εξουσιοδότησή μου στο διοικητικό συμβούλιο, καθώς φαίνεται ότι η εντολή της Frontex με την οποία εκλέχθηκα και ανανεώθηκα τον Ιούνιο του 2019 έχει σιωπηρά αλλά ουσιαστικά αλλάξει».

Η επιστολή είχε ημερομηνία την ίδια ημέρα που μια διεθνής κοινοπραξία δημοσιογράφων, μεταξύ των οποίων και ο Guardian, αποκάλυψε ότι η βάση δεδομένων του Frontex έδειχνε ότι εμπλέκεται σε pushbacks, εξαναγκάζοντας αιτούντες άσυλο που προσπαθούν να εισέλθουν στην Ελλάδα να επιστρέψουν στην Τουρκία.

Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα της OLAF ήταν εκείνη που οδήγησε σε παραίτηση τον επικεφαλής της Frontex. Ο Λεζερί δεν είναι ο μόνος αξιωματούχος που εμπλέκεται στην έκθεση και έχει ήδη παραιτηθεί, καθώς η υπηρεσία ελέγχου φέρεται να έχει ζητήσει την πειθαρχική δίωξη ακόμα δύο υπαλλήλων της Frontex.

Εκπρόσωπος της Olaf επιβεβαίωσε ότι η έρευνα για τη Frontex έκλεισε στις 15 Φεβρουαρίου, αλλά αρνήθηκε να κάνει περαιτέρω σχόλια, επικαλούμενη κανόνες εμπιστευτικότητας για την προστασία των εμπλεκομένων και «πιθανή συνέχεια σε διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες». Από την πλευρά της η Frontex ωστόσο, δεν υπάρχει επιβεβαίωση.

Η πτώση του Λεζερί από την κεφαλή της Frontex ήρθε έπειτα από συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του οργανισμού που φαίνεται να ήταν επεισοδιακή. Στο συμβούλιο το οποίο αποτελείται από εκπροσώπους των 27 της ΕΕ, διαμορφώθηκαν δύο ξεχωριστά μέτωπα.

Από την μία πλευρά αξιωματούχοι από ορισμένες χώρες, όπως πχ η Σουηδία (πατρίδα της επιτρόπου Ίλια Γιόχανσον, η οποία εποπτεύει την Frontex), επέπληξαν τον Λεζερί για τις παραπάνω αναφορές, όμως από την άλλη χώρες όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία αλλά και η Ελλάδα υπερασπίστηκαν το έργο του.

Λεζερί : Προσπαθείτε να κάνετε τη Frontex, ΜΚΟ

Κατά τη διάρκεια της επεισοδιακής συνάντησης, ο Λεζερί φέρεται να υποστήριξε ότι οι χώρες της ΕΕ προσπαθούν να μετατρέψουν τον Frontex σε ΜΚΟ. Ορισμένοι από τους αξιωματούχους που ανέφεραν τα παραπάνω, δήλωσαν ότι το τέλος του επικεφαλής επισπεύσθηκε όταν έχασε την υποστήριξη της πατρίδας του, της Γαλλίας.

Για νέα αρχή στον οργανισμό μιλά το Βερολίνο

Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών επιβεβαίωσε την αποχώρηση του Λεζερί , σημειώνοντας για ευκαιρία για μια «νέα αρχή» στον οργανισμό.

«Προσφέρει τη δυνατότητα πλήρους διαλεύκανσης των ισχυρισμών, δημιουργώντας πλήρη διαφάνεια και διασφαλίζοντας ότι όλες οι αποστολές του Frontex πραγματοποιούνται σε πλήρη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό δίκαιο», δήλωσε ο Μαξιμίλιαν Καλ στους δημοσιογράφους στο Βερολίνο την Παρασκευή.

Η αποχώρηση Λεζερί σφραγίζει μια πολυετή περίοδο στην οποία η Frontex εμπλέκεται επανειλημμένα σε διαμάχες μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το ζήτημα της μετανάστευσης, με ορισμένες χώρες να εμφανίζονται (πολλές φορές από απόσταση) ως υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες να υπογραμμίζουν συνεχώς τη σημαντικότητα του έργου της.

Οι καταγγελίες για την εσωτερική λειτουργία της Frontex

Ο οργανισμός βρέθηκε επανειλημμένα αντιμέτωπος με καταγγελίες για σημαντικά παραπτώματα, σχεδόν από την ημέρα που ξεκίνησε να οργανώνεται. Οι καταγγελίες αφορούσαν σε εσωτερικές διαδικασίες τις Frontex, όπως για παράδειγμα η εργασιακή κουλτούρα του οργανισμού και η διαδικασία προσλήψεων (υπήρξαν άτομα που υποστήριξαν ότι δέχτηκαν προτάσεις για να εργαστούν στον οργανισμό και ξαφνικά αυτές αποσύρθηκαν) μέχρι τη μεταχείριση των μεταναστών που ζητούσαν άσυλο στην Ευρώπη αλλά και τα pushbacks για τα οποίες υπήρχαν πολλές αναφορές από ΜΚΟ.

Οι ερευνητές της OLAF, έβαλαν στο στόχαστρο τον Λεζερί και τον επικεφαλής του γραφείου του, Thibauld de La Haye Jousselin, εξετάζοντας αναφορές για παρενόχληση και γενικότερα κακή συμπεριφορά στελεχών μέσα στην έδρα της υπηρεσίας.

Πώς οδηγήθηκε στην παραίτηση

Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησαν από τον Λεζερί να παραιτηθεί από το πόστο του μετά την έρευνα, ενώ και οι συνήγοροι μεταναστών επανέλαβαν τη συγκεκριμένη έκκληση. Ο Λεζερί αρνήθηκε κατ’ εξακολούθηση όλες τις κατηγορίες που του απέδιδαν σε προσωπικό επίπεδο αλλά και όσες είχαν να κάνουν με pushbacks. Δήλωσε μάλιστα ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το προσωπικό του οργανισμού έχει συμμετοχή σε παράνομες δραστηριότητες.

Ωστόσο, τα αρχικά ευρήματα της OLAF και οι αυξανόμενες αναφορές για κακοδιαχείριση φαίνεται ότι τελικά άλλαξαν το κλίμα, ωθώντας τον επικεφαλής της Frontex και άλλους να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους.

Η Frontex αναφέρει ότι «το διοικητικό συμβούλιο έλαβε γνώση των προθέσεών του και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνεργασία (με τον Λεζερί ) έχει συνεπώς λήξει» αναφέρεται στην ανακοίνωση.