CNN: Πώς η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν «βουλιάζει» την οικονομία της Τουρκίας

Επί σχεδόν δύο δεκαετίες ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε προσπάθειες να μεταμορφώσει τη θέση της Άγκυρας στον παγκόσμιο χάρτη. Σήμερα, τα όνειρά του φαίνονται πιο ανεδαφικά από ποτέ.

Πριν από σχεδόν 10 χρόνια, ο Ερντογάν ως πρωθυπουργός της χώρας τότε, έκανε μια αποφασιστική στροφή στην εξωτερική πολιτική. Η Τουρκία δεν θα χτυπούσε πλέον την πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρακαλώντας την να δεχτεί την Τουρκία στους κόλπους της. Αντ’αυτού, η Τουρκία θα μπορούσε για άλλη μια φορά να προβάλει την περιφερειακή της ισχύ, να επεκτείνει την επιρροή της στα πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να γίνει μια υπολογίσιμη παγκόσμια δύναμη.

Όπως γράφει το CNN, αυτή ήταν μια ιδέα που μαγνήτισε τη φαντασία των λαϊκών μαζών και έτσι μπόρεσε να ενισχύσει σημαντικά τις εξουσίες του. Οι σύμμαχοι του Ερντογάν στην Αίγυπτο και τη Συρία αποκόμισαν τεράστια πολιτικά κέρδη κατά τα πρώτα χρόνια της Αραβικής Άνοιξης, η οποία ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2010 και το νεο-οθωμανικό όνειρο του Ερντογάν φαίνεται να υλοποιείται.

Μια δεκαετία μετά όμως, οι σύμμαχοι του Ερντογάν – κυρίως ομάδες φίλα προσκείμενες στην ισλαμιστική μουσουλμανική αδελφότητα, έχουν χάσει την περισσότερη ισχύ τους.

Παράλληλα, έχει έρθει σε ρήξη με ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος, με αιχμή τις αξιώσεις που εγείρει στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, μια καταρρακωμένη τουρκική οικονομία, που δέχθηκε και το τελειωτικό χτύπημα του κορωνοϊού, έχει προκαλέσει ακόμα ένα βραχυκύκλωμα στο σχέδιο του Ερντογάν και έχει περιορίσει την ικανότητά του να βγάλει τη χώρα του από την εντεινόμενη απομόνωση, σημειώνει το CNN.

Όπως σχολιάζει ο Σόνερ Κάγκαπταϊ, συγγραφέας μιας τριλογίας για την άνοδο του Ερντογάν και δ/ντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής, με την εξαίρεση του Κατάρ, της Σομαλίας και της μισής κυβέρνησης της Λιβύης, ο Ερντογάν δεν έχει καλές σχέσεις με καμιά μουσουλμανική χώρα της περιοχής.

Αυτές οι περιφερειακές δυνάμεις φαίνεται ότι έχουν βρει κοινό έδαφος με κάποιες ευρωπαϊκές χώρες: η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν εντατικοποιήσει τη στρατηγική τους συνεργασία με πρωτοβουλίες όπως την άντληση φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, βάζοντας στο περιθώριο την Άγκυρα.

Και η κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ πουν παραδοσιακά διατηρούσε καλές σχέσεις με τον Ερντογάν, τελευταία εμφανίζεται να τίθεται στο πλευρό των αντιπάλων του. Ο Πομπέο δήλωσε «βαθιά ανήσυχος» με τις πράξεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Τον περασμένο μήνα, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν επίσης ότι θα άρουν το εμπάργκο όπλων στην Κύπρο.

Όλα αυτά δεν έγιναν εν μια νυκτί. Εγιναν ως αποτέλεσμα της επιθετικής και πιο συγκρουσιακής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, αναφέρει ο Τούρκος αναλυτής Σινάν Ουλγκέν.

Τελευταία πράξη στην απομόνωση της Τουρκίας, η σύγκρουση Αρμενίων – Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ που έχει στοιχίσει τις ζωές εκατοντάδων ανθρώπων. Ο Ερντογάν τάχθηκε στο πλευρό του Αζερμπαϊτζχάν και για ακόμα μια φορά πήρε τον μοναχικό δρόμο, αρνούμενος να ασπαστεί τη διεθνή έκκληση για τερματισμό των εχθροπραξιών.

Μια οικονομία στα όρια

Οι συνθήκες που επέτρεψαν στον Ερντογάν να φέρει την επανάσταση στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έχουν εξανεμιστεί, λένε οι αναλυτές. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο Ερντογάν έφερε εξαιρετικά οικονομικά αποτελέσματα, ενισχύοντας την προσπάθειά του για μεταμόρφωση τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής πολιτικής. Η σημερινή κατάσταση της οικονομίας της Τουρκίας απέχει πολύ από αυτήν την εικόνα – γεγονός που κόστισε ακριβά στο κόμμα του Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές.

Τα πρώτα 10 χρόνια της ηγεσίας Ερντογάν εκατομμύρια Τούρκοι βγήκαν από τη φτώχεια, υπήρξε οικονομική άνθιση, διαφοροποίηση της τουρκικής αγοράς μαι μεγάλη πτώση στα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας.

Τα τελευταία χρόνια όμως, η λίρα πέφτει από το ένα αρνητικό ρεκόρ στο άλλο, το χρέος έχει διογκωθεί και ο πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί. Όπως και πολλές άλλες οικονομίες, αναμένεται συρρίκνωση της τουρκικής οικονομίας το 2020, ενδέχεται όνως να ανακάμψει το 2021.

«Η οικονομία είναι η αχίλλειος πτέρνα του Ερντογάν, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας του, αλλά και στην εξωτερική του πολιτική», αναφέρει ο Κάγκαπταϊ. «Αν βυθιστεί η οικονομία η Τουρκία δεν θα έχει τα όπλα για να συνεχίσει τις μάχες που έχει αρχίσει και για να αντιμετωπίσει τα μέτωπα που έχει ανοίξει».

Το οικονομικό μέλλον της Τουρκίας συνδέεται στενά με τις διεθνείς σχέσεις της. Μια βυθιζόμενη οικονομία θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα να προσφύγει σε βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και το πακέτο βοήθειας θα μπορούσε να συνοδεύεται από όρους επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Μια διεθνώς απομονωμένη Τουρκία θα μπορούσε να απολέσει τις προοπτικές για εξόρυξη φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο.

«Αυτό είναι το μεγαλύτερο δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι φορείς χάραξης πολιτικής στην Τουρκία. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση και η μαχητική ρητορική της Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική τελικά πλήττει τις οικονομικές προοπτικές της», αναφέρει ο Ουλγκέν.