Άνοδος της στάθμης της θάλασσας: Χώρες κινδυνεύουν να «σβηστούν» από το χάρτη

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις καταστροφικές συνέπειες στον πλανήτη λόγω της ραγδαίας αύξησης της στάθμης της θάλασσας κρούουν επιστήμονες, οι οποίοι μάλιστα «βλέπουν» την εξαφάνιση ακόμα και ολόκληρων πόλεων.

Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ), η στάθμη της θάλασσας έχει υπερδιπλασιαστεί από 1,4 χιλιοστά ετησίως κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 20 αιώνα, σε 3,6 χιλιοστά το χρόνο από το 2066 έως το 2015.

Την ίδια στιγμή, η ΝΟΑΑ προβλέπει ότι η στάθμη της θάλασσας ενδεχομένως να αυξηθεί κατά τουλάχιστον 0,3 μέτρα πάνω από τα επίπεδα του 2000 μέχρι τις αρχές του επόμενου αιώνα, ενώ η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή εκτιμά ότι θα αυξηθεί από 40 έως 63 εκατοστά μέχρι το 2100.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που η στάθμη της θάλασσας παρουσιάσει τόσο μεγάλη αύξηση, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μία σειρά από καταστροφές σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάλιστα, σύμφωνα με  μελέτη του 2019 στο περιοδικό «Nature Communications», έως και 250 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλες τις ηπείρους, θα μπορούσαν να επηρεαστούν άμεσα μέχρι το 2100.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιες πόλεις ή ακόμα και χώρες μπορεί να εξαφανιστούν, αν δεν γίνει κάτι για να αποτραπεί αυτή η καταστροφή.

«Το αν θα εξαφανιστούν πόλεις ή χώρες εξαρτάται από το αν εμείς οι άνθρωποι κάνουμε κάτι για να αντιμετωπίσουμε την απειλή», δήλωσε στο Live Science ο Gerd Masselink, καθηγητής παράκτιας γεωμορφολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο καθηγητής έφερε το παράδειγμα της Ολλανδίας, «όπου το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται ήδη κάτω από τη στάθμη της θάλασσας» ωστόσο, δεν έχει εξαφανιστεί, καθώς όπως εξήγησε οι Ολλανδοί χτίζουν αντιπλημμυρικά φράγματα.

Ποιες χώρες θα επηρεαστούν περισσότερο

Σύμφωνα με την Ένωση Ανήσυχων Επιστημόνων (UCS), οι Μαλδίβες, που αποτελούνται από 1.200 μικρά κοραλλιογενή νησιά και φιλοξενούν περίπου 540.000 κατοίκους, είναι η πιο επίπεδη χώρα στη Γη, με μέσο υψόμετρο μόλις 1 μέτρο. Σε περίπτωση που στις Μαλδίβες καταγραφεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας της τάξης του 1,5 ποδιού (45 cm), θα χάσουν περίπου το 77% της χερσαίας τους έκτασης μέχρι το 2100.

Την ίδια στιγμή, το ενδιαφέρον των επιστημόνων επικεντρώνεται και στο Κιριμπάτι, μία χώρα με επίσης εξαιρετικά χαμηλό μέσο υψόμετρο – περίπου 1,8 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Η νησιωτική χώρα που συμπεριλαμβάνει 33 νησιά και έχει πληθυσμό σχεδόν 120.000 κατοίκων, θα μπορούσε να χάσει τα δύο τρίτα της γης του αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει κατά 3 πόδια.

Στην πραγματικότητα, σχεδόν όλοι όσοι ζουν σε κάποιο νησί του Ειρηνικού είναι πιθανό να επηρεαστούν σοβαρά από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Περίπου 3 εκατομμύρια κάτοικοι των νησιών του Ειρηνικού ζουν σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων από την ακτή και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να χρειαστεί να μετεγκατασταθούν πριν από το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με το Δίκτυο Επιστήμης και Ανάπτυξης, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που επικεντρώνεται στη διευκόλυνση της επιστημονικής μάθησης.

Μία μελέτη του 2016 στο περιοδικό Environmental Research Letters είχε δείξει ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει ήδη οδηγήσει στην εξαφάνιση τουλάχιστον πέντε «νησιών με βλάστηση υφάλων» που αποτελούσαν προηγουμένως μέρος των Νήσων Σολομώντα, ενώ «άλλα έξι νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρή υποχώρηση της ακτογραμμής».

Αυτά τα νησιά του Ειρηνικού, αν και κινδυνεύουν πολύ, τείνουν να έχουν σχετικά μικρούς πληθυσμούς.

Ποια κράτη με περισσότερο πληθυσμό μπορεί να πληγούν περισσότερο

Η χώρα όπου οι περισσότεροι άνθρωποι θα επηρεαστούν δυνητικά από την αλλαγή της στάθμης της θάλασσας είναι η Κίνα, με 43 εκατομμύρια κατοίκους σε επισφαλείς παράκτιες τοποθεσίες. Άλλες χώρες που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας είναι το Μπαγκλαντές, όπου 32 εκατομμύρια άνθρωποι θα κινδυνεύσουν μέχρι το 2100 και η Ινδία, με 27 εκατομμύρια, σύμφωνα με το χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρόγραμμα Life Adaptate.

Έτσι, όπως αναφέρει δημοσίευμα του livescience, ενώ υπάρχουν χώρες σε όλο τον κόσμο που πρόκειται να επηρεαστούν άμεσα από τις συνέπειες της ανόδου της στάθμης της θάλασσας μέχρι το τέλος του αιώνα, φαίνεται απίθανο ότι κάποια από αυτές, ακόμη και αυτή με πολύ χαμηλό υψόμετρο, θα εξαφανιστεί τελείως μέχρι το 2100.

Τι θα συμβεί στις παράκτιες πόλεις

Ωστόσο, πολλές μεγάλες πόλεις αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωπες με έναν πολύ σοβαρό κίνδυνο. Αυτό της πλημμύρας. Η Τζακάρτα, πρωτεύουσα της Ινδονησίας απειλείται σοβαρά από το ενδεχόμενο πλημμυρικών φαινομένων. Η Τζακάρτα, στην οποία κατοικούν περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι, έχει χαρακτηριστεί από το BBC ως η «πόλη που βυθίζεται ταχύτερα στον κόσμο»- κατά 5 έως 10 εκατοστά κάθε χρόνο λόγω της «υπερβολικής αποστράγγισης των υπόγειων υδάτων»-, σύμφωνα με το Earth.org, μια μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση με έδρα το Χονγκ Κονγκ. Την ήδη δυσοίωνη κατάσταση επιδεινώνει και το φαινόμενον της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ένα μεγάλο μέρος της Τζακάρτας θα μπορούσε να είναι υποβρύχιο μέχρι το 2050. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση της Τζακάρτα είναι τόσο δραματική που αντικαθίσταται ως πρωτεύουσα της Ινδονησίας από τη Νουσαντάρα, μια πόλη που πρόκειται σύντομα να κατασκευαστεί στην ανατολική ακτή του Βόρνεο, περίπου 1.200 μίλια (2.000 χλμ.) από τη Τζακάρτα.

Ωστόσο, η Τζακάρτα δεν είναι η μόνη πόλη με αβέβαιο μέλλον. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, μέχρι το 2100, η Ντάκα του Μπαγκλαντές (πληθυσμός 22,4 εκατομμύρια), το Λάγος της Νιγηρίας (πληθυσμός 15,3 εκατομμύρια) και η Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης (πληθυσμός 9 εκατομμύρια) θα μπορούσαν επίσης να πνιγούν εντελώς ή να έχουν τεράστιες εκτάσεις γης υποβρύχιες και άχρηστες.

Το φαινόμενο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας που παρατηρείται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, είναι πιθανό να επηρεάσει σημαντικά και τις ΗΠΑ. Όπως έχουν δείξει πρόσφατες μελέτες, πολλές πόλεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα μέχρι το 2050, με τεράστιες εκτάσεις γης να καθίστανται δυνητικά μη κατοικήσιμες.

Σύμφωνα με τη Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, «σε πολλές τοποθεσίες κατά μήκος της ακτογραμμής των ΗΠΑ, οι πλημμύρες από την παλίρροια είναι σήμερα 300% έως και 900% συχνότερες από ό,τι ήταν πριν από 50 χρόνια», γεγονός που υποδηλώνει ότι η στάθμη της θάλασσας αποτελεί βάσιμη αιτία ανησυχίας.

Η πόλη της Νέας Υόρκης κινδυνεύει περισσότερο, σύμφωνα με την έρευνα του Climate Central. Η έκθεση αναφέρει ότι, μέχρι το 2050, σχεδόν μισό εκατομμύριο (426.000) κάτοικοι της Νέας Υόρκης θα ζουν σε «απειλούμενη γη».

Η Φλόριντα φαίνεται βέβαιο ότι θα είναι η πολιτεία που θα πληγεί περισσότερο από τις πλημμύρες.

Υπάρχει κίνδυνος για την Ελλάδα;

Αποτελούμενος από επιστήμονες και επιστημονικούς δημοσιογράφους ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Climate Central διεξάγει επιστημονική έρευνα για θέματα που αφορούν στην κλιματική αλλαγή. Μέσα από διαδραστικά γραφήματα και χάρτες παρουσιάζει τις περιοχές όπου κινδυνεύουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με στοιχεία που έχει συλλέξει από κορυφαίους επιστήμονες.

Στην ελληνική επικράτεια τα μεγαλύτερα προβλήματα αναμένονται στη Θεσσαλονίκη, στα παράλια της Ηλείας και της Καλαμάτας.

Δείτε αναλυτικά τις περιοχές που κινδυνεύουν στην Ελλάδα