Το ανακοινωθέν της Μικτής Επιτροπής Διαλόγου Ορθοδόξων - Καθολικών

Η δέκατη πέμπτη σύγκληση της ολομέλειας της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας πραγματοποιήθηκε από 1 έως 7 Ιουνίου 2023 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Τη συνάντηση φιλοξένησε αβραμιαίως και πατρικώς ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β'.

Δεκαοκτώ Ρωμαιοκαθολικά μέλη ήταν παρόντα, μερικά δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν. Εκπροσωπήθηκαν δέκα Ορθόδοξες Εκκλησίες και συγκεκριμένα το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, το Πατριαρχείο Ρουμανίας, το Πατριαρχείο Γεωργίας, η Εκκλησία της Κύπρου, η Εκκλησία της Ελλάδος, η Εκκλησία της Πολωνίας, η Εκκλησία της Αλβανίας και η Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας.

Η Επιτροπή εργάστηκε υπό την καθοδήγηση των δύο συμπροέδρων της, του Σεβ. Μητροπολίτη Πισιδίας κ. Ιώβ (Οικουμενικό Πατριαρχείο) και του Σεβ. Καρδινάλιου κ.Kurt Koch (Ποντιφική Επιτροπή για την Προώθηση της ενότητας των Χριστιανών), και με την βοήθεια των συν-γραμματέων, του Πρωτοπρεσβυτέρου Alexis Torrance και του Monsignor Andrea Palmieri.

Κατά την εναρκτήρια συνεδρία της ολομέλειας, η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη,1η Ιουνίου, στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, η Επιτροπή έγινε θερμά δεκτή από τον φιλοξενούντα Μακαριώτατο Πάπα και Πατριάρχη κ.κ. Θεόδωρο Β', ο οποίος τόνισε ότι «ο θεολογικός διάλογος πρέπει να καλλιεργηθεί, να προχωρήσει, να καρποφορεί σε όλα τα επίπεδα, με ειλικρίνεια, αξιοπρέπεια και αμοιβαίο σεβασμό».

Απαντώντας, οι δύο Συμπρόεδροι εξέφρασαν τις ευχαριστίες τους για τη φιλοξενία που προσέφερε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και μετέφεραν στον Μακαριώτατο τους χαιρετισμούς του Αγιωτάτου Πάπα κ. Φραγκίσκου και του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.Βαρθολομαίου, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συγκλήσεως στη χώρα των τόσο μεγάλων Πατέρων και Φωτιστών της Εκκλησίας.

Την πρώτη μέρα της συνάντησης, όπως συνηθίζεται, τα Ρωμαιοκαθολικά και Ορθόδοξα μέλη συναντήθηκαν χωριστά για να συντονίσουν τις εργασίες τους.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή συγκλήθηκε σε ολομέλεια στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου για να εξετάσει το σχέδιο κειμένου που συντάχθηκε από τη Συντονιστική Επιτροπή στις συνεδριάσεις του Bose (Ιταλία 2018 και 2019) και του Ρεθύμνου (Κρήτη 2022).

Μια πρώτη ανάγνωση του κειμένου για αρκετές ημέρες έφερε πολλές προτεινόμενες τροποποιήσεις και αναθεωρήσεις, οι οποίες στη συνέχεια εφαρμόστηκαν από μια συντακτική επιτροπή, αποτελούμενη από τρία Ορθόδοξα και τρία Ρωμαιοκαθολικά μέλη.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης έγινε ανταλλαγή διαφόρων απόψεων. Στη συνέχεια, το αναθεωρημένο κείμενο υποβλήθηκε στην ολομέλεια, η οποία το συζήτησε λεπτομερώς και κατέληξε σε συμφωνία για το έγγραφο, με τίτλο «Συνοδικότητα και Πρωτοκαθεδρία στη δεύτερη χιλιετία και σήμερα». Διαφωνία με ορισμένες παραγράφους του εγγράφου εξέφρασε η αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Γεωργίας.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη συνοδικότητα και την πρωτοκαθεδρία σε Ανατολή και Δύση κατά τη διάρκεια της δεύτερης χιλιετίας, δίνοντας στο μέτρο του δυνατού μια κοινή ανάγνωση αυτής της ιστορίας και δίνοντας ο ένας στον άλλον την ευκαιρία να συζητήσουν με ευρύ πνεύμα, ώστε να «προαχθεί η αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη που αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συμφιλίωση στις αρχές της τρίτης χιλιετίας».

Στο συμπέρασμά της, το έγγραφο που ενέκρινε η Επιτροπή ανέφερε ότι «η αλληλεξάρτηση της συνοδικότητας και της πρωτοκαθεδρίας είναι θεμελιώδης αρχή στη ζωή της Εκκλησίας» και ότι αυτή η αρχή «πρέπει να επικαλείται για να καλύψει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της Εκκλησίας στην εποχή μας».

Επιπλέον, η Επιτροπή έλαβε υπόψη ότι κάποια παρεξήγηση ήταν εμφανής στη λήψη της γραμμής «Εφέσεις σχετικά με πειθαρχικά θέματα έγιναν επίσης στην έδρα της Κωνσταντινούπολης και σε άλλες έδρες» στο έγγραφο Chieti (2016), παράγραφος 19. Η Επιτροπή αποφάσισε να διαβαστεί η προαναφερθείσα γραμμή υπό το φως του Κανόνα 9 της Δ' Οικουμενικής Συνόδου (Χαλκηδόνα 451): «Εάν επίσκοπος ή κληρικός έχει διαφωνία με τον μητροπολίτη της επαρχίας, ας προσφύγει στον Έξαρχο της Μητρόπολης, ή προς τον θρόνο της Αυτοκρατορικής Πόλης Κωνσταντινουπόλεως, και εκεί ας δικαστεί».

Το Σάββατο, 3η Ιουνίου, τα Ρωμαιοκαθολικά μέλη τέλεσαν τη Θεία Ευχαριστία στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Αικατερίνης υπό τον Καρδινάλιο Kurt Koch, παρουσία του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρου Β' και των Ορθοδόξων μελών. Στον εορτασμό παρευρέθηκαν μαζί με κληρικούς και πιστούς της τοπικής κοινωνίας ο Αποστολικός Νούντσιος στην Αίγυπτο, Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Nicolas Thévenin και ο Αποστολικός Βικάριος Αλεξανδρείας, Σεβ. Επίσκοπος Claudio Lurati.

Μετά τη λειτουργία, παρετέθη δεξίωση από τη Φραγκισκανική Κοινότητα Αλεξάνδρειας.

Την Κυριακή, 4η Ιουνίου, τα Ορθόδοξα μέλη τέλεσαν τη Θεία Λειτουργία για την Πεντηκοστή στη Ιερά Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα Αλεξανδρείας. Της εορτής προέστη ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης κ.κ.Θεόδωρος Β', παρουσία των Ρωμαιοκαθολικών μελών. Αργότερα προσφέρθηκε δεξίωση από την Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας.

Το απόγευμα τα μέλη επισκέφτηκαν την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.

Κατά τη διάρκεια των ακολουθιών που τελέστηκαν το Σάββατο 3η Ιουνίου και την Κυριακή 4η Ιουνίου, προσευχήθηκαν για την ειρήνη στην Ουκρανία και για την ανάπαυση των μελών της Επιτροπής, που πρόσφατα απεβίωσαν.

Την Τρίτη 6 Ιουνίου, τα μέλη της Επιτροπής υποδέχτηκε και φιλοξένησε ο Γενικός Πρόξενος της Ελληνικής Δημοκρατίας στην Αλεξάνδρεια, κ.Αθανάσιος Β. Κοτσιώνης, με την παρουσία του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη..

Την Τετάρτη 7 Ιουνίου, οι σύνεδροι επισκέφθηκαν τη Βιβλιοθήκη και το Κειμηλιοφυλακείο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Κατά τη διάρκεια της τελικής συνεδρίασης, η Μικτή Επιτροπή εξέφρασε την επιθυμία να πραγματοποιήσει συνεδρίαση της Συντονιστικής Επιτροπής το επόμενο έτος για να συνεχίσει το έργο της Επιτροπής.

Η συνεδρίαση της Μικτής Επιτροπής χαρακτηρίστηκε από πνεύμα φιλίας και συνεργασίας που βασίζεται στην εμπιστοσύνη.

Τα μέλη εκτίμησαν ιδιαίτερα τη πλουσιοπάροχη φιλοξενία της Δευτεροθρόνου Εκκλησίας και εκφράζουν ευγνώμονες ευχαριστίες για όλες τις επιτυχείς προσπάθειες προς τον Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ.Παντελεήμονα και προς τον Πατριαρχικό Επίτροπο Αλεξανδρείας, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πηλουσίου κ.Νάρκισσο.

Τα μέλη συνιστούν θερμά το συνεχιζόμενο έργο του διαλόγου στις προσευχές των πιστών.