«Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες»!

11 Μαΐου 1926…

Με διαταγή του δικτάτορα Θεόδωρου Πάγκαλου απαγορεύεται οριστικά στις γυναίκες να φοράνε κοντή φούστα... Η άκρη του υφάσματος πρέπει να απέχει 30 εκατοστά από το έδαφος. Μια απόφαση  για την οποία έμεινε περισσότερο γνωστός στην ιστορία.

Η διαταγή του τότε επικεφαλής της κυβέρνησης, ο οποίος είχε αναλάβει την εξουσία με το κίνημα της 25ης Ιουνίου του 1925, ανάγκαζε τις γυναίκες να φορούν φούστα η οποία θα έπρεπε να απέχει 30 εκατοστά από το έδαφος, έτσι ώστε να έχουν σεμνή εμφάνιση. Για την πιστή εφαρμογή της διαταγής, τα όργανα της τάξης είχαν εφοδιαστεί με... μεζούρες, για να διαπιστώσουν εάν η κάθε γυναίκα που κυκλοφορούσε στους δρόμους ήταν στα πλαίσια της νομιμότητας. 

Το μέτρο εφαρμόστηκε αρχικά για λίγους μήνες από τον Δεκέμβριο του 1925 και στη συνέχεια ατόνησε. Οι γυναίκες ανάσαναν, αλλά προσωρινά, δεδομένου ότι κατά τα τέλη της δικτατορίας του, την 11η Μαΐου 1926, η αστυνομική διάταξη επανήλθε σε ισχύ και συνέτεινε στην πλήρη γελοιοποίηση του δικτάτορα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη διαταγή ήταν έμπνευση για το ρεμπέτικο κομμάτι του Γιώργου Μητσάκη, το οποίο ξεκινούσε με τον –ιστορικό- στίχο «Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες». Στη σχετική ιστοσελίδα, rembetiko.gr, υπάρχει μια ανεκδοτολογική αναφορά για τον τρόπο που αποσύρθηκε το μέτρο. Όπως αναφέρεται, «ο Ιωάννης Καλυβίτης, διευθυντής της νεοσύστατης αστυνομίας Πόλεων, θυμάται ότι κλήθηκε κάποτε στο πρωθυπουργικό γραφείο, όπου ο στρατηγός Θόδωρος Πάγκαλος, παρουσία της συζύγου του, ζήτησε από την Αστυνομία να εκδώσει διαταγή περί απαγορεύσεως κυκλοφορίας των γυναικών στους δρόμους με κοντή φούστα.

Ο διευθυντής αστυνομίας μη μπορώντας να αρνηθεί τη διαταγή του τότε δικτάτορα, μηχανεύθηκε την εξής λύση. Επιστράτευσε μέσω του Τμήματος Ηθών τρεις ιερόδουλες, από τις πλέον ευπαρουσίαστες και προσυννενοήθηκε με έμπιστους αστυφύλακες του να τις συλλάβουν εικονικά.

Εν τω μεταξύ είχαν ειδοποιηθεί φωτορεπόρτερ και όλοι μαζί με αγαστή σύμπνοια έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στις συλλήψεις. Τότε ο στρατηγός Θόδωρος Πάγκαλος θορυβήθηκε από την έκταση που πήρε το θέμα και προκειμένου ν αποφύγει την διεθνή γελοιοποίηση της Ελλάδας τηλεφώνησε στον αστυνομικό διευθυντή να αναστείλει το μέτρο».

Σε άλλες αναφορές σε εφημερίδες της εποχής αναφέρονται προηγούμενες ημερομηνίες περιστατικά που σώζονται σχετικά με την απαγόρευση της κοντής φούστας .Συγκεκριμένα στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, φύλλα της 17^ης και  της 22ας Μαρτίου 1926 αναφέρονται δυο περιστατικά :

«…Από το πρωί της καθορισθείσας ημέρας άρχισε η καταδίωξη της κοντής γυναικείας φούστας. Οι δυο υπαστυνόμοι εμφανίστηκαν στους αθηναϊκούς δρόμους από την 9η πρωινή και «εξερευνούσαν επιμελώς» τους τομείς ευθύνης τους. Στο μεταξύ στο Πρωτοδικείο οι πάντες ήταν έτοιμοι να δεχτούν και να τιμωρήσουν παραδειγματικά τις παραβάτισσες. Όμως ως την 11η πρωινή η καταδίωξη δεν απέφερε καρπούς και ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί, για να απολαύσει το θέαμα, έφυγε απογοητευμένος. Επιτέλους το μεσημέρι ακριβώς εμφανίστηκε ο υπαστυνόμος Σαρλής συνοδεύοντας το πρώτο θύμα. Κατά την ακροαματική διαδικασία που ακολούθησε αποκάλυψε τις συνθήκες σύλληψης. Ενώ βρισκόταν στην οδό Πατησίων, είδε μια δεσποινίδα, η φούστα της οποίας ήταν καταφανώς κοντύτερη του δέοντος. Υποχρεωμένος να συμπεριφερθεί με κοσμιότητα και ευγένεια δεν προέβη σε άμεση σύλληψή της, αλλά άρχισε να την παρακολουθεί. Όταν η κοπέλα έφθασε στη διασταύρωση των οδών Αιόλου και Σταδίου, την σταμάτησε και της ζήτησε να τον ακολουθήσει. Εκείνη αρχικά αρνήθηκε, αλλά τελικά κάμφθηκε από την «πειθώ» του υπαστυνόμου. Στο Πταισματοδικείο εξελίχτηκαν σκηνές απείρου κάλλους. Η δεσποινίς Βογιατζή (έτσι λεγόταν η συλληφθείσα), γελαστή και αδιάφορη για την περιπέτειά της, απάντησε στις τυπικές ερωτήσεις που της έκανε ο πταισματοδίκης Διονύσιος Παλλαδινός. Ακολούθως ο υπαστυνόμος Σαρλής  ορκίστηκε και κατέθεσε ότι συνέλαβε τη δεσποινίδα Βογιατζή, αφού την παρακολούθησε και επείσθη ότι η φούστα της ήταν κοντύτερη των 35 εκατοστών. Μετά τη διαπίστωση ότι η φούστα ήταν κοντύτερη κατά τρεις πόντους επρόκειτο να εκδοθεί η απόφαση του δικαστηρίου. Ήταν η πρώτη απόφαση για το ζήτημα αυτό και ο κόσμος που είχε πλημμυρίσει τη δικαστική αίθουσα περίμενε με αγωνία. Σε λίγο ο πταισματοδίκης είπε: «Η δις Βογιατζή καταδικάζεται εις 24ωρον κράτησιν και εις καταβολήν των εξόδων της δίκης». Αμέσως ο υπαστυνόμος Σαρλής παρέλαβε τη δεσποινίδα και την επιβίβασε σε αυτοκίνητο, για να την οδηγήσει στο κρατητήριο. Όμως σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ (φύλλο της 23ης Μαρτίου 1926) ύστερα από διαταγή του πρωθυπουργού Θ. Πάγκαλου η καταδικασθείσα το βράδυ αφέθηκε ελεύθερη.

     Το απόγευμα της ίδιας μέρας συνελήφθη από τον υπαστυνόμο Πολύδωρο μια άλλη νεαρή, η εικοσάχρονη Μαρίκα Μπακαρτζή, γιατί η φούστα της ήταν κατά τρεις πόντους κοντύτερη από τη δέουσα. Το δικαστήριο επέβαλε στην κατηγορούμενη πρόστιμο 100 δραχμών και άλλες 36 δραχμές για δικαστικά έξοδα. Επειδή δεν είχε χρήματα, για να πληρώσει, αφέθηκε ελεύθερη με την έκδοση χρηματικού εντάλματος.

    Η Κατίνα Βογιατζή και η Μαρίκα Μπακαρτζή  καταδικάστηκαν από το δικαστήριο, γιατί δεν συνεμορφώθησαν με την αστυνομική διαταγή, την οποία σοφίστηκε ο Θ. Πάγκαλος…»*

Τέλος σε χρονογράφημα που δημοσίευσε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στις παραπάνω εφημερίδες γράφει : : 

«Κορίτσια καλών οικογενειών συνελήφθησαν εις την μέσην του δρόμου, ωδηγήθησαν εις το Πταισματοδικείον, διεπομπεύθησαν, εγιουχαΐσθησαν, κατεδικάσθησαν, εκρατήθησαν, εφωτογραφήθησαν και εφιγουράρησαν εις τας εφημερίδας με το σώμα … του εγκλήματός των παραπλεύρως, δηλαδή με τις γυμνές των γάμπες. Φαντάζεσθε ότι ήτο δυνατόν να εξακολουθήση χωρίς εξέγερσιν επικίνδυνον μία τέτοια βαρβαρότης; Και δεν νομίζετε ότι πολύ πλέον άσεμνον, ανήθικον και σκανδαλώδες διά την κοινωνίαν, διά τα ήθη, από την κοντήν φούστα, ήτο αυτή η καταδίωξις, αυτή η διαπόμπευσις των κοριτσιών;»

Πηγές:

Tvxs.gr

Sanshmera.gr