Οι εκλογές του 1895 και η πανωλεθρία του Χ. Τρικούπη

Στις περίφημες εκλογές της 16ης Απριλίου του 1895 το αποτέλεσμα δίνει νίκη στον λαϊκιστή Θεόδωρο Δηλιγιάννη. Ο εκσυγχρονιστής Χαρίλαος Τρικούπης ηττάται κατά κράτος (δεν εκλέγεται ούτε βουλευτής) και αποχωρεί από την πολιτική.

Η κυβέρνηση Τρικούπη δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει την δυσμενή οικονομική κατάσταση, παρά την επιβολή νέων φόρων. Τον Δεκέμβριο του 1893, ο Τρικούπης από το βήμα της Βουλής ανακοινώνει την οριστική αποτυχία, με τη διάσημη φράση 'Δυστυχώς επτωχεύσαμεν'.

 Έτσι στις εκλογές του Απριλίου 1895 ο Δηλιγιάννης πετυχαίνει θρίαμβο και ο Τρικούπης παθαίνει πανωλεθρία, αφού ηττάται ακόμα και στην δική του εκλογική περιφέρεια, το Μεσολόγγι, από τον δευτεροκλασάτο πολιτευτή Κ. Γουλιμή. Λίγο αργότερα αποχωρεί από την πολιτική και αναχωρεί απογοητευμένος για το εξωτερικό· ένα χρόνο αργότερα θα πεθάνει στις Κάννες.

Στις 31 Μαΐου 1895 ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση που προέκυψε. Πρωθυπουργός ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, το αντίπαλον δέος, ο καταγόμενος εκ Λαγκαδίων της Γορτυνίας, που κράτησε και το υπουργείο Οικονομικών. Ο Δηλιγιάννης, που είχε σηκώσει προεκλογικά το βάρος των διακηρύξεων υπέρ της ανακούφισης του λαού από τα άδικα φορολογικά μέτρα, είχε παράλληλα διατρανώσει την προοπτική της ανόρθωσης των θεσμών και της λειτουργίας του πολιτεύματος. Ο εκλογικός θρίαμβός του ήταν ανεπανάληπτος.

Ο Δηλιγιάννης, πλήρης αντιφάσεων στην οικονομική του πολιτική, ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις με τους ομίλους των πιστωτών-κεφαλαιούχων του εξωτερικού για τον διακανονισμό του χρέους. Έβαλε στόχο την εύνοια των αξιωματικών του στρατού και των στελεχών της Εθνικής Εταιρίας σε μια απόπειρα να διαμορφώσει ερείσματα πολιτικής υποστήριξης. Στον δημόσιο λόγο του σε όλη την προηγούμενη περίοδο περίσσευαν οι διακηρυκτικές κορώνες υπέρ του αλυτρωτισμού, το επιζητούσε άλλωστε κι ο κόσμος και το επέτειναν οι αρθρογράφοι του τύπου. Δημαγωγικός μεγαλοϊδεατισμός, αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του πρωθυπουργού.

Σε δύο χρόνια η καταστροφή επήλθε με πάταγο. Οι συνεννοήσεις με τους ξένους πιστωτές δεν απέδωσαν, σε βαθμό που άνοιξε ο δρόμος για την εγκατάσταση του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Βοήθησε σ’ αυτό και η ταπεινωτική ήττα από την Τουρκία στον πόλεμο του 1897, συνέπεια της άφρονος πολιτικής της Εθνικής Εταιρίας και του Δηλιγιάννη. Η εξαθλίωση των μαζών της υπαίθρου πολλαπλασίασε το φαινόμενο της μεταναστευτικής εξόδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 300.000 άνθρωποι το 10% του συνόλου του πληθυσμού της χώρας αναχώρησαν για τις Ηνωμένες Πολιτείες ανάμεσα στα 1895 και το 1910 εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας.

Μεσούντος του πολέμου με την Τουρκία, όταν ωστόσο είχε διαφανεί η επερχόμενη ήττα, συγκεκριμένα στις 15 Απριλίου 1897, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να στείλει σπίτι του τον Δηλιγιάννη φοβούμενος την οργή του πλήθους.

Ο θριαμβευτής των εκλογών του 1895 Δηλιγιάννης θα οδηγήσει τη χώρα στον καταστροφικό πόλεμο του 1897 αλλά ο ίδιος θα αντέξει την πολιτική ήττα· θα γίνει άλλες δυο φορές πρωθυπουργός στις αρχές του 20ού αιώνα για να βρει το θάνατο στα σκαλιά της Βουλής από το χέρι ενός επαγγελματία χαρτοπαίχτη που τον δολοφόνησε επειδή η κυβέρνηση είχε κλείσει τις χαρτοπαιχτικές λέσχες .

ΠΗΓΕΣ :

Protagon.gr, Άρθρο Βασίλη Καρδάση Ιστορικού, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης

Sanshmera.gr

Wikipedia.org