Ο κορυφαίος των Νεοελλήνων «διαφωτιστών»

Υπήρξε ο μεγαλύτερος φιλόλογος της νεότερης Ελλάδας. Εξέδωσε 66 τόμους βιβλίων. Από αυτούς οι 17 αποτελούν την Ελληνική Βιβλιοθήκη και οι 9 τα Πάρεργα της Ελληνικής Βιβλιοθήκης. Ο κορυφαίος των Νεοελλήνων «διαφωτιστών», ιδρυτής του περιοδικού «Ερμής ο Λόγιος», μετριοπαθής διανοούμενος, αφοσιωμένος εργάτης της νεοελληνικής γλώσσας και υποστηρικτής της λεγόμενης «καθαρής γλώσσας» ή «απλής καθαρεύουσας», ένας από τους μεγαλύτερους φιλολόγους της νέας Ελλάδος.

Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 27 Απριλίου 1748. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Κοραής, καταγόμενος από τη Χίο. Ορφάνεψε σε μικρή ηλικία ο πατέρας του Αδαμάντιου και στράφηκε νωρίς στο εμπόριο. Ο Αδαμάντιος Κοραής, ήταν το πρώτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας των γονιών του. Μόνο ένας αδελφός ονόματι Ανδρέας, όμως επέζησε. Διδάχθηκε από κάποιον Εβραίο την εβραϊκή γλώσσα, κι από τον Ολλανδό πάστορα του Ολλανδικού προξενείου της Σμύρνης, Berhard Keun, λατινικά. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχθηκε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, όπου δίδασκε ο Ιερόθεος Δενδρινός. Στα 1771 μεταβαίνει στο Άμστρενταμ μαθαίνει γλώσσες, ολλανδικά, εβραϊκά, ισπανικά και μουσική (κιθάρα), μα και θετικές επιστήμες (γεωμετρία). Παράλληλα σταθεροποιεί και διευρύνει την αρχαιομάθειά του. Στα 1777 επιστρέφει στην Σμύρνη .

Λίγο καιρό πριν την άφιξή του η πατρική του οικία είχε καταστραφεί από πυρκαγιά η οποία είχε κάψει μεγάλο μέρος της πόλης. Έτσι θα αναγκαστούν οικογενειακώς να μετοικήσουν σε άλλη συνοικία. Στο διάστημα οπότε θα γυρίσει στη Σμύρνη, θα δουλέψει ως γραμματέας του επιτρόπου πατέρα του και των άλλων επιτρόπων στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου εκεί.

Έφυγε ξανά το 1782, για ιατρικές σπουδές στο Μονπελιέ της Γαλλίας. Χάρη στην οικονομική ενίσχυση του Μακάριου Νοταρά ολοκληρώνει τις σπουδές του και  δημοσιεύει την διπλωματική του εργασία στη λατινική γλώσσα. Το 1783 πέθανε ο πατέρας του και το 1784 η μητέρα του και από τότε ο Κοραής άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Για βιοποριστικούς λόγους έκανε μεταφράσεις στα γαλλικά από γερμανικά και αγγλικά βιβλία, όπως η Κατήχησης  του Ρώσου μητροπολίτη Πλάτωνος και η Κλινική Ιατρική του Γερμανού ιατροφιλοσόφου Selle. Το 1788, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι με σκοπό να ασχοληθεί αποκλειστικά με τα γράμματα και την εθνική αφύπνιση. Ενώ δέχτηκε την γαλλική υπηκοότητα, η συνείδησή του παρέμεινε καθαρά ελληνική. Τον επόμενο χρόνο ξεσπά η γαλλική επανάσταση κι εκείνος αρχίζει να σκέφτεται πως ίσως η παιδεία να βοηθήσει την Ελλάδα να ελευθερωθεί  από τον τουρκικό ζυγό. Προσπαθεί με διάφορες εκδόσεις να φέρει την αρχαία ελληνική γραμματεία πιο κοντά στον  Έλληνα και ασχολείται και με το ζήτημα της γλώσσας κρατώντας μια στάση ουδέτερη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Δεν δέχεται ούτε την αρχαΐζουσα άλλα ούτε και την δημοτική.

Εξέδωσε ανώνυμα το 1798 το πατριωτικό φυλλάδιο «Αδελφική Διδασκαλία», με το οποίο κατήγγειλε το προδοτικό κείμενο του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως «Πατρική Διδασκαλία» που καλούσε ευθέως τους ρωμιούς σε καθολική υποταγή στον σουλτάνο και την Εκκλησία και, 2 χρόνια μετά, το ποίημα «Άσμα Πολεμιστήριον»

Οι « αυτοσχέδιοι στοχασμοί » του είναι  κείμενά του που θα βοηθήσουν τους Έλληνες στη διαμόρφωση των φρονημάτων τους στην επανάσταση του 1821. Σε επιστολή του προς τον Παντολέοντα Βλαστό, θα πει: «Χαίρω χαράν δεν εμπορείς να φαντασθής πόσην[...]Είκοσι έτη ηλικίας ολιγότερα να είχα, ούτε θεοί ούτε δαίμονες ήθελον μ'εμποδίσει», να κατέβει δηλαδή κι αυτός στην επαναστατημένη Ελλάδα.»

Η πεποίθησή του πως η Επανάσταση ήταν πρόωρη επαναλαμβάνεται συχνά, όπως στην επίσημη επιστολή του προς τις Ελληνικές αρχές τον Αύγουστο του 1825 και στα 1831, οπότε σε επιστολή του προς τον Αλέξανδρο Κοντόσταυλο, γράφει:«…Η επανάστασις της Ελλάδος ήταν δικαιότατη, αλλά έγινε ακάιρως.Ο καιρός της ήτο το 1850 έτος, ότε ηθέλαμεν έχει πολλούς από τους έτι σπουδάζοντας νέους μας, ηλικιωμένους άλλους μεταξύ 30 και 40 ετών, και άλλους υπέρ τα 40, και διδαγμένους από τα συμβάντα και συμβαίνοντα σήμερον εις την Ευρώπην, ικανούς να δράξωσι τα πράγματα και να διαλύσωσι τας φατρίας.»

Γράφει συνέχεια και προσπαθεί αν παρακινήσει την ελληνική συνείδηση. Η θέση του απέναντι στον Καποδίστρια είναι γνωστή. Αντιπολιτεύθηκε με οξύτητα το καθεστώς του και ευχήθηκε την ανατροπή του. Χρησιμοποίησε το γνώριμό του διαλογικό είδος εκδίδοντας δύο ψευδώνυμους διαλόγους με τίτλο, Τί συμφέρει εις την ελευθερωμένην από τους Τούρκους Ελλάδα να πράξη εις τας παρούσας περιστάσεις δια να μη δουλωθή εις Χριστιανούς Τουρκίζοντας. Ο πρώτος διάλογος δημοσιεύθηκε το 1830 και δεύτερος μετά το θάνατο του Καποδίστρια, το 1831. Το δεύτερο κείμενο θα καταστραφεί από τους Καποδιστριακούς στην Εθνοσυνέλευση του Ναυπλίου το 1832…

Στην τελευταία περίοδο της ζωής του επιθυμούσε να πεθάνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα , λόγω της κακής κατάστασης της υγείας του. Ο Κοραής υπέφερε παιδιόθεν από αιμοπτύσεις. Ο Κοραής πέθανε τελικά στο Παρίσι, στις 6 Απριλίου 1833, σε ηλικία 84 χρονών. Τις ακριβείς συνθήκες του θανάτου του μας τις δίνει ο Χιώτης γιατρός Φίλιππος Φουρναράκης, ο οποίος στάθηκε από τους πιο στενούς συντρόφους του Κοραή, σε μια επιστολή του προς τον Ιάκωβο Ρώτα :

«Ο θάνατος του Κοραή δεν είχε έλθει φυσιολογικά, αλλά επισπεύθηκε από ένα ατύχημα: το μεσημέρι της 18ης Μαρτίου 1833 ο Κοραής μετά από απώλεια της ισορροπίας του υπέστη κάταγμα στο μηριαίο οστούν και μυϊκή κάκωση. Αυτό σε συνδυασμό με την επιδεινούμενη αρθρίτιδα από την οποία έπασχε, επέσπευσε το τέλος, το οποίο επήλθε στις 12:40 μεταμεσονύχτια ώρα. Είχε  πλήρη πνευματική διαύγεια, περιτριγυρισμένος από τους νεαρούς Έλληνες συνεργάτες του και τάφηκε στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς , ενώ πριν πεθάνει είχε αναθέσει στους εκ Χίου συμπατριώτες του Φ. Φουρναράκη, Κ. Πιτζιπιό, Σ. Γαλάνη και Κ. Ράλλη, να συλλέξουν και να καταγράψουν όλα του τα χειρόγραφα, ώστε να παραδοθούν στους κληρονόμους του. Την βιβλιοθήκη του κληρονόμησε το «Λύκειο της Χίου», που του αφιέρωσε μαρμάρινη προτομή, ενώ ο μαρμάρινος ανδριάντας του στέκει στα «Προπύλαια» του Πανεπιστημίου Αθηνών.»

ΠΗΓΕΣ :

wordpress.com

Wikipedia.gr

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Cretalive.gr