ΚΡΗΤΗ! Ει τι ήμαρτον, σύγγνωθι...

Του Νίκου Γ. Νταμπακάκη*


Ήταν σαν σήμερα, 30-8-1888, που πέθανε ο Γεώργιος Ξενουδάκης, ο πρώτος Κρής Βουλευτής στη Βουλή των Ελλήνων. Το 1843 μπήκε στη Βουλή των Ελλήνων σαν Βουλευτής μεταναστών Κρητών. Εκλέχτηκε ξανά βουλευτής  το 1881, η εκλογή του όμως ανεστάλη λόγω των πολιτικών συγκυριών της εποχής του (παραίτηση Κουμουνδούρου κλπ). Επανεκλέγεται βουλευτής Κρητών Αδάμαντα Μήλου το 1885 και αυτή τη φορά επικυρώνεται η εκλογή του. Ο φωτισμένος Σφακιανός πολιτικός χαρακτηριζόταν  από φλογερό έρωτα για την Παιδεία: με δικά του έξοδα έκτισε ένα Δημοτικό Σχολείο στη γενέτειρά του την Ίμβρο Σφακίων, ενώ εκτίστηκαν και λειτούργησαν, με έξοδα του Κληροδοτήματος του, ακόμα 13 Δημοτικά Σχολεία, Γυμνάσιο –Λύκειο με οικοτροφείο στα Σφακιά και ένα  Δημοτικό Σχολείο στον Αδάμαντα Μήλου. Γνωστός στην εποχή του για τους πύρινους λόγους του στη Βουλή των Ελλήνων , που συντάρασσαν την τότε κοινή γνώμη, αγόρευε τον Ιανουάριο του 1888:

«..Ήγγικε όμως η ώρα να ομιλήσει  η δι’ έργων η Ελλάς προς το συμφέρον αυτής. Δεν λέγομεν περισσότερα… Εν ονόματι των πεσόντων μαρτύρων, εν όνόματι των εθνικών συμφερόντων , εν ονόματι της ισχύος και του μεγαλείου της Ελλάδος, επικαλούμαι σύντονον προσοχήν και δράσιν της Ελληνικής βασιλείας και του έθνους υπέρ της λύσεως του Κρητικού ζητήματος. Προσοχή, μη η Ελλάς αδιαφορούσα απολέση την ηγεμονία της Μεσογείου...».

Ο Γεώργιος Ξενουδάκης γεννήθηκε στην Ίμβρο Σφακίων το 1816 ή το 1818. Στην επανάσταση του 1824, στην οποία συμμετείχε και  ο πατέρας του, ο τύραννος κατακτητής θανατώνει «ανασκολοπιζόμενον» τον πατέρα του , ενώ ο ίδιος ,με τον αδερφό του και τη μητέρα του, οδηγήθηκαν στο  σκλαβοπάζαρο της Αιγύπτου. Αγοράστηκε   ως σκλαβάκι από  τον Γάλλο Διπλωμάτη MERCIER, που αναγνωρίζοντας την πνευματική αξία  του, του δίδαξε  την Γαλλική γλώσσα και παιδεία, τα κηρύγματα της Γαλλικής Επανάστασης, το Διαφωτισμό. Όταν   ο Ιωάννης  Καποδίστριας  επλήρωσε τα λύτρα απελευθέρωσης του Γεωργίου Ξενουδάκη, εκείνος επέστρεψε  στην Ελλάδα,  όπου παρακολούθησε  μαθήματα Δημοτικού-Γυμνασίου,  και με τη φροντίδα του αείμνηστου Γεωργίου Γεννάδιου, εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Οθώνειου Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπήρξε ο πρώτος Κρής φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών.

 Διορίστηκε το 1843 δικηγόρος παρά Εφέτες και  Πρωτοδίκες Αθηνών, αλλά η μεγάλη του αγάπη παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του πάντα η Κρήτη : Δεν δίστασε να διακόψει τις σπουδές του στη Νομική για να απαντήσει στο κάλεσμα της επανάστασης του Χαιρέτη το 1841, όπου μαζί   με τον επιστήθιο φίλο του Αλεξ. Κουμουνδούρο πολεμά για την λευτεριά στο νησί . Δεν υπολόγισε  κούραση και κινδύνους προκειμένου να επηρεάσει τους Ευρωπαίους ηγεμόνες και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη υπέρ της Ελλάδας και της Κρήτη και   περιοδεύει το 1883 για δύο μήνες  με δικά του έξοδα στην  Ευρώπη.

Ακούραστος  το 1885 από το Βήμα της Βουλής αγορεύει  για την ελευθερία της Κρήτης και όχι μόνο, με βαθιά συναίσθηση του τιμήματος της λευτεριάς : 

«..Μη άρα νομίζει η Ελλάς, ότι οι Κρήτες συχνά επαναστατούντες δεν έχουσι στοργήν, βλέποντες τας γυναίκας και τα τέκνα των σφαγιαζόμενα, εκπατριζόμενα, γυμνητεύοντα αποθνήσκοντα της πείνης; Μη άρα υποθέτουν οι και δια  των αγώνων της Κρήτης ελευθερωθέντες  Έλληνες , ότι οι Κρήτες δεν είχον οικίες, αγρούς, περιουσίαν, δεν ήταν τέλος οικοκυραίοι; Αυτοί ,τους οποίους είδομεν και βλέπομεν ακόμη εν Ελλάδι, είχον τα μέσα να ζώσιν, ως έχουν να ζώσιν οι καλώς αποκαταστημένοι οικοκυραίοι της Ελλάδος. Αλλά δια την ελευθερίαν και την ένωσιν έπαθαν ό,τι έπαθαν…. ».

Ενώ με το θάρρος που τον όπλιζε  η ανιδιοτέλεια και ο αγνός, έμπρακτος έρωτας του προς την Πατρίδα, δεν διστάζει να συμβουλεύσει τους συμπατριώτες του :

«…Μη λοιπόν από την άπληστον πολιτική της Ευρώπης περιμένετε, μη ματαιοπονείτε εις ευμετάβλητους οργανισμούς, ους από 60 έτη δεν κατορθώσατε να στερεώσετε, αλλά από την αυταπάρνησιν και την γενναιότητα…».

Ο αοίδιμος Γεώργιος Ξενουδάκης πέθανε στις 30-8-1888 στον Ευαγγελισμό, όπου είχε εισηχθή με τυφοειδή πυρετό την προηγούμενη. Στην εξόδιο ακολουθία  για την κηδεία του, που τελέστηκε  στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών στις 1-9-1888, παρέστησαν  ο Υπουργός Παιδείας Παναγιώτης Μανέτας, βουλευτές και πλήθος επισήμων. Ο Μεγάτιμος Ευεργέτης της επαρχίας Σφακίων και όχι μόνο, έφερε το Παράσημο του Σωτήρος, όπως μας πληροφορεί, μεταξύ άλλων εφημερίδων της εποχής (αθηναϊκών και της Κρήτης), και  η ρεθεμνιώτικη εφημερίδα «ΑΡΚΑΔΙΟΝ».

Ως ιερή παρακαταθήκη από  το βιβλίο των «Λόγων» του, ο γνήσιος και ανιδιοτελής  πατριώτης Γεώργιος Ξενουδάκης υπενθυμίζει σήμερα, αλίμονο, περισσότερο επίκαιρος από ποτέ:

«..Η  νύν  Ελλάς ουκ  εστίν Ελλάς εάν μη η πολεμική..»….

* Ο Νίκος Γ. Νταμπακάκης είναι Ιστοριοδίφης της Ζωής και του Έργου  του Γεωργίου Ξενουδάκη.