Η δολοφονία του Ήρωα Ιωσήφ Σακαδάκη, από τον Αυστριακό Ferdinand Friedensbacher

Σχεδόν ένα κεφάλαιο, είναι αφιερωμένο στον Ferdinand Friedensbacher,  που αν και στην πατρίδα του ήταν τοπικός ήρωας, λόγω των αθλητικών του επιδόσεων στο σκι, στην Κρήτη και στο Σίσι Βραχασίου άφησε το στίγμα του με ένα έγκλημα πολέμου.
Η περιγραφή στο βιβλίο αποτελεί μια ακόμη συγκλονιστική μαρτυρία, η οποία έρχεται να ρίξει περισσότερο φως στη σκοτεινή αυτή ιστορία.

Αλλά ας δούμε τι αναφέρει εν συντομία το βιβλίο σε συνδυασμό και με άλλες πληροφορίες από διάφορες πηγές.

Ποιός ήταν ο Ferdinand Friedensbacher 

 

Ο Ferdinand Friedensbacher σε νεαρή ηλικία

Ο Ferdinand Friedensbacher ήταν ο νικητής του Hahnenkamm-Abfahrtssieger 1931, σ' ένα διάσημο αγώνα, σε παγκόσμιο επίπεδο, κατάβασης πλαγιάς με σκι τον Μάρτιο του 1931 και σε ηλικία μόλις 19 ετών.

Αυτή η νίκη, του έδωσε τεράστια φήμη, τον κατέστησε σε τοπικό επίπεδο πολύ διάσημο και του άνοιξε τις πόρτες εισόδου στον Αυστριακό Στρατό αρχικά και στη συνέχεια στη Χωροφυλακή, στο Ναζιστικό κόμμα και στην Γκεστάπο!
Στην Χωροφυλακή αλλά και στη Γκεστάπο είχε πολλές επιτυχίες και έλαβε τιμητικές αναγνωρίσεις, αλλά πάντα διατηρούσε και την εξαιρετική φήμη του ως δρομέας σκι και άλτης. Η αστυνομία άλλωστε ενδιαφερόταν να τον διατηρήσει στην ομάδα σκι για τα πρωταθλήματα, στα οποία συμμετείχε η ομάδα της.
Ο F.Friedensbacher ήταν πρότυπο αστυνομικού, παρακολούθησε μαθήματα, έλαβε βραβεία για υποδειγματική εκτέλεση των καθηκόντων του και το Σεπτέμβριο του 1938 διάκριση ανδρείας για τη διάσωση δύο ανθρώπων από πνιγμό.
Τον Ιούλιο του 1939 μεταφέρθηκε στο τμήμα Γκεστάπο II με καθήκοντα την έρευνα και την ανάκριση πολιτικών αντιπάλων και θρησκευτικών ομάδων, όπως οι μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι αρνήθηκαν τη στρατιωτική θητεία.
Τον Νοέμβριο του 1939, μετά την έναρξη του πολέμου, μεταφέρθηκε στο Ανόβερο ως μέλος του Geheime Feldpolizei (GFP) Gruppe 611 (ομάδα 611 της μυστικής αστυνομίας).
Το 1940 το GFP Gruppe 611 αναπτύχθηκε στις Κάτω Χώρες, στο Βέλγιο και τελικά στη Γαλλία, με κατεύθυνση το σαμποτάζ και την κατασκοπεία.

Ο Otto Begus

Επικεφαλής της Ομάδας 611 ήταν ένας Αυστριακός, ο Otto Begus από το Σάλτσμπουργκ, του οποίου ο ρόλος στα μεγάλα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα διερευνήθηκε από αυστριακούς εισαγγελείς μετά τον πόλεμο. Όταν το Ράιχ κατέρρευσε, συνελήφθη στη Βερόνα στις 29 Μαΐου 1945 και καταδικάστηκε το 1948, σε μόλις τρία χρόνια φυλάκισης...

Στην οδό Σανταρόζα 3 στην Αθήνα, ήταν η έδρα της S.D. (Sicherheitsdienst- Υπηρεσίας Ασφαλείας των Ες-Ες) και της ομάδας αντικατασκοπίας Dienststelle 3000 με επικεφαλής τον Δρ. Otto Begus, που ήταν μέλος του Αυστριακού Ναζιστικού Κόμματος και
της Αστυνομίας στη Βιέννη από το 1935.
Η οργάνωση Dienststelle 3000 είχε ως αποστολή τη δημιουργία δικτύου κατασκοπίας στη Νότια Ελλάδα, την εξασφάλιση ναυτικών οδών μεταφοράς πρακτόρων των Ναζί στη Μ. Ανατολή και τη διενέργεια σαμποτάζ μετά την αποχώρηση των Γερμανών προς παρεμπόδιση της βρετανικής απόβασης στην Ελλάδα. 

Το κτίριο της οδού Σανταρόζα στην Αθήνα, η έδρα των γερμανικών οργανώσεων.

Οι αξιωματούχοι της οργάνωσης είχαν στενές σχέσεις με τη γερμανική πρεσβεία και τα γραφεία της Λουφτχάνσα στην Αθήνα.
Η οργάνωση απέκτησε δύο σκέλη: την ομάδα αντικατασκοπίας και σαμποτάζ και την «αντιστασιακή ομάδα».
Οι δολιοφθορές που είχαν σχεδιαστεί από την οργάνωση αυτή ήταν: η ανατίναξη του φράγματος του Μαραθώνα, των εγκαταστάσεων ηλεκτρικού ρεύματος σε Αθήνα και Πειραιά, του εργοστασίου γκαζιού, καταστροφές λιμανιών, των ναυπηγείων Σκαραμαγκά κ.α. Κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων τα προγραμματισμένα σαμποτάζ δεν πραγματοποιήθηκαν μετά από απόφαση του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή.

Ο F. Friedensbacher φτάνει στην Ελλάδα και στην Κρήτη

Ο ίδιος ο F.Friedensbacher έφτασε στην Αθήνα μετά από ένα τραυματισμό του σε σιδηροδρομικό ατύχημα στην Τρανσυλβανία κατά τη μεταφορά του από τη Γαλλία στην Ελλάδα. Για το λόγο αυτό είχε σταλεί και σε στρατιωτικό νοσοκομείο στη Βιέννη.
Όταν ο F.Friedensbacher εντάχθηκε ξανά στο GFP Gruppe 611, ο Διοικητής του Otto Begus είχε πλέον αντικατασταθεί. 

Ο Begus τοποθετήθηκε σε ένα ειδικό τμήμα και ξεκίνησε τις δολοφονικές του ενέργειες στη μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας και του Πειραιά, λίγους μήνες αργότερα.
Το Secret Field Police Group 611 (με τον Friedensbacher) μεταφέρθηκε στα Χανιά (Κρήτη), όπου αντικατέστησε το SD (Μυστικές Υπηρεσίες των SS).
Επειδή το νησί της Κρήτης αποτελούσε ένα από τα κέντρα της ελληνικής αντίστασης, η Γερμανική διοίκηση των Χανίων έκρινε απαραίτητο να ιδρύσει υποκαταστήματα και σε άλλες μεγάλες πόλεις του νησιού, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο.

Με τη δημιουργία υποκαταστημάτων, η μυστική αστυνομία μπορούσε να βασίζεται στις οργανωτικές ικανότητες του αστυνομικού του Τυρόλου, του F.Friedensbacher, ενός από τους έξι υπολοχαγούς (Feldpolizeisekretäre) της ομάδας.

Ο F.Friedensbacher στάλθηκε στο Ηράκλειο, συνοδευόμενος από δώδεκα βοηθητικούς αστυνομικούς. Εγκατέστησε το υποκατάστημα σε κατασχεμένη ιδιωτική κατοικία στην πλατεία της πόλης του Ηρακλείου.
Ενώ τα ιταλικά στρατεύματα είχαν αποσυρθεί από την Κρήτη το καλοκαίρι του 1943, ο F.Friedensbacher και ένας συνάδελφός του διατάχθηκαν να εγκαταστήσουν φυλάκια στα νότια και ανατολικά μέρη του νησιού. 

Το φυλάκιο του F.Friedensbacher βρισκόταν στον Άγιο Νικόλαο και το προσωπικό του αποτελούνταν από τρεις βοηθητικούς αστυνομικούς, δύο οδηγούς και ένα διερμηνέα. 

Το καθήκον του φυλακίου ήταν η σύλληψη ύποπτων και η ανάκριση των κρατουμένων.
Μετά από μερικές επιθέσεις στις αρχές του 1944 με σημαντικά θύματα στη γερμανική πλευρά, η μυστική αστυνομία προσπάθησε να αποκτήσει καλύτερη πληροφόρηση μέσω τοπικών πληροφοριακών δικτύων που προσπαθούσαν να χτίσουν στην περιοχή.
Στον Άγιο Νικόλαο(2), αναφέρεται στο κεφάλαιο αυτό του βιβλίου, μια νεαρή κοπέλα(3), η οποία συνελλήφθη και είχε δοκιμάσει να εγκαταλείψει τους Έλληνες αντάρτες προσφέροντας πληροφορίες με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή της.
Μετά τη σύλληψη όλων των ανθρώπων που είχε αναγνωρίσει ως αντάρτες, ο F.Friedensbacher είπε στον διερμηνέα του να κρυφακούσει από το τζάκι του δωματίου, στο οποίο μεταφέρθηκαν οι κρατούμενοι, τα λεγόμενά τους.
Έτσι πληροφορήθηκε ότι ένας άντρας - ο φαρμακοποιός από τη Σητεία Ιωσήφ Σακκαδάκης – έδινε οδηγίες στους άλλους πώς να συμπεριφέρονται κατά τη διάρκεια της ανάκρισης και υποσχέθηκε να οργανώσει την απόδρασή τους.
Ωστόσο, εκτός από την "καταγγελία-μαρτυρία" αυτή για τον νεαρό φαρμακοποιό, δεν είχε στα χέρια του ο F.Friedensbacher κάποια απόδειξη της ενοχής του.

Σκόπευε δε να στείλει ολόκληρη την ομάδα στα Χανιά, αλλά δεν ήταν σίγουρος για την καταδίκη τους αφού δεν είχε επαρκή στοιχεία και ομολογίες.
Ο Friedensbacher συνειδητοποίησε ότι η όλη ενέργεια μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη και για τον ίδιο μια μεγάλη αποτυχία. Μετά από μια πιθανή αθώωση και την απελευθέρωση από το δικαστήριο, φοβήθηκε ότι ο Ιωσήφ Σακαδάκης, που πίστευε ότι ήταν ο επικεφαλής της αντιστασιακής ομάδας, θα μπορούσε να επιστρέψει και να εκδικηθεί.
Προκειμένου να μην συμβεί αυτό το ενδεχόμενο, αποφάσισε να τον σκοτώσει και ξεχωρίζει τον φαρμακοποιό από τους άλλους κρατούμενους.
Οι υπόλοιποι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν τελικά στα Χανιά, όπου λειτουργούσε το γερμανικό στρατιωτικό δικαστήριο και καταδικάζονται σε θάνατο με συνπτικές διαδικασίες, μετά από μια μαρτυρία του ιερομόναχου Ερμόλαου, ο οποίος παρά το γεγονός ότι τον καταδίκασαν όλες οι αντιστασιακές οργανώσεις, τον αθώωσε το δικαστήριο των δοσιλόγων...
Ο Friedensbacher λίγο νωρίτερα, μαζί με τον διερμηνέα και έναν οδηγό μετέφεραν τον Φαρμακοποιό σ΄ ένα μέρος στην κορυφή ενός γκρεμού κοντά στη θάλασα(4).
Εκεί απείλησε να τον πυροβολήσει, εάν συνέχιζε να αρνείται την εμπλοκή του στην Αντίσταση και τον πίεσε να απαντήσει στις ερωτήσεις του.
Τον ρώτησε τρεις φορές και μετά την τρίτη άρνηση του, τον διέταξε να γυρίσει και έριξε δύο σφαίρες  στο λαιμό του.
Ο Ι. Σακκαδάκης κατέρρευσε και έπεσε πάνω από τον βράχο στη θάλασσα.
Όταν ο Friedensbacher κοίταξε κάτω στο νερό, είδε το θύμα του να παρασύρεται στην επιφάνεια του νερού.

 

Στη συνέχεια επειδή βρισκόταν σε φρουρούμενη σε περιοχή, συνάντησαν μια περιπολία στρατιωτών. Η περίπολος ανέφερε το περιστατικό στη Διοίκηση στα Χανιά, αλλά ο F.Friedensbacher ισχυρίστηκε ότι ο φυλακισμένος του πυροβολήθηκε κατά τη διάρκεια απόπειρας διαφυγής.

Στα τέλη του καλοκαιριού του 1944, ο F. Friedensbacher κλήθηκε πίσω στα Χανιά.
Δύο μήνες αργότερα, τα μέλη της μονάδας του GFP Gruppe 611 μεταφέρθηκαν στην Αθήνα και συνέχισαν την υποχώρηση τους με τρένο μέσω της Γιουγκοσλαβίας.
Όταν ο F.Friedensbacher, απολύθηκε από τα στρατιωτικά του καθήκοντα, η αρμόδια εισαγγελική αρχή άσκησε νομική δράση εναντίον του στο Ίνσμπρουκ, για την δράση του στην περίοδο του πολέμου.
Ο F.Friedensbacher αρχικά επέμεινε στο ότι είχε δώσει μόνο χαστούκια στο πρόσωπό του Ιωσήφ Σακαδάκη.
Το μόνο πρόσωπο που κατηγόρησε τον F.Friedensbacher για συμμετοχή στα βασανιστήρια των κρατουμένων δεν θεωρήθηκε ότι ήταν αξιόπιστος μάρτυρας από τις Αυστριακές αρχές. Ήταν ο διερμηνέας του, ο οποίος αντιμετώπιζε επίσης κατηγορίες τόσο από τις ελληνικές όσο και από τις γαλλικές αρχές για τη συμμετοχή του σε εγκλήματα πολέμου.
Οι ισχυρισμοί για βασανιστήρια και κακομεταχείριση κρατουμένων παρέμειναν έτσι αβάσιμοι, αν και ο ίδιος ο F. Friedensbacher παραδέχτηκε τελικά ότι τον Μάιο του 1944 είχε πυροβολήσει έναν άνδρα τριάντα ετών, τον οποίο υποψιάστηκε ότι ήταν επικεφαλής ενός παράνομου δικτύου αντίστασης.
Κατά τη διάρκεια μάλιστα των ανακρίσεων τον Απρίλιο του 1969 στο Ίνσμπρουκ, «είπε στους ανακριτές του ότι ενήργησε παράνομα στη δολοφονία του Έλληνα φαρμακοποιού Σακκαδάκη»(5).
Ως δικαιολογία του, επικαλέστηκε, το νεαρόν της ηλικίας του, εκείνη την εποχή(Μάιος 1944).
Στη δήλωσή του ενώπιον του ανακριτή, τον Μάρτιο του 1970, παραδέχτηκε ότι «τώρα(το 1970)» "γνώριζε ότι η τήρηση των νόμων απαιτούσε την παράδοση του υπόπτου στο στρατό και ότι είχε συνειδητοποιήσει επίσης πως σύμφωνα με το γερμανικό στρατιωτικό νόμο, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ναζιστικής δικτατορίας, ένας πυροβολισμός μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο ως εκτέλεση μιας θανατικής ποινής που επιβλήθηκε από δικαστήριο."
Την εποχή του εγκλήματος, ωστόσο, ένιωθε ότι είχε το «δικαίωμα» να πυροβολήσει τον άνδρα ως «επικίνδυνο άτομο», ακόμη περισσότερο αφού «σε αμέτρητες επιθέσεις», επίσης, Έλληνες μαχητές της αντίστασης, «πυροβόλησαν τους ανθρώπους μας».
Είναι αξιοπερίεργο ότι τα αρχεία του δικαστηρίου δεν περιέχουν κανένα λόγο για τον οποίο οι ένορκοι στη δίκη του Friedensbacher ήταν μόνο άνδρες. Ίσως το δικαστικό σώμα εκείνη την εποχή δεν ήθελε να επιτρέψει στις γυναίκες ενόρκους να αποφασίσουν τη μοίρα των ανδρών και για τις εγκληματικές τους πράξεις σε περιόδους πολέμου.
Τελικά η ετυμηγορία του Δικαστηρίου ήταν ότι ο κατηγορούμενος είχε διαπράξει ανθρωποκτονία και όχι δολοφονία. Οι ένορκοι δεν είδαν δηλαδή κανένα ουσιώδες κίνητρο και σκληρότητα…
Παρά το γεγονός ότι ο Εισαγγελέας υποστήριξε ότι ο F.Friedensbacher φέρθηκε με ιδιαίτερη σκληρότητα,  οι ένορκοι αρνήθηκαν ομόφωνα να αποδεχθούν αυτήν την ερμηνεία σχετικά με τις «επικρατούσες συγκεκριμένες περιστάσεις (πόλεμος, αντίσταση) εκείνη την εποχή»
Η Εισαγγελία υπέβαλε στη συνέχεια ένσταση ακυρότητας με αμφίβολα νομικά επιχειρήματα που ελαχιστοποίησαν την προοπτική επιτυχίας της(η ανώτερη αρχή της διέταξε να αποσύρει και αυτά τα επιχειρήματα εννέα μήνες αργότερα).
Είναι αξιόλογο να αναφερθεί ότι οι δικηγόροι υπεράσπισης του F.Friedensbacher επέμειναν ότι οι νόμοι και τα έθιμα του πολέμου δεν ισχύουν για την καταπολέμηση των αντιστασιακών: «Ως συνέπεια της κακόβουλης και σκληρής συμπεριφοράς τους, αντιμετωπίζονται από κάθε μαχητικό κράτος ως παράνομοι, μια πρακτική που προκύπτει από τον ακαταμάχητο καταναγκασμό για την προστασία της ζωής του Διοικητή και των υφισταμένων στρατιωτών του».
Έτσι οι ένορκοι αθώωσαν το διάσημο τοπικό πρωταθλητή σκι και το αυστριακό δικαστήριο εξαίρεσε ουσιαστικά τον πόλεμο κατά των αντιστασιακών από όλες τις νομικές δεσμεύσεις και δικαιολόγησε όλα αυτά τα ναζιστικά εγκλήματα πολέμου.
Ούτε η αυστριακή δικαιοσύνη ούτε η αυστριακή πολιτική τάξη αμφισβήτησαν αυτήν την απόφαση.
Σημειώνεται ότι τα αυστριακά δικαστήρια σε τριάντα τέσσερις υποθέσεις καταδίκασαν μόνο είκοσι ναζί εγκληματίες και αθώωσαν είκοσι τρεις κατηγορούμενους!
Από το 1975 δεν έχει εκδοθεί καμία απόφαση εναντίον των ναζιστών εγκληματιών πολέμου από κανένα αυστριακό δικαστήριο!
Όλες αυτές οι δίκες αφήνουν μια άσχημη γεύση. Οι ετυμηγορίες των ενόρκων δεν δείχνουν ιδιαίτερη επίγνωση για τον εγκληματικό χαρακτήρα του ναζιστικού καθεστώτος εν γένει και για την ενοχή αυτών των εγκληματιών, οι οποίοι συμμετείχαν στον πόλεμο και στη συντήρηση στρατοπέδων συγκέντρωσης. 

Οι είκοσι μόνο κατηγορούμενοι που κρίθηκαν ένοχοι από τα δικαστήρια καταδικάστηκαν επειδή συμμετείχαν πρόθυμα σε μαζική δολοφονία ή επειδή είχαν διαπράξει ιδιαίτερα φρικτά εγκλήματα. Και μόλις τρεις δικάστηκαν με ισόβια ποινή...
Η δίκη του Ίνσμπρουκ του 1970 ήταν το αποτέλεσμα ελληνικών και γερμανικών υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου σε σχέση με ενέργειες της μυστικής αστυνομίας στην Ελλάδα. 

Η απαλλαγή του Φερδινάνδου Φριντενσμπάχερ ταυτίστηκε απόλυτα με την επίμονη άρνηση αναγνώρισης της ευθύνης της Αυστρίας για τη συμμετοχή τόσων πολλών Αυστριακών στα ναζιστικά εγκλήματα.
Ο ίδιος ο κατηγορούμενος, άλλωστε, δεν έδειξε αίσθηση ενοχής. Παραδέχθηκε παραβίαση του στρατιωτικού νόμου, αλλά επέμεινε στο «ηθικό» του δικαίωμα να το πράξει, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι και οι αντιστασιακοί παραβίασαν το δίκαιο και τα έθιμα του πολέμου!!

Αυτή η δικαιολογία αποσιώπησε κάθε αξιολόγηση του ρόλου του κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και αντανακλούσε τη γενική στάση των «απλών Αυστριακών πολιτών» της εποχής, οι οποίοι έβλεπαν στο πρόσωπο του F.Friedensbacher το διάσημο σκιέρ και νικητή του Hahnenkamm-Abfahrtssieger 1931 και όχι τον Ναζί δολοφόνο του Ι. Σακαδάκη...

Τα γεγονότα όπως γράφτηκαν από την άλλη πλευρά