H αξέχαστη «φωνακλού» του παλιού ελληνικού κινηματογράφου

Στης μοναξιάς το άβατο θηρίο λαβωμένο,

βαρκάρης την περίμενε σε έρημο γιαλό 

πρωί πρωί τη βρήκανε με χέρι απλωμένο

 κι ανάμεσα στα δάκτυλα κρυμμένο οβολό 

(στίχοι Ηλίας Κατσούλης,μουσική Νότης Μαυρουδής, Για την Σαπφώ Νοταρά)

H θρυλική Κλημεντίνη στο «Ημερολόγιο ενός θυρωρού» ή η «Κυρία Κυριακή», στο ραδιόφωνο, η αξέχαστη «φωνακλού» του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, η πιο αγαπητή μορφή σε κάθε ταινία που εμφανιζόταν, αυτή που σκορπούσε γέλιο μόνο με ένα της νεύμα ,έφυγε σαν σήμερα πριν από 36  χρόνια, τελείως μόνη. Οι φράσεις της «μπουρλοοότο» και το «εδώ γίνονται Σόδομα και Γόμορα»  είναι πλέον ιστορικές…

Γεννήθηκε το 1907 στη Βύσανη των Ιωαννίνων από μητέρα δασκάλα και πατέρα έμπορο. Ο πατέρας της πεθαίνει πολύ νωρίς και η μητέρα της αναγκάζεται να πάρει την οικογένεια τους και να έρθει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Το πραγματικό της επώνυμο ήταν Χανδάνου. Το επώνυμο Νοταρά το πήρε από το δρόμο που βρισκόταν η δραματική σχολή στην οποία φοιτούσε. Σπούδασε στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου και στη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου, όπου σπούδασε ρυθμική και μπαλέτο! Ξεκίνησε την καριέρα της συμμετέχοντας στους μεγαλύτερους θιάσους της εποχής: Νέζερ, Κατερίνας, Λαμπέτη - Χορν, Εθνικό κλπ. Οι κινηματογραφικές επιτυχημένες εμφανίσεις της πολλές: «Η λύκαινα» (1951), «Κυριακάτικο Ξύπνημα» (1954), «Συνοικία το όνειρο» (1961), «Η χαρτοπαίχτρα» (1964), «Δημήτρη μου, Δημήτρη μου» (1967) και «Αχ! αυτή η γυναίκα μου» (1967).

Λέγανε πως στη ζωή αν κι εκείνη δεν μιλούσε ποτέ ήταν πολύ αγαπητή στο ανδρικό φύλο. Απέρριψε πολλές προτάσεις γάμου στη ζωή της και δεν παντρεύτηκε ποτέ. Νόμιζε πάντα πως ή της έκαναν πλάκα ή ο υποψήφιος γαμπρός δεν ήταν και τόσο καλός… Είναι γνωστό το περιστατικό που συνέβη κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Κυριακάτικο Ξύπνημα». Η Σαπφώ Νοταρά γνωρίστηκε με το Γιάννη Τσαρούχη  ο οποίος την πλησίασε και της εξομολογήθηκε τον έρωτά του θέλοντας να είναι εκείνη η μητέρα των παιδιών του. Δεν τον πίστεψε τότε θεωρώντας πως οι φίλοι και συμπρωταγωνιστές της Δημήτρης Χορν και Έλλη Λαμπέτη την είχαν ετοιμάσει κάποιας μορφής πλάκα . Ύστερα από χρόνια όταν συναντήθηκαν ξανά ο Τσαρούχης την διαβεβαίωσε πως πραγματικά την είχε ερωτευθεί κι εκείνη απογοητευμένη  κατέρρευσε με την αποκάλυψη...

Από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας της ήταν η συμμετοχή της στη «Φιλουμένα Μαρτουράνο», με πρωταγωνίστρια τη θεϊκή Έλλη Λαμπέτη, αλλά και η θρυλική «Πορνογραφία» του Μάνου Χατζιδάκι, που αποτέλεσε και το κύκνειο άσμα της. Συμμετείχε, στην παράσταση «Τρωάδες» που ανέβασε στο θέατρο της οδού Καπλανών, το 1977, ο Γιάννης Τσαρούχης.

 Γράφει ο Νίκος Θωμόπουλος στο cinema.gr:

«Το άβατο της μοναξιάς της δεν το πάτησε ποτέ κανείς. Στη διάρκεια της ημέρας την έβλεπες συχνά να κάθεται μονάχη της στο τραπεζάκι κάποιου καφενείου, να μηρυκάζει τη θλίψη της, να ηλεκτρίζεται στη θέα των απόμαχων της ζωής και να καπνίζει τα κόκκινα τσιγάρα της. Οι άνθρωποι του θεάματος δεν της φέρθηκαν καλά, δεν εκτίμησαν το ταλέντο της, δεν μπόρεσαν να διακρίνουν τον αρχαίο σπαραγμό της. Εκείνη την πρώτη μεταπολεμική περίοδο των αιωνίως ερωτευμένων νεαρών πλάι στις ακρογιαλιές και μέσα στα σπορ αυτοκίνητα, πίσω από τη βροντερή και βραχνή φωνή της υπηρέτριας και σπιτονοικοκυράς, που της έδιναν να παίζει στον κινηματογράφο υπήρχε ένα άτομο παρατημένο από τις ανθρώπινες φιλοδοξίες των ημερών. Με μια παράξενη ανθρωπιά και αγνότητα, που έκανε τους ρόλους της τόσο πιστευτούς, γιατί έδινε στις λέξεις ύλη, όταν φώναζε «μπουρλότο!». Ο Γιάννης Τσαρούχης συνέλαβε το πραγματικό της ταλέντο και της δίνει το ρόλο της κορυφαίας του χορού αλλά και όλα τα χορικά των «Τρωάδων». Υπέφερε από σοβαρή αρθρίτιδα και σάκχαρο, λόγω των γλυκών που έτρωγε συχνά για να ξεγελά την πείνα της λόγω των πενιχρών εσόδων της. Κανένας πολιτιστικός ή κρατικός φορέας δε νοιάστηκε γι΄ αυτήν. Άλλωστε η πλειοψηφία των συναδέλφων της τη θεωρούσε απλά ένα κωμικό πρόσωπο. Ενώ στεκόταν πεθαμένη στην ψάθινη καρέκλα της, η ανοιχτή τηλεόραση συνέχιζε να παίζει αδιάφορη, πουλώντας ψεύτικα όνειρα και πιπεράτα σκάνδαλα στα θύματα της νέας εποχής.»

Αυτό ήταν το τέλος της ,ολομόναχη στο  διαμέρισμα που διέμενε επί της πλατείας Κουμουνδούρου, σημερινής πλατείας Ελευθερίας, στον αριθμό 22, το ενοίκιο του οποίου πλήρωνε κάποιος νέος επιχειρηματίας θαυμαστής της, που έμεινε όμως άγνωστος. Τη βρήκαν δύο ημέρες αργότερα μετά από αναζήτηση από παρακείμενο εστιατόριο που συνήθιζε να πηγαίνει. Η αστυνομία διέρρηξε την πόρτα και τη βρήκε νεκρή στις 13 Ιουνίου του 1985. Κηδεύτηκε σε στενό κύκλο στο Νεκροταφείο του Ζωγράφου παρουσία της Αλίκης Γεωργούλη και της Ντίνας Κώνστα. Οι μόνοι της απόγονοι ήταν ανίψια.

Δεν πήρε μέρος στη ζωή που της `τοιμάσαν άλλοι 

κατράμι είχε στη φωνή κι αρχαίο σπαραγμό

απότομα τυλίχτηκε σ’ ένα τριμμένο σάλι 

και έπνιξε στα μάτια της ένα βαθύ λυγμό…

ΠΗΓΕΣ :

Cinema.gr

Wikipedia.gr

Sannshmera.gr

Cretalive.gr

Η μηχανή του χρόνου