Ανέκδοτες ιστορίες αντίστασης, την κατοχή, στο Ηράκλειο

Βασανίζω  το μυαλό μου να μαντέψω  τι είδους συμβολισμός μπορεί να υπάρχει στην ημέρα των επερχόμενων εθνικών εκλογών ( 21 Μαΐου ) ! Μια ημερομηνία που σχεδόν συμπίπτει  με την 20 Μαΐου του 1941, όταν ο Χίτλερ πατούσε απο αέρος την ΚΡΗΤΗ.( «Χιτιλέρη» μου τον διηγόταν ο αείμνηστος πατέρας μου , που πολέμησε εκείνες τις ημέρες τους αλεξιπτωτιστές που έπεφταν στην περιοχή Ηρακλείου, σημαδεύοντας με το όπλο του και σκίζοντας τα αλεξίπτωτα των Γερμανών που κατέβαιναν απο τον ουρανό πυροβολώντας… Το σκίσιμο του αλεξίπτωτου είχε συνέπεια να πέφτουν και να σκοτώνονται με ανεξέλεχτη φόρα στο έδαφος και άλλοι να καρφώνονται πέφτοντας στους ξύλινους στύλους που στήριζαν τα κλήματα  και  προεξείχαν  στις  περίφημες «κρεβατίνες» των Αρχανών και των Πεζών, όπου διεξήγοντο   μάχες …)

Δεν κατέληξα  τελικά σε  συμβολισμούς για λόγους πολιτικού πολιτισμού , ωστόσο ένα ήπιο κοινό σημείο μπορεί να θεωρηθεί  το «εκρηκτικό κλίμα» των ημερών , που τότε μύριζε καπνό ,  μπαρούτι και αίμα  και τώρα αποπνέει μόνο εφήμερη  μυρωδιά  υποσχέσεων των πολιτικών αηδονιών , ίσα για  να  ελέγχξουν  της  ελπίδας  μας το πόνο …

Όμως η παρακάτω αφήγηση μου, όπως την άκουσα ( και κατέγραψα ) από σεβάσμια μορφή γέροντα, ετών 90+,  φορτωμένο με γνώση, εμπειρίες και δράσεις, ένα βράδυ σε «σίτινη παρέα» κάπου στο Σκαλάνι, είναι πέρα για πέρα αληθινή και νομίζω αδημοσίευτη .

 Ο λόγος στο κινητό τηλέφωνο μου  που έγραψε τα πάντα , σε κατά το δυνατόν ελεύθερη δική μου μεταφορά σε κείμενο , για τις ανάγκες της διήγησης και ανάγνωσης :

« Είμαστε  τα μέσα της άνοιξης του 1942  . Η Κρήτη αναστενάζει κάτω από τη μπότα του Γερμανού κατακτητή . Μικρό παιδί ο ήρωας μας, δέκα χρονών περίπου, κάτοικος Κνωσού , είχε  μόλις ορφανέψει από μάννα  και κάποια μέρα του ζήτησε η μεγαλύτερη αδελφή του να πάει να μαζέψει ξύλα για το φούρνο και να τα κουβαλήσει με το γαϊδουράκι τους στο σπίτι να τους ζυμώσει ψωμί . Όμως από το σαμάρι έλειπε το σχοινί (φόρτωμα) και ο μικρός μας ήρωας θυμήθηκε ένα χοντρό μαύρο καλώδιο που έβλεπε να διασχίζει το δρόμο κάπου εκεί στη Κνωσσό, χωρίς να γνωρίζει βέβαια πως ήταν καλώδιο τηλεφώνου που είχαν απλώσει οι κατακτητές για συννενόηση μεταξύ των φρουρών των φυλακίων που ήταν διάσπαρτα στη περιοχή . Πριν όμως ολοκληρώσει τη «κλοπή -σαμποτάζ» ο μικρούλης , κατέφθασε  εποχούμενη μια από τις γνωστές τρίκυκλες γερμανικές μοτοσυκλέττες και ο οπλισμένος Γερμανός   του βαγονιού , πάγωσε τον πιτσιρίκο με μια φωνάρα «αλτ» και τον άρπαξε από το σβέρκο . Τον μετέφεραν κατευθείαν στο Ηράκλειο, κάπου σε κάποια γραφεία τους στη περιοχή του Υγειονομικού ( πρώην Πανάννειο), όπου υποβλήθηκε από τους Γερμανούς «ειδικούς ανακριτές» σε αλλεπάλληλους ξυλοδαρμούς για δυό τουλάχιστον ημέρες, για να μαρτυρήσει «ποιός τον έβαλε να κόψει και να κλέψει το καλώδιο του τηλεφώνου». Παρά την πιεστική σύσταση του έλληνα διερμηνέα να μαρτυρήσει κάποιον για να γλυτώσει, ο μικρός μας ήρωας επαναλάμβανε μονότονα την αλήθεια, ότι δηλαδή ήθελε να το κάνει «φόρτωμα» του γαϊδάρου για να κουβαλήσει ξύλα. Έτσι μετά από δυο τρεις μέρες, τον μετέφεραν στο κοντινό χώρο συγκέντρωσης στο γήπεδο του Εργοτέλη, απ´ όπου κάθε τρεις ημέρες, ανάλογα με τον αριθμό των κρατουμένων, τους μετέφεραν με καμιόνια στα Χανιά και από εκεί, κατά τα γνωστά ,  με μαζικές αποστολές μέσω Πειραιά στα θανατηφόρα στρατόπεδα συγκέντρωσης  της Γερμανίας.

Από εκεί φορτώθηκε σε καμιόνι τελευταίος, δίπλα στον οπλισμένο συνοδό φρουρό Γερμανό  και ο μικρός μας Γιώργος . Η διαδρομή που ακολουθούσε η πομπή ήταν μέσω του υπάρχοντα τότε δρόμου Ηρακλείου Χανίων ( από Κουμπέδες, Μάραθο, Γενί Γκαβέ κλπ). Εκεί στο ύψος των Κουμπέδων ο Γερμανός φρουρός, μέσα στο αγκομαχητό των φορτηγών που ανέβαιναν την ανηφόρα, έγνεψε στο μικρούλη μας Γιώργο, να πηδήξει έξω από το αυτοκίνητο και να φύγει

Δύσπιστος ο μικρός, πείστηκε με τις παραινέσεις των άλλων κρατουμένων  και πήδησε σβέλτα  κάτω στο δρόμο. Πετάχτηκε στο   διπλανό  ρυάκι και σαν λαγός τρύπωνε στα βάτα  και τους θάμνους  τρέχοντας στον κατήφορο προς τη σωτηρία . Σε δυο τρία λεπτά , αφηγείται , άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί από το σημείο απόδρασης, απ´ όπου προφανώς ο Γερμανός προσπαθούσε να σώσει τα προσχήματα του καθήκοντος του να φρουρήσει τους κρατούμενους.    Είχε μόλις κάνει μια σπουδαία πράξη ανθρωπιάς και ευαισθησίας… 

Η περιπέτεια όμως για το  μικρό δραπέτη, μόλις άρχιζε … Δεκάχρονο παιδί, κρυμμένο σαν αγρίμι στους θάμνους, σε άγνωστο τόπο, νηστικό, ταλαιπωρημένο χωρίς καν να γνωρίζει που βρίσκεται , άφησε το ένστικτο του να το οδηγήσει …Οδοιπορούσε για τρεις μέρες στα τυφλά, τρώγοντας φύλλα από αγριόχορτα και πίνοντας νερό από τα ρυάκια και τους αρόλιθους  . Ήταν και δύσκολη εποχή και καρποί δεν υπήρχαν στα λιγοστά τότε δέντρα .   Ξετρύπωσε στο χωριό Παρθένι, στο δρόμο προς το Πύργο, οδηγούμενος από τον καπνό που φαινόταν κάπου στην άκρη του χωριού . Πλησίασε εκεί σε ένα σπίτι όπου η μυρουδιά του φαγητού της «παραστιάς» του έφερνε λιποθυμία . Πλησίασε το τσουκάλι που ήταν σκεπασμένο με ένα από εκείνα τα παλιά αλουμινένια πιάτα . Δεν τον σταμάτησε ούτε το καφτό φαγητό,( ήταν ντολμάδες με αμπελόφυλλα)  ούτε ο θόρυβος  της νοικοκυράς που έσπευσε  φωνάζοντας ψίτ-ψίτ νομίζοντας πως ο γάτης πήγε στο τσουκάλι . Άρπαξε όσους χωρούσε η χούφτα του και πρόλαβε να τρυπώσει απαρατήρητος σε μια διπλανή  πόρτα  που ήταν αποθήκη . Καταβρόχθισε τους «καφτούς» ντολμάδες, είδε με περιέργεια μια κουρελού καλοστρωμένη κατάχαμα  και χώθηκε σε ένα μακρόστενο κοφίνι που βρήκε δίπλα του, από αυτά που χρησιμοποιούσαν τότε στο τρύγος για τα σταφύλια και περίμενε να βρει τρόπο να ξεφύγει .Ταυτόχρονα άκουσε μια ανδρική φωνή να φωνάζει απέξω : ( ο διάλογος τώρα αυθεντικός του αφηγητή)

 - Συντέκνισσα επαδέ είσαι :

 - Επαδέ μαι μπρε.  Ανήμενά σε . Είχα και ψημένους ντολμάδες και σε περίμενα να φάμε,  μα τους μαγάρισε ο κάτης .

  -Δε θέλω γώ συντέκνισσα  φαΐ μόνο να  κάνομε μάνι-μάνι τη δουλειά και να φύγω…

Μπήκαν και οι δυό στην αποθήκη που ήμουνα κρυμμένος στο κοφίνι και ξάπλωσαν παραδίπλα πάνω στη κουρελού . Άκουγα τη φασαρία που έκαναν και ήθελα να  δω ηντά τανε η «δουλειά» που έλεγαν ότι  θα κάνανε. Σηκώθηκα σιγά σιγά στο κοφίνι μέσα   προσπαθώντας  να δω και το έρμο το κοφίνι έγειρε, έπεσε δίπλα και με άδειασε πάνω στα πόδια ντος… Εεε Παναγία μου , εκειά να θώριες … Εγλακούσαμε και οι τρεις πέρα πώδε … ´Ηδωκα όξω και μέχρι να καταλάβουνε οι άλλοι ήντα συνέβαινε είχα εγώ εξαφανιστεί … Το μόνο που πρόλαβα να δω ήταν πως ο Σύντεκνος ήταν ένας καλόγερος  … “

  3

Εδώ σταμάτησε την αφήγηση και άρχισαν τα σχόλια της παρέας για τη συντέκνισσα και τον  καλόγερο . Μα η επιμονή μας  να συνεχίσει αποκάλυψε και άλλες  δράσεις του που δεν έχω μετακούσει ούτε διαβάσει μέχρι τώρα . Ο μικρός ήρωας μας τον υπόλοιπο χρόνο της κατοχής, συμμετείχε στις αγγαρείες που επέβαλαν οι  Γερμανοί και κουβάλαγε νερό από τη πηγή για να ποτίζει τους εργάτες της αγγαρείας, κερδίζοντας έτσι το φαγητό του την ώρα του συσσιτίου . Του ανέθεταν όμως συχνά οι εργάτες που αγγάρευαν στο αεροδρόμιο Ηρακλείου και μια άλλη σπουδαία αποστολή . Κατά την μεταφορά και αποθήκευση οβίδων  βομβαρδισμού σε χαρακώματα γύρω από το αεροδρόμιο, οι εργάτες οι περισσότεροι μέλη αντιστασιακών οργανώσεων, αφαιρούσαν από τις οβίδες τους πυροκροτητές και γέμιζαν με αυτούς  τις τσέπες του μικρού Γιώργου Χρυσάκη από τη Κνωσσό ( αυτό είναι το όνομα του τότε μικρού μας ήρωα και σημερινού σεβάσμιου  αφηγητή, πατέρα του Αστυν Δντή Νίκου Χρυσάκη ), που τους μετέφερε εκτός αεροδρομίου κάθε βράδυ, αφού ήταν ο μόνος που λόγω ηλικίας δεν έψαχναν οι Γερμανοί όταν έφευγαν από την αγγαρεία. Διπλό το κέρδος από αυτή τη δολιοφθορά των αντιστασιακών αφού οι μεν οβίδες που αργότερα έριχναν τα αεροπλάνα των Γερμανών ήταν «τζούφιες», οι δε πυροκροτητές  χρησιμοποιούντο σε άλλες πράξεις αντίστασης …

(Σκέφτηκα, μελαγχολώντας, πόσα τέτοια  ή παρόμοια ανιστόρητα μέχρι σήμερα  γεγονότα  αντίστασης θα μπορούσαν να μας πουν και να καταγράψομε, συντοπίτες μας που τις έζησαν και πρωταγωνίστησαν σε αυτές, λίγο πριν βασιλέψει το άστρο της ζωής τους και πάψουν να είναι ζώσα ιστορία …)

ΓΜ Μάϊος 2023