Τηλεσκόπια είδαν μαύρη τρύπα να ξυπνά σε πραγματικό χρόνο

Η απότομη αύξηση της λαμπρότητας ενός μακρινού γαλαξία μαρτυρά ότι η μαύρη τρύπα που κρυβόταν στο κέντρο του ξύπνησε και άρχισε να ρουφά υλικό, αποκαλύπτει νέα μελέτη, η πρώτη που παρακολουθεί τη διαδικασία σε πραγματικό χρόνο.

«Φανταστείτε ότι παρατηρούσατε έναν μακρινό γαλαξία για χρόνια και πάντα φαινόταν ήρεμος και ανενεργός. Ξαφνικά ο πυρήνας του αρχίζει να παρουσιάζει δραματικές αλλαγές στη φωτεινότητα σε αντίθεση με οποιαδήποτε τυπικά γεγονότα που έχουμε δει στο παρελθόν» δήλωσε η Πόλα Σάντσεθ Σαέζ, αστρονόμος του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου του Νότου (ESO) και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Astronomy & Astrophysics.

Η ομάδα της χρησιμοποίησε διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια για να παρακολουθήσει μεταβολές της λαμπρότητας του γαλαξία SDSS1335+0728, ο οποίος βρίσκεται αστερισμό της Παρθένου, σε απόσταση 300 εκατ. ετών φωτός.

Ορισμένα φαινόμενα όπως οι εκρήξεις σουπερνόβα μπορούν να κάνουν τους γαλαξίες να φωτιστούν ξαφνικά, όμως αυτές οι μεταβολές της διαρκούν συνήθως μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες ημέρες.

Ο συγκεκριμένος όμως γαλαξίας συνεχίζει να γίνεται όλο και πιο λαμπρός εδώ και τέσσερα χρόνια.

Συγκρίνοντας παρατηρήσεις που ελήφθησαν πριν και μετά τον Δεκέμβριο του 2019, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο συγκεκριμένος γαλαξίας εκπέμπει τώρα πολύ περισσότερο φως σε υπεριώδη και υπέρυθρα μήκη κύματος, ενώ τον Φεβρουάριο του 2024 άρχισε να εκπέμπει και ακτίνες Χ.

Οι μαύρες τρύπες, «αυτά τα γιγάντια τέρατα, συνήθως κοιμούνται και δεν είναι άμεσα ορατά. Στην περίπτωση του SDSS1335+0728 καταφέραμε να παρατηρήσουμε το ξύπνημα της τεράστιας μαύρης τρύπας. Άρχισε ξαφνικά να τρέφεται με το αέριο που ήταν διαθέσιμο στο περιβάλλον της, με αποτέλεσμα να γίνει πολύ λαμπρή» ανέφερε ο Κλαούντιο Ρίτσι του Πανεπιστημίου Diego Portales.

Η ερευνητική ομάδα διευκρίνισε πάντως ότι απαιτούνται περαιτέρω παρατηρήσεις για να αποκλειστούν εναλλακτικές εξηγήσεις. Μια πιθανότητα είναι ότι βλέπουμε ένα συμβάν παλιρροϊκής διατάραξης, κατά το οποίο ένα αστέρι περνά τόσο κοντά από μια μαύρη τρύπα ώστε παραμορφώνεται και χάνει μάζα.