Η ακριβής αξιολόγηση του φαινομένου της κοινωνικής απομόνωσης/ μοναξιάς – το οποίο, σύμφωνα με ειδικούς, έχει ενταθεί κατά την πανδημία Covid-19- αποτελεί εγχείρημα δύσκολο μεν, μεγάλης σημασίας δε, καθώς συνοδεύεται από αύξηση αυτοκτονιών, χρήση ναρκωτικών, αύξηση του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης κ.α.
Ωστόσο τα δεδομένα για τη δουλειά αυτή είναι λίγα, καθώς τα εργαλεία (όπως οι αυτοαναφορές) είναι περιορισμένα. Σε αυτό το πλαίσιο, επιστημονική ομάδα της οποίας ηγήθηκαν ερευνητές του University of California San Diego δημοσιοποίησε στο American Journal of Geriatric Psychiatry ένα proof-of-concept άρθρο για τη χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης για την ανάλυση μοτίβων φυσικής γλώσσας (NLP- natural language patterns) προκειμένου να εξακριβωθούν τα διαφορετικά επίπεδα μοναξιάς σε μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες.
«Οι περισσότερες μελέτες χρησιμοποιούν είτε απευθείας ερώτημα “πόσο συχνά νιώθετε μοναξιά”, που μπορεί να οδηγήσει σε προκατειλημμένες απαντήσεις λόγω στίγματος...είτε το UCLA Loneliness Scale που δεν χρησιμοποιεί ξεκάθαρα τη λέξη “μοναχικός”» είπε η Έλεν Λη, senior author της έρευνας και επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο UC San Diego. «Για αυτό το εγχείρημα χρησιμοποιήσαμε φυσική επεξεργασία γλώσσας ή NLP, μια άνευ προκαταλήψεων ποσοτική αξιολόγηση έκφρασης συναισθήματος σε συνάρτηση με τα συνηθισμένα εργαλεία μέτρησης μοναξιάς».
Τα τελευταία χρόνια πολλές έρευνες έχουν καταγράψει αυξανόμενα επίπεδα μοναξιάς σε διάφορους πληθυσμούς, ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους, όπως οι γηραιότεροι ενήλικες. Η νέα μελέτη εστίασε επίσης σε ηλικιωμένους, με 80 συμμετέχοντες ηλικιών 66-94. Ωστόσο αντί απλά για ερωτήσεις και απαντήσεις στο πλαίσιο του UCLA Loneliness Scale, οι συμμετέχοντες πέρασαν συνεντεύξεις από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, σε λιγότερο αυστηρά δομημένες συζητήσεις, που αναλύθηκαν μέσω λογισμικού ικανού να κατανοεί NLP, που είχε αναπτύξει η ΙΒΜ- συν άλλα εργαλεία machine learning.
«Το NLP και το machine learning μας επιτρέπουν να εξετάσουμε συστηματικά μεγάλες συνεντεύξεις από πολλά άτομα και να διερευνήσουμε πως ανεπαίσθητα χαρακτηριστικά στην ομιλία όπως τα συναισθήματα μπορεί να υποδεικνύουν μοναξιά. Παρόμοιες αναλύσεις συναισθημάτων από ανθρώπους θα ήταν ανοιχτές σε προκαταλήψεις, στερούνται συνοχής και απαιτούν εκτεταμένη εκπαίδευση» είπε η Βάρσα Μπαντάλ, PhD, μεταδιδακτορική ερευνήτρια και first author της έρευνας.
Όπως διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, τα άτομα που ένιωθαν μοναξιά είχαν μακροσκελέστερες απαντήσεις στις συνεντεύξεις ποιότητας και εξέφραζαν περισσότερη λύπη σε απευθείας ερωτήματα για τη μοναξιά. Ακόμη, οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό από τους άνδρες να παραδεχτούν ότι ένιωθαν μοναξιά κατά τις συνεντεύξεις- ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούσαν λέξεις που εξέφραζαν εντονότερα φόβο ή χαρά στις απαντήσεις τους.
Τα πρώιμα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν πως ίσως να υπάρχει μια «ομιλία/γλώσσα μοναξιάς», που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αναγνώριση της μοναξιάς σε ηλικιωμένους, βελτιώνοντας τον τρόπο αντιμετώπισής τους από τους γιατρούς και τις οικογένειές τους- ειδικά σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από κοινωνική αποστασιοποίηση και απομόνωση.
