Το Architeuthis dux είναι ένα γιγάντιο καλαμάρι που έχει εμπνεύσει αμέτρητες τρομακτικές ιστορίες με πρωταγωνιστές γιγαντιαία τέρατα της θάλασσας που επιτίθενται στα πλοία.
Ωστόσο, παρά το μέγεθός τους, αυτά τα κεφαλόποδα είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν στο περιβάλλον όπου ενδημούν παρά μόνο νεκρά ή λίγο πριν εκπνεύσουν ξεβρασμένα σε κάποια ακτή. Το 2012 όμως, μια ομάδα θαλάσσιων επιστημόνων κατάφερε να μαγνητοσκοπήσει ένα νεαρό A. dux στο φυσικό του περιβάλλον, περίπου 630 μέτρα κάτω από τη θάλασσα, νότια της Ιαπωνίας.
Τώρα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Deep Sea Research Part 1: Oceanographic Research Papers», διερευνά γιατί αυτοί οι γίγαντες του βυθού είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστούν και εξηγεί πώς μια ομάδα ερευνητών μπόρεσε να βιντεοσκοπήσει για πρώτη φορά ένα A. dux στον φυσικό του βιότοπο το 2012 και το 2019.
Το γιγάντιο καλαμάρι εικάζεται ότι έχει τα μεγαλύτερα μάτια στο ζωικό βασίλειο, μεγέθους μπάλας του μπάσκετ και ορατότητα ακόμη και σε βάθος που δεν φθάνουν οι ακτίνες του ήλιου. Είναι επίσης πιθανό ότι τα μάτια τους είναι ευαίσθητα στα φώτα που τοποθετούν οι θαλάσσιοι ερευνητές στις υποβρύχιες κάμερές τους, λένε οι συγγραφείς της μελέτης. Αυτή η ευαισθησία ίσως είναι ο λόγος για τον οποίον τα γιγάντια καλαμάρια δεν εντοπίζονται στους φυσικούς τους βιότοπους.
Για να διορθώσουν αυτόν τον υπερβολικό φωτισμό, οι ερευνητές που συμμετείχαν το 2012 και το 2019 έσβησαν τα φώτα στο υποβρύχιο τους το οποίο ονομάζεται «Μέδουσα». Αφού το υποβρύχιο έφτασε στο επιθυμητό βάθος, οι επιστήμονες έσβησαν τα φώτα και τη μηχανή, επιτρέποντας έτσι στα πλάσματα του βυθού να το προσεγγίσουν. Η ομάδα χρησιμοποίησε ένα αμυδρό κόκκινο φως αντί για τα έντονα λευκά φώτα που χρησιμοποιούνται συνήθως σε αποστολές σαν αυτές, αξιοποιώντας έτσι την φυσική αχρωματοψία βαθέων υδάτων.
«Πολλά είδη βαθέων υδάτων, συμπεριλαμβανομένου του καλαμαριού, έχουν μονοχρωματικά οπτικά συστήματα που είναι προσαρμοσμένα στο μπλε φως και την μπλε βιοφωταύγεια παρά στο κόκκινο φως μεγάλου μήκους κύματος», έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη. «Η χρήση κόκκινου φωτός μπορεί επομένως να είναι μια λιγότερο επεμβατική μέθοδος για τον φωτισμό ειδών βαθέων υδάτων για βιντεοσκόπηση».
Οι ερευνητές τοποθέτησαν έναν μικρό, περιστρεφόμενο δακτύλιο με μπλε φώτα στο άκρο ενός τεντωμένου βραχίονα, ο οποίος μιμείται την κίνηση και τη λάμψη μιας βιοφωταυγούς μέδουσας.
Το «δόλωμα» λειτούργησε, και το A. dux εμφανίστηκε το 2012 και το 2019. Στην πραγματικότητα, το γιγάντιο καλαμάρι που εντοπίστηκε στον Κόλπο του Μεξικού νόμισε ότι το υποβρύχιο όντως ήταν μέδουσα και προσπάθησε να επιτεθεί στο βραχίονα της κάμερας με τα πλοκάμια του. Αυτή η επίθεση επέτρεψε στην ομάδα να μετρήσει τα πλοκάμια του καλαμαριού, τα οποία ήταν περίπου 1,8 μέτρα.
Ο συνδυασμός εξοπλισμού χαμηλού φωτισμού με βιοφωταύγεια φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος βιντεοσκόπησης για το συγκεκριμένο καλαμάρι, κατέληξαν οι ερευνητές.
