Κορωνοϊός: Πόσο αξιόπιστα είναι τα μοντέλα πρόβλεψης της πανδημίας;

Η πανδημία του κορωνοϊού έχει δώσει μεγάλη βαρύτητα στην αξιοποίηση των μοντέλων πρόβλεψης της πορείας της πανδημίας με αριθμητικές μεθόδους.

Στη Μεγάλη Βρετανία, όπως σημειώνει η Wall Street Journal, στη δημοσιότητα δόθηκαν αρχικά τα αποτελέσματα μοντέλων που παρήχθησαν από μια ομάδα στο Imperial College του Λονδίνου, την οποία απέρριψε η βρετανική κυβέρνηση, η οποία είχε μέχρι τότε ακολουθήσει μια τελείως διαφορετική στρατηγική. Η ομάδα του Imperial μίλαγε για 250.000 έως 510.000 θανάτους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα κοινωνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, στράφηκαν εναντίον του Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον αναγκάζοντάς τον για αλλαγή  στρατηγικής. Δεν είχε άλλη επιλογή.

Όμως, την περασμένη εβδομάδα, μια άλλη ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης πρότεινε ένα εναλλακτικό μοντέλο για το πώς μπορεί να εξελιχθεί  η πανδημία, υποδηλώνοντας ένα πολύ λιγότερο τρομακτικό μέλλον και ένα γρήγορο τέλος στον σημερινό εφιάλτη.

Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι πώς η Βρετανική αλλά και κάθε κυβέρνηση μπορεί να γνωρίζει ποιος τελικώς έχει δίκιο;

Δεν αποκλείεται τελικά και οι δύο ομάδες να είναι λάθος. Οι ακαδημαϊκές σπουδές ενώ συνεισφέρουν σημαντικά στην έρευνα συχνά «υποφέρουν» από την έλλειψη ελέγχου ποιότητας, καθώς η επανεξέταση των αποτελεσμάτων είναι συνήθως σύντομη και συνοπτική.

Σε κανονικές καταστάσεις αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία, αλλά είναι διαφορετικό όταν τα αποτελέσματα της έρευνας και της επιστήμης πρέπει να γίνουν καθαρά επιχειρησιακά αξιοποιήσημα  και να κινηθούν στον κόσμο των πολιτικών αποφάσεων. 

Στην παρούσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είναι ζωτικής σημασίας να ελεγχθεί η σωστή αξιολόγηση των επιδημιολογικών προτύπων και να μην υπάρξουν λάθη. Δεν είναι λίγες οι φορές άλλωστε κατά τις οποίες οι επιστήμονες αναγκάζονται να αλλάξουν ή να ξαναγράψουν τον κώδικα τους.

I’m conscious that lots of people would like to see and run the pandemic simulation code we are using to model control measures against COVID-19. To explain the background - I wrote the code (thousands of lines of undocumented C) 13+ years ago to model flu pandemics...

— neil_ferguson (@neil_ferguson) March 22, 2020

Τις προηγούμενες ημέρες πολλοί ερευνητές προφανώς ζήτησαν να δουν τους υπολογισμούς του Imperial College , αλλά ο ίδιος ο καθηγητής Neil Ferguson, ο άνθρωπος που που όπως είδατε παραπάνω καθοδηγεί την ομάδα, δήλωσε ότι ο κώδικας του μοντέλου του υπολογιστή είναι 13 ετών και χιλιάδες γραμμές του κώδικα έχουν παραχθεί από τον ίδιο (χωρίς να τον έχει πιστοποιήσει).

Έχει υποσχεθεί πάντως ότι θα προβεί σε περίπου μια εβδομάδα σε δημοσιεύσεις, αλλά στο μεταξύ όλοι οι άνθρωποι ευλόγως αναρωτιούνται εάν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί επιχειρησιακά, κάτι που γράφτηκε με κώδικα προ 13 ετών, καθώς σε όλες τις επιστήμες που χρησιμοποιούν μοντέλα - όπως συχνότερα στη Μετεωρολογία - οι κώδικές αλλάζουν κάθε 2 με 3 χρόνια και συνεχώς εξελίσσονται προγραμματιστικά.

Εν τω μεταξύ, οι συντάκτες του μοντέλου της Οξφόρδης έχουν υποσχεθεί και αυτοί ότι ο κώδικας τους θα δημοσιευθεί "το συντομότερο δυνατό".

Δεν είναι μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο όμως αυτή την περίοδο που μαστίζεται από μοντέλα τα οποία διαφέρουν μεταξύ του και  περιγράφουν πολύ διαφορετικές μελλοντικές καταστάσεις. 

Πρόκειται για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται προς όλους είναι τι θα μπορούσε να γίνει, ώστε να είναι πιο αξιόπιστες οι προβλέψεις των μοντέλων, όταν αυτές τίθενται στην υπηρεσία των πολιτών και της κοινωνίας και κυρίως στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.