Η θερμοκρασία αυξάνεται με διπλάσια ταχύτητα στην Ευρώπη

Την ίδια ημέρα που η θερμοκρασία έπεσε – επιτέλους – στην Ελλάδα, παραπέμποντας αν όχι σε χειμώνα, τουλάχιστον σε φθινόπωρο, ο Guardian δημοσιεύει μια άκρως ανησυχητική ανάλυση για την ασυνήθιστα θερμή περσινή χρονιά.

Σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό που εξέτασε στοιχεία από 27 ευρωπαϊκές χώρες, δώδεκα εξ αυτών κατέγραψαν ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια τουλάχιστον ενός μήνα του 2022. Όλες οι ανωμαλίες που εντόπισε ο Guardian αποτελούσαν αποκλίσεις άνω των 1,9°C σε σχέση με την μέση θερμοκρασία από το 1991 έως το 2020 και αφορούσαν τουλάχιστον ένα μήνα εντός του έτους.

Η Υπηρεσία «Copernicus» της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή (C3S) ανακοίνωσε νέα στοιχεία την Τρίτη, τα οποία δείχνουν ότι η Ευρώπη βίωσε τον δεύτερο θερμότερο χειμώνα όλων των εποχών και το θερμότερο καλοκαίρι της ιστορίας της.

Ρεκόρ και στην Ελλάδα

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στη θερμοκρασία καταγράφηκαν στα τέλη του καλοκαιριού, τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Στην Αυστρία ο μέσος όρος θερμοκρασίας του Οκτωβρίου 2022 ήταν υψηλότερος κατά 3,3°C σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία του Οκτωβρίου από το 1991 έως το 2020, ενώ οι ανωμαλίες στη θερμοκρασία της Γαλλίας και της Σλοβενίας επίσης ξεπέρασαν τους 3°C τον ίδιο μήνα. Ελλάδα και Κροατία βίωσαν έναν Δεκέμβριο θερμότερο κατά 3°C από το συνηθισμένο.

Μόλις δυο μήνες του περασμένου έτους κινήθηκαν στο αναμενόμενο φάσμα θερμοκρασιών για την Ιταλία, που κατέγραψε την υψηλότερη ανωμαλία όλων των εποχών στη θερμοκρασία της σε τρεις διαφορετικούς μήνες: τον Μάιο, τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Η Ισπανία και η Πορτογαλία έσπασαν τα ρεκόρ μηνιαίων ανωμαλιών σε τρεις ξεχωριστές περιπτώσεις.

Βόρεια και δυτική Ευρώπη βίωσαν επίσης παρατεταμένους και έντονους καύσωνες στη διάρκεια του έτους, ενώ μεγάλο μέρος της ηπείρου υπέφερε από ξηρασία. Οι εκπομπές άνθρακα ως αποτέλεσμα των θερινών πυρκαγιών ήταν οι υψηλότερες εδώ και 15 χρόνια.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2022 ήταν το πέμπτο θερμότερο καταγεγραμμένο έτος, ενώ τα οκτώ τελευταία χρόνια είναι συνολικά τα οκτώ θερμότερα που έχουν μετρηθεί ποτέ, σύμφωνα με την Copernicus. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία το 2022 ήταν υψηλότερη κατά 1,2°C σε σύγκριση με τη μέση θερμοκρασία της περιόδου αναφοράς (1850-1900).

Ο ρόλος του «Λα Νίνια»

Η αύξηση αυτή δεν επηρέασε το ίδιο ολόκληρο τον πλανήτη. Το φαινόμενο Λα Νίνια προκάλεσε χαμηλότερες θερμοκρασίες στην περιοχή του Ειρηνικού, πράγμα που σημαίνει ότι για την Αυστραλία και τη Νότια Αμερική το 2022 ήταν ένα έτος πιο κρύο από το συνηθισμένο.

Ωστόσο, οι θερμοκρασίες ήταν κατά πολύ υψηλότερες στο βόρειο ημισφαίριο, ιδίως στην Αρκτική και την Ευρώπη. Η θερμοκρασία της Ευρώπης αυξάνεται με διπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, ενώ στην περίπτωση της Αρκτικής η ταχύτητα της αύξησης είναι τετραπλάσια.

Η Σαμάνθα Μπούργκες, αναπληρώτρια διευθύντρια του C3S, δήλωσε ότι παρόλο που τα καιρικά μοτίβα και το φαινόμενο Λα Νίνια εξηγούν τους λόγους που πολλές περιοχές βίωσαν χαμηλότερες θερμοκρασίες, είναι σημαντικό να εστιάσουμε στην ευρύτερη τάση της ανόδου της θερμοκρασίας, όπως εμφανίζεται στα δεδομένα.

Ανησυχητική τάση

Κατά μέσο όρο, το 2022 η παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε κατά 1,2°C τη μέση θερμοκρασία του διαστήματος 1850-1900. Αν και το 2021 ήταν ακόμη θερμότερο, το 2022 ανήκει επίσης στα οκτώ θερμότερα έτη που έχουν καταγραφεί – που συμβαίνει να είναι και τα οκτώ τελευταία.

Από το 2015 και έπειτα κάθε χρονιά η μέση θερμοκρασία ξεπέρασε τη θερμοκρασία αναφοράς κατά περισσότερο από 1°C. Από το 1940 έως το 2014 αυτό είχε συμβεί μόνο μια φορά.

Η C3S ανέφερε επίσης ότι τμήματα της δυτικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, της κεντρικής Ασίας και της Κίνας, της Νέας Ζηλανδίας, της νοτιοδυτικής Αφρικής και της σομαλικής χερσονήσου («Κέρας της Αφρικής») βίωσαν πέρσι τη θερμότερη καταγεγραμμένη χρονιά τους. Οι θερμοκρασίες κινήθηκαν επίσης σε επίπεδα υψηλότερα κατά 2°C και άνω σε σχέση με το διάστημα 1991-2020 σε τμήματα της βόρειας Σιβηρίας και κατά μήκος της χερσονήσου της Ανταρκτικής.

Η Μπούργκες σημείωσε ότι «αυτή τη στιγμή ο πλανήτης έχει ξεπεράσει τα προβιομηχανικά επίπεδα κατά 1,2°C. Αυτό σημαίνει ότι πλησιάζουμε στο όριο που έθεσε η Συμφωνία του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης στους 1,5°C».

«Κάθε κλάσμα του βαθμού μετράει. Όσο πιο θερμό το παγκόσμιο κλίμα, τόσο πιο ακραία καιρικά φαινόμενα θα έχουμε. Είναι πιο έντονα, είναι πιο συχνά και αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο για τον άνθρωπο, αλλά και για τα οικοσυστήματα, την βιοποικιλότητα και τους βιότοπους».