Από μέρα σε μέρα αναμένεται ένα «νέο αστέρι» στον ουρανό

Από μέρα σε μέρα, ο νυχτερινός μας ουρανός θα φιλοξενήσει ένα νέο αστέρι. Επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμοι σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να κοιτούν προς τον αστερισμό Corona Borealis (ή Στέφανο Βόρειο όπως τον ονόμασαν οι αρχαίοι Έλληνες) σε απόσταση 3.000 ετών φωτός από τη Γη, όπου ένα από καιρό νεκρό αστέρι αναμένεται να αναζωπυρωθεί σε μια έκρηξη τόσο ισχυρή που θα συναγωνιστεί για λίγο τη λαμπρότητα του Πολικού Αστέρα.

Το φαινόμενο, γνωστό ως καινοφανής αστέρας (νόβα), συνέβη για τελευταία φορά πριν από σχεδόν 80 χρόνια και δεν θα ξανασυμβεί για άλλα 80, καθιστώντας αυτή την εμπειρία κάτι που οι περισσότεροι θα βιώσουν μία φορά στη ζωή τους, αναφέρει το Space.com.

Το T Coronae Borealis είναι ένα δυαδικό σύστημα στον Corona Borealis που περιλαμβάνει έναν νεκρό λευκό νάνο και έναν γερασμένο ερυθρό γίγαντα. Οι ερυθροί γίγαντες σχηματίζονται όταν τα αστέρια έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα υδρογόνου για την πυρηνική σύντηξη και αρχίζουν να πεθαίνουν.

NEWS 🚨: NASA predicts the star T Coronae Borealis will explode into a nova any day now

The light will create a "new star" in the night sky 🌃 pic.twitter.com/y7UnmTBU7X

— Latest in space (@latestinspace) September 29, 2024

Πώς γίνεται η έκρηξη
Κάθε 80 χρόνια περίπου, το T Coronae Borealis βιώνει ένα εκρηκτικό γεγονός. Τα αστέρια του ζεύγους που βρίσκονται σε τροχιά είναι αρκετά κοντά το ένα στο άλλο ώστε να αλληλεπιδρούν βίαια. Ο ερυθρός γίγαντας γίνεται όλο και πιο ασταθής με την πάροδο του χρόνου καθώς θερμαίνεται, αποβάλλοντας τα εξωτερικά του στρώματα που προσγειώνονται ως ύλη στον λευκό νάνο.

Η ανταλλαγή της ύλης προκαλεί τη σταδιακή θέρμανση της ατμόσφαιρας του λευκού νάνου, μέχρι να βιώσει μια ανεξέλεγκτη θερμοπυρηνική αντίδραση, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας καινοφανής αστέρας.

Το T Coronae Borealis ανήκει σε ένα επίλεκτο κλαμπ δέκα επαναλαμβανόμενων καινοφανών που είναι γνωστοί σε όλο τον Γαλαξία. Παρακολουθείται από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γάμμα Fermi της NASA κάθε μέρα – τελευταία, κάθε λίγες ώρες. Μόλις ο καινοφανής εκραγεί, οι ακτίνες γάμμα θα εκτοξευθούν στα ύψη, μαζί με τη φωτεινότητα του καινοφανούς, επιτρέποντας στους αστρονόμους να αποκρυπτογραφήσουν πόσο καυτό γίνεται το υλικό αμέσως μετά την έκρηξη και πόσο γρήγορα αυτό το υλικό απομακρύνεται από τον λευκό νάνο. Οι αστρονόμοι ανυπομονούν επίσης να μάθουν περισσότερα για το πώς τα κρουστικά κύματα θα διαπεράσουν το διάστημα στις στιγμές που ακολουθούν την έκρηξη, οι λεπτομέρειες της οποίας δεν είναι πολύ καλά κατανοητές.

Πώς θα φανεί από τη Γη
Εκτός από το Fermi, τα διαστημικά τηλεσκόπια James Webb, Swift και INTEGRAL, καθώς και το επίγεια ραδιοτηλεσκόπια Πολύ Μεγάλη Συστοιχία (Very Large Array) στο Νέο Μεξικό θα ανακατευθυνθούν για να παρακολουθήσουν το γεγονός στην κορύφωσή του και κατά τη διάρκεια της πτώσης του στην άβυσσο του διαστήματος. Μαζί, θα καταγράψουν για πρώτη φορά τον καινοφανή σε διάφορα μήκη κύματος.

Ο καινοφανής αστέρας θα εμφανιστεί σε ένα μικρό τόξο μεταξύ των αστερισμών του Βοώτη και του Ηρακλή και θα είναι ορατός με γυμνό μάτι για λίγες ημέρες, με κιάλια για λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα, στα τηλεσκόπια ακτίνων γάμμα και ακτίνων Χ για μερικούς μήνες, και στα ραδιοτηλεσκόπια για τα επόμενα χρόνια. Τέτοιες μακροπρόθεσμες παρατηρήσεις των επακόλουθων της έκρηξης μπορούν να αποκαλύψουν πώς οι εκρήξεις εξαπλώθηκαν με την πάροδο του χρόνου και πώς αλληλεπίδρασαν με τον συνοδό ερυθρό γίγαντα.