Τρία σενάρια για τις εθνικές κάλπες

Tο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη φέρνει πολιτικές εξελίξεις, με τα σενάρια για τον χρόνο των εκλογών να δίνουν και να παίρνουν. Αν και πριν από το δυστύχημα η επικρατέστερη ημερομηνία για να στηθούν οι κάλπες ήταν η Κυριακή 9 Απριλίου, κάποιοι υποστηρίζουν πως είναι πλέον ισχυρό το ενδεχόμενο να μετατεθούν οι εκλογές για λίγες εβδομάδες ή ακόμα και για το τέλος της τετραετίας.

Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν ανοίγουν οποιαδήποτε συζήτηση για τις κάλπες, αφού, όπως τόνιζαν, αυτό που προέχει είναι η περίθαλψη των τραυματιών και η στήριξη των οικογενειών, πέρα από τη διερεύνηση των αιτιών του σιδηροδρομικού δυστυχήματος.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν γίνει οι πρώτες συζητήσεις και ήδη πάνω στο τραπέζι βρίσκονται οι βασικές εισηγήσεις. Το πρώτο σενάριο έχει να κάνει με τη μετάθεση των εκλογών για λίγες εβδομάδες, με τις κάλπες να στήνονται λίγο μετά το Πάσχα. Οι υποστηρικτές της τονίζουν ότι χρειάζεται ένα εύλογο χρονικό διάστημα προκειμένου να απορροφηθούν οι κραδασμοί από μια τέτοια τραγωδία και να ηρεμήσει η κατάσταση.

Στο σενάριο αυτό, του Απριλίου, «ελεύθερη» είναι η Κυριακή του Θωμά στις 23 Απριλίου, αφού στις 30 Απριλίου, που ακολουθεί, πέφτει το τριήμερο της Πρωτομαγιάς, με τις δεύτερες κάλπες να πηγαίνουν στις 28 Μαΐου, πριν από τις πανελλαδικές εξετάσεις. Το μεγάλο μειονέκτημα με την 23η Απριλίου, ωστόσο, είναι ότι η προεκλογική περίοδος πέφτει μέσα στο Πάσχα.

Για το λόγο αυτόν, κορυφαίοι υπουργοί εισηγούνται στον πρωθυπουργό (εφόσον καταλήξει στην απόφαση να αναστείλει την ημερομηνία των εκλογών για μετά το Πάσχα), εναλλακτικά στο πρώτο σενάριο, να εξαντλήσει τον διαθέσιμο πολιτικό χρόνο, ώστε και η τραγωδία των Τεμπών να έχει φύγει από την επικαιρότητα, αλλά να μην αναστατωθούν οι πασχαλινές συνήθειες των Ελλήνων. Στο σενάριο αυτό, οι πρώτες κάλπες θα στηθούν τον Μάιο, με επικρατέστερες ημερομηνίες την 14η Μαΐου ή την 21η του μήνα. Αν γίνει αυτό, η εισήγηση είναι οι δεύτερες κάλπες να στηθούν κατακαλόκαιρο, ώστε να μη συμπέσουν με τις πανελλαδικές, δηλαδή τέλη Ιουνίου ή ακόμα και αρχές Ιουλίου.

Ανακοινώσεις

Το τρίτο σενάριο προβλέπει ότι ο πρωθυπουργός θα επιμείνει στο αρχικό χρονοδιάγραμμα, με τις εκλογές να διεξάγονται στις 9 Απριλίου. Αυτό που θα αλλάξει, ωστόσο, αν χρειαστεί, είναι το χρονοδιάγραμμα των ανακοινώσεων. Ετσι, το υπουργικό συμβούλιο που ήταν προγραμματισμένο για την Παρασκευή στις 3 Μαρτίου, με βασικό θέμα την αύξηση του κατώτατου μισθού, αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέχρι τα τέλη της εβδομάδας. Πιο μακριά δεν μπορεί, άλλωστε, να πάει αυτή η εξαγγελία, καθώς η σχετική τροπολογία προβλέπει ότι η διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τις 10 Μαρτίου.

Από εκεί και πέρα, ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να προχωρήσει στην ανακοίνωση της απόφασής του για εκλογές λίγα 24ωρα πιο μετά, τη Δευτέρα 13 Μαρτίου, για παράδειγμα.

Εάν επιλεγεί η 9η Απριλίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να ανακοινώσει τις εκλογές ακόμα και 24 με 25 ημέρες πριν από τις κάλπες. Το Σύνταγμα προβλέπει πως η διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μπορεί να φτάσει το πολύ τις 30 ημέρες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για μικρότερη διάρκεια, εφόσον βγαίνουν κάποιες προθεσμίες - όπως με τις δηλώσεις των υποψηφιοτήτων (οκτώ ημέρες από την ανακοίνωση), την επικύρωση από τον Αρειο Πάγο (άλλες τρεις μέρες από τις δηλώσεις υποψηφιοτήτων) ή ακόμα και την αποστολή των ψηφοδελτίων στα προξενεία για τους Ελληνες του εξωτερικού (πέντε με έξι ημέρες πριν από τις εκλογές). Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εσωτερικών, η εμπειρία δείχνει πως το συντομότερο διάστημα εντός του οποίου μπορούν να διεξαχθούν οι εκλογές είναι οι 25 ημέρες.

Αυτό σημαίνει πως τουλάχιστον μέχρι την Τετάρτη 15 Μαρτίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να ανακοινώσει τις εκλογές για τις 9 Απριλίου και την επομένη να διαλυθεί και τυπικά η Βουλή. Σε κάθε περίπτωση, τον γόρδιο δεσμό θα τον λύσει ο ίδιος, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα πριν λάβει τις τελικές αποφάσεις του τα επόμενα 24ωρα. Πάντως, σύμφωνα με τους μυημένους, το ισχυρότερο σενάριο παραμένει να διεξαχθούν οι εκλογές στις 9 Απριλίου. Δεν αποκλείεται μια μικρή μετάθεση για τις 23 Απριλίου, κάτι που για την ώρα δεν φαίνεται να συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες, με την εναλλακτική όμως της 21ης Μαΐου να παραμένει στο τραπέζι. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν πως, μετά το τριήμερο πένθος, μπορεί να δρομολογηθούν οι εξελίξεις και όλα να πάρουν τον δρόμο τους για τις κάλπες στις 9 Απριλίου. Αυτό που ενδέχεται να αλλάξει είναι ο χρόνος των ανακοινώσεων, να πάει δηλαδή λίγα 24ωρα πιο πίσω, «παγώνοντας» στο μεταξύ και κάθε κομματική δραστηριότητα μέχρι την επίσημη έναρξη του προεκλογικού αγώνα.

Στη Λάρισα έγινε αποδεκτή η παραίτηση του Κ. Καραμανλή

Ο πρώην πλέον υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, που είχε σχηματίσει εικόνα για το μέγεθος της τραγωδίας ήδη από τα ξημερώματα, είχε αποφασίσει να υποβάλει την παραίτησή του πριν μεταβεί στα Τέμπη και διαπιστώσει ιδίοις όμμασι το μέγεθoς της καταστροφής

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη έθεσε σε συναγερμό την κυβέρνηση, που κινητοποιήθηκε αμέσως μόλις οι πρώτες πληροφορίες για την καταστροφή έφτασαν στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Ο πρωθυπουργός, συνοδευόμενος από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Οικονόμου, μετέβη το πρωί της Τετάρτης στο σημείο της καταστροφής, όπου βρισκόταν ήδη ο Κώστας Αχ. Καραμανλής.

Ο πρώην πλέον υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, που είχε σχηματίσει εικόνα για το μέγεθος της τραγωδίας ήδη από τα ξημερώματα, είχε αποφασίσει, σύμφωνα με πληροφορίες, να υποβάλει την παραίτησή του πριν μεταβεί στα Τέμπη και διαπιστώσει ιδίοις όμμασι το μέγεθος της καταστροφής. Αυτό τουλάχιστον εκμυστηρεύτηκε σε συνομιλητές του το πρωί της Τετάρτης. Οταν ο πρωθυπουργός ολοκλήρωσε την αυτοψία στα Τέμπη και στα νοσοκομεία της Λάρισας, ακολούθησε σύσκεψη στην Περιφέρεια Θεσσαλίας και εκεί ο Κώστας Αχ. Καραμανλής ζήτησε κατ’ ιδίαν συνάντηση από τον πρωθυπουργό. Στο τετ α τετ που είχαν, υπέβαλε την παραίτησή του και ο Κυριάκος Μητσοτάκης την έκανε δεκτή. Ο Κ. Καραμανλής δημοσιοποίησε την παραίτησή του το απόγευμα, λέγοντας ότι «είναι αυτό που νιώθω καθήκον μου να πράξω, ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έφυγαν τόσο άδικα και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα διαχρονικά λάθη του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος».

«Η στάση του τον τιμά»

Στη δήλωση που έκανε το ίδιο βράδυ ο πρωθυπουργός, μετά την επιστροφή του από τα Τέμπη, είπε πως «ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, αναλαμβάνοντας την αντικειμενική πολιτική ευθύνη, υπέβαλε αμέσως την παραίτησή του. Η στάση του τον τιμά, καθώς όλα δείχνουν πως το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε επίσης ότι ορίζεται ως μεταβατικός υπουργός, μέχρι τις εθνικές εκλογές, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης και προσέθεσε ότι του ζήτησε να προχωρήσει γρήγορα στη σύσταση ανεξάρτητης και υπερκομματικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων, που θα εξετάσει πλήρως τα αίτια του δυστυχήματος και τις διαχρονικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των σιδηροδρομικών έργων. Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε στη δήλωσή του ότι θα πρέπει να υπάρξει απάντηση στο ερώτημα των συγγενών των θυμάτων και των τραυματιών γιατί συνέβη αυτό που συνέβη, ενώ τόνισε ότι οι ευθύνες θα αποδοθούν και υποσχέθηκε ότι η κυβέρνηση θα εργαστεί ώστε το «ποτέ ξανά» να μη μείνει λόγος κενός. Πράγματι, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, απόλυτη προτεραιότητα στο Μαξίμου έχουν η διερεύνηση της κατάστασης στους σιδηροδρόμους και η επιτάχυνση των διαδικασιών ώστε να λειτουργήσουν τα συστήματα ασφαλείας.

Σε κάθε περίπτωση, στην κυβέρνηση αποδέχονται πως, πέρα από το ανθρώπινο λάθος, υπάρχουν διαχρονικές παθογένειες στους σιδηροδρόμους, όπως με την τηλεματική, που έφτασε πλέον -μετά από ενστάσεις και καθυστερήσεις των προηγούμενων ετών- στο 70%, όπως υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές. Δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από εργοτάξιο στα Τρίκαλα για τον Ε65 το προηγούμενο Σάββατο, αναφέρθηκε στους σιδηροδρόμους. «Η επόμενη δεκαετία θα είναι η δεκαετία των μεγάλων σιδηροδρομικών έργων. Εκεί, η χώρα είχε μείνει πίσω. Είχαμε πάρα πολύ μεγάλες αστοχίες στον τρόπο με τον οποίο τα έργα αυτά σχεδιάστηκαν και δημοπρατήθηκαν. Εχουμε κάνει μια πολύ σοβαρή δουλειά να μαζέψουμε το σιδηροδρομικό έργο», ανέφερε, μεταξύ άλλων. Συνεργάτες του πρωθυπουργού τονίζουν ότι από την πρώτη στιγμή ανελήφθησαν οι πολιτικές ευθύνες με την παραίτηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά το παρελθόν σε ανάλογες τραγωδίες. Επίσης, υπογραμμίζουν ότι ο κρατικός μηχανισμός ανταποκρίθηκε αμέσως. Οι δυνάμεις της Αστυνομίας και της Πολιτικής Προστασίας έφτασαν άμεσα στο σημείο της σύγκρουσης των δύο τρένων, ενώ υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση για τον απεγκλωβισμό των επιβατών και την παροχή βοήθειας στους τραυματίες, αλλά και για την ταυτοποίηση των θυμάτων στα νοσοκομεία.

Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο νέος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γ. Γεραπετρίτης, έθεσε τρεις προτεραιότητες: τη σύσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων που θα διερευνήσει τα συστημικά αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία, όπως και στις «διαχρονικές παθολογίες και αδράνειες», τη διασφάλιση της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου, έτσι ώστε να μην καθυστερήσουν τα σχετικά έργα υποδομής που έχουν αναβληθεί, και την ανάληψη άμεσων ενεργειών για την αποκατάσταση της ασφάλειας στους ελληνικούς σιδηροδρόμους, με στόχο να εμπεδωθεί και το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών.

«Αισθάνομαι μεγάλο χρέος και ευθύνη και θέλω να ζητήσω ένα μεγάλο συγγνώμη γι’ αυτό που έγινε. Θέλω να γνωρίζουν όλοι ότι τα αίτια της τραγωδίας θα διερευνηθούν μέχρι τέλους και θα τεθούν υπόψη των Ελλήνων», είπε ο Γ. Γεραπετρίτης.