Αλλαγές στη διαχείριση απορριμμάτων σε τοπικό αλλά και σε πανελλαδικό επίπεδο προωθεί μέσω νομοθετικής ρύθμισης το υπουργείο Περιβάλλοντος. Ανάμεσα στις προωθούμενες ρυθμίσεις θα προβλέπεται η δυνατότητα παρέμβασης του υπουργείου σε περίπτωση που ένας ή περισσότεροι δήμοι δεν συμμορφώνονται, ιδίως στις περιπτώσεις που υπάρχει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης (λ.χ. χωματερές).
Θα δίνεται η δυνατότητα ανάθεσης σε ιδιώτες της ανακύκλωσης σε μικρούς πληθυσμιακά ορεινούς και νησιωτικούς δήμους, με το ΥΠΕΝ να αναλαμβάνει τα έξοδα. Επίσης θα γίνουν «ξεκαθαρίσματα» στο σύστημα επιστροφής – εγγύησης φιαλών, η λειτουργία του οποίου θα πάρει ακόμη μία παράταση για τις αρχές του 2025.
Οι επίμαχες ρυθμίσεις θα ενταχθούν σε πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση στις αρχές του φθινοπώρου.
Σύμφωνα με πληροφορίες του kathimerini.gr, οι ρυθμίσεις θα αφορούν τα ακόλουθα:
• Θα δίνεται η δυνατότητα στο υπουργείο Περιβάλλοντος να παρέμβει ευθέως για τη συμμόρφωση δήμων που έχουν φτωχές επιδόσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων, ιδίως στις περιπτώσεις που έχει υπάρξει παρέμβαση της Ε.Ε. Οπως θα προβλέπεται, ο υπουργός θα μπορεί να δίνει εντολή στον γενικό γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων να υλοποιήσει έργα και δράσεις σε περιπτώσεις άρνησης ή αδράνειας του δήμου ή του συλλογικού φορέα των δήμων για τα απορρίμματα (ΦΟΔΣΑ) να συμμορφωθεί, παρότι υπάρχει, λ.χ., καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ή όταν δεν προβαίνουν στην υλοποίηση των έργων που προβλέπει ο περιφερειακός σχεδιασμός για τα απορρίμματα.
• Σε μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους (κάτω των 10.000 κατοίκων) το υπουργείο Περιβάλλοντος δύναται να αναθέσει σε ιδιώτες τη χωριστή συλλογή και μεταφορά ανακυκλώσεων και βιοαποβλήτων, με τη δαπάνη να χρηματοδοτείται από το κράτος. Η επιλογή αυτή δείχνει να προκρίνει συγκεκριμένο μοντέλο ιδιωτικής εταιρείας, το οποίο έχει εφαρμοστεί στην Τήλο με θεαματικά αποτελέσματα, αλλά πολύ υψηλό κόστος, το οποίο ο μικρός δήμος δεν μπορούσε με ίδια μέσα να καλύψει.
• Συγχωνεύονται συλλογικοί φορείς των δήμων για τα απορρίμματα (ΦΟΔΣΑ): Λέσβου και Χίου (συγχώνευση υπό τον φορέα της Λέσβου, με νέο τίτλο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου), Λάρισας και Μαγνησίας (υπό την Περιβαλλοντική Αναπτυξιακή Δυτικής Θεσσαλίας), Ηρακλείου – Ρεθύμνου – Λασιθίου (υπό έναν νέο φορέα που θα ονομάζεται Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης), και Αχαΐας, Ηλείας και Αιτωλοακαρνανίας (υπό τον φορέα της Αχαΐας, που μετονομάζεται σε Σύνδεσμο Διαχείρισης Δυτικής Ελλάδας). Οι δήμοι θα συμμετέχουν ως μέτοχοι στους φορείς αυτούς ανάλογα με τον πληθυσμό τους.
• Η συνεισφορά των δήμων στον ΦΟΔΣΑ στον οποίο ανήκουν γίνεται μηνιαίως από τριμηνιαίως, προφανώς λόγω χρεών που έχουν συσσωρευθεί σε ορισμένους από αυτούς. Αν ο δήμος χρεώνει στους πολίτες λιγότερα από όσα πρέπει, τότε ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ μπορεί να ζητήσει μέσω του υπουργείου Εσωτερικών την παρακράτηση και απόδοση της διαφοράς μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Αυτές οι κινήσεις ουσιαστικά στοχεύουν στο να «στριμώξουν» τους δήμους ώστε να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
• Επέρχονται μια σειρά από αλλαγές στο σύστημα επιστροφής – εγγύησης (DRS), το οποίο αφορά τις φιάλες νερών, αναψυκτικών και ποτών. Κατ’ αρχάς το γυαλί «βγαίνει» από αυτό το σύστημα –μένουν μόνο φιάλες από πλαστικό και αλουμίνιο– και θα εξακολουθήσει να καλύπτεται από τους μπλε κώδωνες και τα επιμέρους συστήματα επιστροφής (λ.χ. επιστροφή μπουκαλιών μπίρας). Κατά δεύτερον, καταργείται η δυνατότητα δημιουργίας περισσότερων του ενός συστημάτων DRS: πρόκειται για μια ορθή επιλογή, καθώς δεν είναι δυνατόν να συνυπάρχουν πολλά μηχανήματα επιστροφής που να εξυπηρετούν την ανακύκλωση διαφορετικών μονάδων εταιρειών, καθώς αυτό θα μπέρδευε τους πολίτες και θα πολλαπλασίαζε χωρίς λόγο την απαιτούμενη επένδυση (τα προβλήματα που είχε αυτή η ρύθμιση τα είχε υποδείξει εξαρχής η «Κ» με σειρά ρεπορτάζ). Τέλος μετατίθεται για ακόμη μία φορά η έναρξη λειτουργίας του συστήματος DRS για το τέλος του 2025 (η πρώτη ημερομηνία το ήθελε να λειτουργεί το 2022, κάτι που αποδείχθηκε στην πράξη ανέφικτο).
• Ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα των συστημάτων ανακύκλωσης για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής (δηλαδή να αποφεύγουν εταιρείες που εισάγουν ή παράγουν συσκευασίες να πληρώνουν, όπως οφείλουν, συνδρομή στα ανάλογα συστήματα ανακύκλωσης). Γίνεται υποχρεωτικό για να εγγραφεί μια εταιρεία στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) να έχει προηγουμένως εγγραφεί στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων. Αν διαπιστωθεί ότι δεν έχει εγγραφεί, τότε προβλέπεται μια διαδικασία κυρώσεων για συμμόρφωση.
• Προβλέπεται η δημιουργία χωριστού συστήματος για τη συλλογή πλαστικών συσκευασιών φυτοφαρμάκων. Η υποχρέωση αυτή προκύπτει από την κοινοτική νομοθεσία και ήδη υπάρχουν οι πρώτες κινήσεις για τη δημιουργία συλλογικού συστήματος για τη συλλογή και διαχείρισή τους.
φωτογραφία ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI
