Τεκμήρια διαβίωσης: Επανέρχονται το 2022

Επιστρέφει από το επόμενο έτος η φορολόγηση βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης για εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίους επιχειρηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες, μισθωτούς εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, ναυτικούς και ιδιοκτήτες ακινήτων που φέτος απαλλάχθηκαν ώστε να μην έχουν πρόβλημα κάλυψης των τεκμαρτών δαπανών τους λόγω της πανδημίας.

Σύμφωνα με την imerisia.gr η ρύθμιση αυτή τέθηκε σε εφαρμογή φέτος ώστε να μην πέσουν στην παγίδα των τεκμηρίων μια σειρά από κατηγορίες που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση, καθώς οι τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσής τους ήταν υψηλότερες.

Η επιστροφή στην κανονικότητα επαναφέρει τα τεκμήρια διαβίωσης και η φορολόγηση των εισοδημάτων του 2021 θα πραγματοποιηθεί βάσει του τεκμαρτού εισοδήματος, δηλαδή του ποσού του φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια της Εφορίας, συγκρίνεται με το συνολικό ετήσιο πραγματικό δηλωθέν εισόδημα του φορολογουμένου από όλες τις πηγές (με το άθροισμα των επιμέρους εισοδημάτων από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ακίνητα, επιχειρήσεις, αγροτικές εκμεταλλεύσεις κ.λπ.).

Ποια είναι τα τεκμήρια διαβίωσης 

Τεκμήρια διαβίωσης αποτελούν σήμερα για τους φορολογουμένους:

• Οι κατοικίες: Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας.
• Τα αυτοκίνητα: Το τεκμήριο για τα αυτοκίνητα διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.εκ.
• Τα δίδακτρα που καταβάλλονται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
• Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
• Τα σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.
• Οι πισίνες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά τους και διαμορφώνεται ανάλογα με το αν είναι εξωτερική ή εσωτερική.
• Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε 3.000 ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.

Σε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο του πραγματικού, ο υπολογισμός του φόρου γίνεται πιο πολύπλοκος. Πρώτα γίνεται υπολογισμός του φόρου στο πραγματικό εισόδημα και στη συνέχεια υπολογίζεται ο φόρος επί της διαφοράς που προκύπτει ανάμεσα στο δηλούμενο και το τεκμαρτό εισόδημα.

Η φορολογική μεταχείριση του πρόσθετου εισοδήματος που προκύπτει από τα τεκμήρια εξαρτάται από το είδος των εισοδημάτων που δηλώνει ο φορολογούμενος. Εάν το μεγαλύτερο μέρος (πάνω από το μισό) του δηλούμενου εισοδήματος προέρχεται από μισθούς, τότε και το πρόσθετο τεκμαρτό εισόδημα φορολογείται ως εισόδημα από μισθούς. Αντίστοιχα, εάν προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα, τότε και το πρόσθετο εισόδημα φορολογείται ως επιχειρηματικό κέρδος.

Πότε καταργούνται

Σύμφωνα με κορυφαία στελέχη του οικονομικού επιτελείου, τα τεκμήρια διαβίωσης θα καταργηθούν εφόσον υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν μείωση της φοροδιαφυγής και ειδικότερα του vat gap, το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ». Η εικόνα από αυτό το μέτωπο δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς η Ελλάδα χαρακτηρίζεται πρωταθλήτρια στη φοροδιαφυγή του ΦΠΑ. Με τα έσοδα που χάνει να φθάνουν τα 6 δισ. ευρώ ετησίως, η χώρα μας κατέχει την πρώτη θέση στην ευρωζώνη και τη δεύτερη θέση στην ΕΕ με τη μεγαλύτερη «τρύπα» στις εισπράξεις ΦΠΑ, πίσω από τη Ρουμανία.

Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, τα έσοδα από ΦΠΑ που θα μπορούσε να εισπράξει η χώρα μας το 2020 ήταν 21 δισ. ευρώ. Τα ποσά που κατέληξαν στα κρατικά ταμεία ήταν περίπου 15  δισ. ευρώ, δηλαδή παρατηρείται μια τεράστια απώλεια στα έσοδα από ΦΠΑ 6 δισ. ευρώ ή ποσοστό 28,5%. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σχεδόν 2,5 φορές στα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ.

Πρόκειται για το «κενό ΦΠΑ» που αποτυπώνει τη διαφορά μεταξύ των προσδοκώμενων και των πραγματικών εισπράξεων από τον ΦΠΑ και όπως δείχνουν τα στοιχεία σχεδόν 1 στα 3 ευρώ δεν εισπράττεται, με τη φορολογική συμμόρφωση να διαμορφώνεται στο 68%. Με αυτά τα δεδομένα δεν φαίνεται πιθανή έστω η σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης το 2023, εκτός εάν υπάρξει πολιτική απόφαση προς αυτή την κατεύθυνση.