Στη Βουλή η συνέχιση του προγράμματος Ανακύκλωσης

Ερώτηση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα "Αιφνιδιαστική, μονομερής και αυθαίρετη σε βάρος Δήμων η πρόσφατη απόφαση της ΕΕΑΑ ΑΕ" κατέθεσαν βουλευτές του ΚΚΕ.

Η ερώτηση

Δικαιολογημένη αγανάκτηση έχει προκαλέσει σε αρκετούς δήμους η μονομερής και επιλεκτική απόφαση της ΕΕΑΑ ΑΕ να διακόψει από 1.1.2022, ειδικά σε αυτούς, τη λειτουργία του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών «ΣΣΕΔ – Ανακύκλωση» (σύστημα των «μπλε κάδων»), για το οποίο είναι αποκλειστικά υπεύθυνη.

Ειδικότερα, στην υπ’ αρ. 70694/30.6.21 επιστολή της προς το δήμο Πατρέων (υπόψη Δημάρχου) με κοινοποίηση στον ΕΟΑΝ (υπόψη Προέδρου) και στην ΚΕΔΕ (υπόψη Προέδρου), επικαλούμενη «πολύ υψηλή εισφοροδιαφυγή» σε βάρος της από τις υπόχρεες εταιρείες παραγωγής και εμπορίας συσκευασμένων προϊόντων, ειδοποιεί εν είδει τηλεσιγράφου:

«Κατόπιν τούτων και μέχρι η Δημόσια Διοίκηση να αναλάβει το ρόλο που της αναλογεί …, η ΕΕΑΑ είναι αναγκασμένη να σας ενημερώσει εμπροθέσμως ότι δεν προτίθεται να ανανεώσει τη μεταξύ του Δήμου σας και της ΕΕΑΑ σύμβαση συνεργασίας η οποία έληξε στις 31.12.2020. Η συνεργασία που υφίσταται έως σήμερα παύει στις 31.12.2021.» (η επισήμανση υπάρχει στο πρωτότυπο).

Η παραπάνω εξέλιξη έρχεται να επιβεβαιώσει για άλλη μια φορά τη θέση του ΚΚΕ ότι «ανακύκλωση και κεφάλαιο», το οποίο εκπροσωπεί εδώ η ΕΕΑΑ ΑΕ, είναι έννοιες ασυμβίβαστες. Είναι σα να βάζεις το λύκο για τσομπάνη στα πρόβατα και μάλιστα στο όνομα της περιβόητης όσο και ψευδεπίγραφης αρχής της «διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού». Και λέμε για «για άλλη μια φορά» γιατί γνωστός είναι ο «Βίος και η Πολιτεία» της πιο πάνω ΑΕ σε βάρος των δικαιούμενων από τους δήμους πόρων σε αγαστή πάντα συνεργασία και συμπόρευση με τις εκάστοτε κυβερνήσεις καθώς και με τις δημοτικές Αρχές στη μεγάλη πλειοψηφία τους. Συνεργασία και συμπόρευση, που αποτυπώνεται και στους έγγραφους ύμνους υπέρ της ΕΕΑΑ ΑΕ από τους εκάστοτε αντιπροσώπους της Κεντρικής και Τοπικής Διοίκησης, μαζί και τους σημερινούς, που συνοδεύουν τους Ετήσιους Απολογισμούς του υπόψη συστήματος των «μπλε κάδων». Και το μόνο που φαίνεται να τη διαταράσσει την τελευταία περίοδο είναι ο αντίκτυπος που έχει στις κυβερνητικές επιλογές ο άγριος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρηματικών συμφερόντων, που εκφράζει το «ΣΣΕΔ – Ανακύκλωση» από τη μια μεριά και αυτό της «Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης» με τα αμερικανικής προέλευσης πανάκριβα «σπιτάκια» από την άλλη, το οποίο τελεί υπό την δεδηλωμένη προστασία της κυβέρνησης και τις δημόσιες ευλογίες της Πρεσβείας των ΗΠΑ.

Μερικά παραδείγματα της αυθαίρετης παρακράτησης πόρων και της συνολικότερης οικονομικής αιμορραγίας των δήμων από την ιδιωτικοποιημένη «ανακύκλωση» είναι χαρακτηριστικά:

Από το 2012 μέχρι και τον Ιούνη του 2020 η ΕΕΑΑ ΑΕ κατάργησε αυθαίρετα τη διορθωτική επιδότηση των δήμων ανά τόνο συλλεγόμενου φορτίου των μπλε κάδων, που είχε αποφασιστεί με την υπ‘αρ. 118019/2009 απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ. Απόφαση, που παρακάμφθηκε και τυπικά από την 30.6.20 με απόφαση του κυβερνητικού ΕΟΑΝ.

Η σχετική από καταβολής νομοθεσία προέβλεπε και προβλέπει ότι το πρόσθετο κόστος, που συνεπάγεται η αποκομιδή του φορτίου των μπλε κάδων, και συνολικά η διαχείρισή του, βαρύνει τους παραγωγούς των συσκευασμένων προϊόντων μέσω του οικείου ΣΣΕΔ, εδώ της ΕΕΑΑ ΑΕ. Η υποχρέωση αυτή επαναλαμβάνεται και στο Ν.4819/2021, άρ.9, παρ.3 αλλά μόνο στα λόγια - στάχτη στα μάτια - αφού ποτέ δεν εφαρμόστηκε ούτε πρόκειται να εφαρμοστεί.

Στην ίδια παρ.3 του πιο πάνω νόμου, όπως και σε αντίστοιχες διατάξεις που προΐσχυσαν, ορίζεται ότι η επιδότηση των εργασιών χωριστής αποκομιδής των προς ανακύκλωση ρευμάτων αποσκοπεί στην κάλυψη του αντίστοιχου κόστους και όχι στην πρόσθετη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών ομίλων της κερδοφόρας επαγγελματικής ανακύκλωσης βιομηχανικών και εμπορικών αποβλήτων συσκευασίας (των λεγομένων ΒΕΑΣ), όπως γίνεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα. Αφαιρείται, έτσι, από τους δήμους ένα σεβαστό ποσό, που θα περιόριζε την οικονομική αιμορραγία που υφίστανται λόγω της χωριστής αποκομιδής του ρεύματος των μπλε κάδων. Σημειωτέον δε ότι τα χρήματα αυτά, που χαρίζονται «και με το νόμο» στους πιο πάνω επιχειρηματίες, προέρχονται από τη λαϊκή κατανάλωση συσκευασμένων προϊόντων, στην τιμή των οποίων έχει ήδη ενσωματωθεί το σχετικό κόστος ανακύκλωσης.

Απέναντι σε αυτή την αιμορραγία, που μέσω των ανταποδοτικών τελών ροκανίζει παραπέρα το καθημαγμένο εισόδημα των λαϊκών νοικοκυριών, η ΚΕΔΕ - μεγαλομέτοχος κατά 35% της ΕΕΑΑ ΑΕ με 3 μέλη στο 9μελές ΔΣ - αυτό που δημόσια κάνει είναι να αναμασά δια του Προέδρου της τα εξόφθαλμα μυθεύματα των εκπροσώπων του κεφαλαίου για τις εικονικές αποδόσεις του συστήματος. Στο «δοξαστικό» μέρος του «Ετήσιου Απολογισμού 2020» ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ επαναλαμβάνει:

«Δήμοι και ΕΕΑΑ μαζί, πετυχαίνουμε την επίτευξη του 96% του εθνικού στόχου, επιτυγχάνοντας διαχείριση 490.000 τόνων αποβλήτων συσκευασιών (από τους 511.000 τόνους που είναι ο εθνικός στόχος)» (οι επισημάνσεις στο πρωτότυπο).

Η αλήθεια, όμως, είναι τελείως διαφορετική:

- Σύμφωνα με τα στοιχεία του ίδιου του Απολογισμού - 2020 από τους πιο πάνω 490.000 τον οι 253.000 τον αφορούν σε «Βιομηχανικά και Εμπορικά Απόβλητα Συσκευασίας (ΒΕΑΣ)», που δεν έχουν καμία σχέση με το σύστημα των μπλε κάδων, με το οποίο εμπλέκονται οι δήμοι, αλλά ούτε και με άλλα έργα της ΕΕΑΑ ΑΕ. Το μόνο που αυτή κάνει είναι να πιστοποιεί απλά την ποσότητα των ανακυκλούμενων ΒΕΑΣ και να χρηματοδοτεί καταχρηστικά τις πιο πάνω κερδοφόρες επιδόσεις του κεφαλαίου, στερώντας τους πόρους αυτούς από τους δήμους.

- Ειδικότερα για το σύστημα των μπλε κάδων, τα ανακτηθέντα το 2020 μέσω αυτών «υλικά» συναθροίζονται σε 230.809 τον περιλαμβανόμενου και του «έντυπου χαρτιού», που σημαίνει ότι οι συσκευασίες είναι λιγότερες. Αν υποθέσουμε, ελλείψει σχετικής αναφοράς στους Ετήσιους Απολογισμούς, ότι το 30% των ανακτηθέντων υλικών είναι έντυπο χαρτί και, δευτερευόντως, άλλα υλικά μη συσκευασίες, τα ανακτηθέντα απόβλητα συσκευασίας κυμαίνονται περί τους 162.000 τον.

- Τέλος σύμφωνα με τα στοιχεία της πρόσφατης μελέτης του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) του δήμου Αθήνας το έτος 2019 το ποσοστό των ανακτηθέντων αποβλήτων συσκευασίας (Α.Σ.) μέσω των μπλε κάδων επί των Α.Σ., που περιέχονται στα παραχθέντα δημοτικά απορρίμματα (δηλ. χωρίς τα ΒΕΑΣ), ανήλθε μόλις σε 10% για να πέσει στο 8% το 2020 (βλ. πίν.28 της μελέτης).

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η απόφαση της ΕΕΑΑ ΑΕ να προχωρήσει σε αιφνιδιαστικούς, αυθαίρετους και επιλεκτικούς αποκλεισμούς δήμων από το τρέχον σύστημα των μπλε κάδων, με εμβληματική την περίπτωση του 3ου δήμου της χώρας, και η σιωπηρή αν όχι προσυμφωνημένη, αποδοχή της από την κυβέρνηση και την ΚΕΔΕ, αποτελεί ομολογία για την αποτυχία του συστήματός της. Σύστημα, που είχαν αγκαλιάσει και η τέως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ καθώς και οι προηγούμενες μια και ήταν εκ γενετής του κομμένο και ραμμένο στις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις, που κύριο μέλημά τους ήταν και παραμένει το άνοιγμα νέων πεδίων για την κερδοφόρα επένδυση κεφαλαίων. Με την πραγματική ανακύκλωση να μένει στα αζήτητα αφού πρωταρχικός στόχος ήταν και παραμένει η επικίνδυνη για το περιβάλλον και την υγεία ενεργειακή καύση των αποβλήτων είτε σε τσιμεντοβιομηχανίες είτε σε αυτόνομες μονάδες καύσης.

Ύστερα από τα παραπάνω ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Εάν η κυβέρνηση θεωρεί βάσιμους τους λόγους, που επικαλείται ως άνω η ΕΑΑΑ ΑΕ προκειμένου να διακόψει αιφνιδιαστικά και μονομερώς από 1.1.2022 τη λειτουργία του ΣΣΕΔ - Ανακύκλωση σε μια σειρά δήμους.

2. Εάν συμφωνεί με την πιο πάνω μονομερή απόφαση χωρίς προηγουμένως να δοθεί στους υπόψη δήμους το χρονικό περιθώριο να οργανώσουν και να υλοποιήσουν οι ίδιοι, με δικό τους μόνιμο προσωπικό, προγράμματα χωριστής συλλογής και μεταφοράς προδιαχωρισμένων στην πηγή ρευμάτων αποβλήτων συσκευασίας, με κεντρικούς δημόσιους πόρους, που θα προέλθουν από την πρόσθετη φορολόγηση των κερδών των εταιρειών που ευθύνονται για την παραγωγή, πώληση, εισαγωγή, επεξεργασία κτλ συσκευασμένων προϊόντων.

3. Εάν επιμένει (ι) να προσυπογράφει τις ανυπόστατες επιδόσεις, που προβάλλει στα «χοντρά γράμματα» ως δικές του το ΣΣΕΔ της ΕΕΑΑ ΑΕ και παράλληλα (ιι) να αντιμετωπίζει περίπου ως διάδοχη κατάσταση το αντίπαλο ΣΣΕΔ «Ανταποδοτική Ανακύκλωση», που το μόνο που ανακυκλώνει είναι ο «αφρός» από τη μεγάλη μάζα των ανακυκλώσιμων συσκευασιών.

Οι Βουλευτές

Κατσώτης Χρήστος

Δελής Γιάννης

Καραθανασόπουλος Νίκος

Συντυχάκης Μανώλης