Σχολεία: Τι αλλάζει στα αρχαία ελληνικά

 «Τρωάδες» ή «Αλκηστις» του Ευριπίδη θα διδάσκονται πλέον οι μαθητές στο γυμνάσιο αντί της «Ελένης» του ιδίου τραγικού. Τα ομηρικά έπη θα διδάσκονται ολόκληρα, ενώ παράλληλα αλλάζουν οι μέθοδοι διδασκαλίας και μειώνεται η ύλη του μαθήματος. Πρόκειται για βασικές αλλαγές που αποτυπώνουν τη φιλοσοφία των νέων προγραμμάτων σπουδών (Π.Σ.) των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο, που παρουσιάζει η «Καθημερινή». Τα Π.Σ. εντάσσονται στον σχεδιασμό που έχει ήδη εξαγγείλει το υπουργείο Παιδείας για συνολικά 166 νέα προγράμματα σπουδών, που θα εφαρμοστούν από το 2022-2023.

Ειδικότερα, μιλώντας στην «Καθημερινή» η κ. Μαρία-Ζωή Φουντοπούλου, καθηγήτρια Μεθοδολογίας της Διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στο Παν. Αθηνών και επόπτρια του έργου στο Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για το νέο πρόγραμμα σπουδών των Αρχαίων στο γυμνάσιο, ανέφερε ότι οι καινοτομίες του εντοπίζονται στα εξής:

— Γίνεται επιπλέον εξορθολογισμός και μείωση της διδακτέας ύλης, εφόσον θα διανέμονται πλέον έξι σχολικά βιβλία (2 σε κάθε τάξη του γυμνασίου) αντί των εννέα (τρία σε κάθε τάξη του γυμνασίου), τα οποία διανέμονταν χωρίς, μάλιστα, να διδάσκονται πολλές φορές.

— Αλλάζουν τα προς διδασκαλία κείμενα στα τέσσερα από τα έξι βιβλία και αναθεωρούνται οι προς διδασκαλία ραψωδίες των ομηρικών επών στις Α΄ και Β΄ Γυμνασίου. Συγκεκριμένα, στις Α΄ και Β΄ Γυμνασίου υιοθετείται Ανθολόγιο αρχαιοελληνικών κειμένων σε πρωτότυπη γλωσσική μορφή, διαφορετικών από τα σημερινά, δομημένο σε θεματικά κέντρα, οικεία στα παιδιά της ηλικιακής ομάδας 12-14. Στις ίδιες τάξεις, θα διανέμονται ολόκληρα τα ομηρικά έπη (η Οδύσσεια στην Α΄ και η Ιλιάδα στη Β΄ Γυμνασίου), ώστε να μη χάνεται η ολότητα, και θα διδάσκονται χωρίς χάσματα περιεχομένου, άλλοτε περιληπτικά και άλλοτε όχι, όλες οι ραψωδίες. Οι επιλεχθείσες αποδόσεις των επών στη νέα ελληνική τροποποιούνται συγκριτικά με τις ισχύουσες. Στη Γ΄ Γυμνασίου εισάγεται για πρώτη φορά ο «Αλέξανδρος» του Πλουτάρχου, ένα πλήρες αρχαιοελληνικό κείμενο σε πρωτότυπη γλωσσική μορφή, βιογραφικού περιεχομένου. Στην ίδια τάξη θα επιλέγεται από τον φιλόλογο για διδασκαλία είτε η «Αλκηστις» είτε οι «Τρωάδες».

— Το πρόγραμμα σπουδών αναπτύσσεται παράλληλα με το Π.Σ. της Νέας Ελληνικής, ώστε να αναδεικνύεται ο ενιαίος χαρακτήρας της γλώσσας μας.

— Υιοθετείται η κοινή διδακτική προσέγγιση των κειμένων είτε σε πρωτότυπη γλωσσική μορφή είτε σε νεοελληνική απόδοση, ώστε το μάθημα να μη θεωρείται ως διακρινόμενο σε δύο επιμέρους τομείς: πρωτότυπο και νεοελληνική απόδοση.

— Υιοθετούνται τεχνικές ποιοτικής αξιολόγησης, έναντι της ποσοτικής, όπως οι ρουμπρίκες, η διόρθωση λανθασμένων απαντήσεων, οι εννοιολογικοί χάρτες.

Σύμφωνα με την κ. Φουντοπούλου, «μαθητές και καθηγητές συχνά εγκλωβίζονται σε τυποποιημένες μεθόδους διδασκαλίας, στη θεώρηση της αρχαίας ελληνικής ως ξένης γλώσσας, στην αμφισβήτηση της προσφοράς του μαθήματος, στην αδυναμία να πεισθούν και να πείσουν, αντίστοιχα, για τη διατήρηση του μαθήματος ως αυτόνομου και όχι ως τμήματος κάποιου άλλου, όπως η λογοτεχνία ή/και η γλώσσα.

Αυτή την προβληματική έρχεται το νέο Π.Σ. του μαθήματος στο γυμνάσιο να διαχειριστεί και να επιλύσει ώς ένα βαθμό, χαράσσοντας σαφείς κατευθύνσεις προς την ανάγκη έναρξης της μελέτης της αρχαίας ελληνικής από τη νέα ελληνική, προς τον απεγκλωβισμό από τη μελέτη της γραμματικής και του συντακτικού ως ζητούμενων και όχι ως μέσων έκφρασης του νοήματος, προς την επικαιροποίηση των μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης και προς την παροχή “καθοδηγούμενης αυτενέργειας” στον εκπαιδευτικό που καλείται όχι να εφαρμόσει αλλά να επιλέξει, να προσαρμόσει, να αποτιμήσει, να τροποποιήσει, να αναλάβει πρωτοβουλίες και όχι να υιοθετήσει προκατασκευασμένα και, ίσως, παρωχημένα, μοντέλα διδασκαλίας και μάθησης».