Με καθυστέρηση… 21 ετών η Αεροπορία Στρατού παρέλαβε το 17ο ελικόπτερό της ΝΗ-90. Όμως μένουν ακόμη 3 να παραληφθούν, με την γαλλική εταιρεία αυτή τη φορά να δείχνει σχετική συνέπεια ως προς τα χρονοδιαγράμματα που έχει συμφωνήσει με τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Την Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της πολυεθνικής άσκησης των ειδικών δυνάμεων ORION 24, έκανε την εμφάνισή του στο αεροδρόμιο της Αεροπορίας Στρατού στα Μέγαρα ένα ολοκαίνουριο ελικόπτερο ΝΗ-90. Ήταν το 17ο από την συνολική παραγγελία των 20 ελικοπτέρων που έκανε το υπουργείο Εθνικής Άμυνας προς την Airbus.
Κι αν και πρόκειται για ελικόπτερο με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά, όλα αυτά μένουν… στα χαρτιά, αφού τα υπόλοιπα 16 είναι καθηλωμένα λόγω έλλειψης υποστήριξης και ήδη οι γνώστες περί των ιπτάμενων μέσων της Αεροπορίας Στρατού εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι ούτε το «17» θα μακροημερεύσει και σύντομα θα καθηλωθεί και αυτό.
Οι Γάλλοι κατασκευαστές, στο πλαίσιο των συμβατικών τους υποχρεώσεων, τηρούν τα βασικά, που είναι η παράδοση των υπόλοιπων 3 ελικοπτέρων, ώστε να αποφύγουν τυχόν καταδικαστικές αποφάσεις που θα τους χρέωναν με δεκάδες εκατομμύρια, ενώ δεν φέρονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε μία συμφωνία με αμοιβαίες υποχωρήσεις, ώστε να λήξει το θέμα υποστήριξης των ελικοπτέρων με ανταλλακτικά.
Οι Γάλλοι ζητούν 50 εκατ. ευρώ και η Ελλάδα ζητά μείωση της τιμής κατά το ήμισυ.
Σε ότι αφορά τα υπόλοιπα 3 ελικόπτερα, βάσει χρονοδιαγράμματος θα παραδοθούν στην Ελλάδα εντός του πρώτου τριμήνου του 2025.
Το ιστορικό
Το σήριαλ με την υπόθεση των υπερσύγχρονων ελικοπτέρων ΝΗ-90 που αγόρασε η Ελλάδα από την Γαλλία, φαίνεται ότι ολοκληρώνεται μετά από 23 χρόνια! Ήταν το 2003 όταν η Ελλάδα υπέγραψε την συμφωνία προμήθειας 20 ελικοπτέρων ΝΗ-90, έναντι $ 657.523.069. Όμως παρελήφθησαν τα πρώτα 14 και τα υπόλοιπα 6 έμειναν στο… ράφι! Ο κύριος λόγος ήταν το «πάγωμα» της συμφωνίας το 2015 από τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο ως επιζήμια για την Πατρίδα.
Επί χρόνια η διαθεσιμότητά τους ήταν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, λόγω διαφωνιών της πολιτικής ηγεσίας κι εν μέσω φιλολογίας περί σκανδαλώδους συμφωνίας. Μάλιστα, στην παρούσα φάση είναι και τα 16 NH-90 καθηλωμένα. Πρόκειται για τα 14 πρώτα που ήρθαν στην Ελλάδα συν τα 2 που παραλήφθηκαν πρόσφατα.
Ο κυριότερος λόγος ήταν γιατί ποτέ δεν υπεγράφη συμφωνία υποστήριξης σε ανταλλακτικά. Η αρχή του προβλήματος ξεκίνησε το 2005, με την παραλαβή του πρώτου ελικοπτέρου, επί του οποίου προέκυψαν από τα στελέχη του ΓΕΣ 200 παρατηρήσεις. Έτσι ξεκίνησε ο πρώτος γύρος καθυστερήσεων, με την κατασκευάστρια εταιρεία το 2010 να αναλαμβάνει τις ευθύνες της αποδεχόμενη την ευθύνη καθυστέρησης στην παραλαβή των ελικοπτέρων και των ζητημάτων που προέκυψαν.
Έτσι ενεργοποιήθηκε η ρήτρα των 34 εκατ. ευρώ περί καθυστερήσεων και μαζί με άλλες αξιώσεις της ελληνικής πλευράς φτάσαμε στα 70 εκατ. μείωσης του ποσού της αρχικής συμφωνίας συν πίστωση ύψους 20 εκατ. για υλικά και υπηρεσίες. Κι ενώ από το 2011 ξεκίνησε η σταδιακή παραλαβή των ελικοπτέρων, φτάσαμε στο 2015, οπότε όταν θα παραλαμβανόταν το 12ο, ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, έθεσε ζήτημα τεχνικής υποστήριξης.
Η χώρα είχε αποπληρώσει το 70% της αξίας των 20 ελικοπτέρων και τελικά, κι αφού ξεπεράστηκαν οι παλινωδίες βρέθηκε η προσωρινή λύση για την παραλαβή τριών ελικοπτέρων μέχρι το 2017, οπότε και τα υπόλοιπα 6 μπήκαν στα «αζήτητα» και την ελληνική κυβέρνηση να συζητά με την κατασκευάστρια εταιρεία και το υπουργείο Άμυνας τρόπους άρσης του αδιεξόδου.
Τα πλεονεκτήματα
Παρότι είναι πανάκριβα ως ελικόπτερα έχουν ένα πολύ θετικό ατού. Κι αυτό είναι το σέρβις. Σύμφωνα με την εταιρεία κατασκευής το σέρβις πρέπει να γίνεται ανά ένα μήνα, ανεξάρτητα από τις ώρες πτήσεις που έχει γράψει. Δηλαδή μπορεί να γράψει για παράδειγμα 300 ώρες πτήσεις σε ένα μήνα με την τιμή σέρβις να παραμένει η ίδια, σε αντίθεση για παράδειγμα με τα Chinook που ανά 250 ώρες χρειάζονται την καθιερωμένη συντήρηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όσο πιο πολύ χρησιμοποιούνται τα NH-90 τόσο πιο φθηνά βγαίνουν για τον προϋπολογισμό της Αεροπορίας Στρατού (ΑΣ), δημιουργώντας για να χρησιμοποιήσουμε και τον ακριβή όρο «οικονομία κλίμακος».
Όμως, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές ενημέρωσης, τα ελικόπτερα είναι πανάκριβα στην συντήρηση με ελλιπή υποστήριξη από το γαλλικό εργοστάσιο.
Πρόβλημα έχει και το γαλλικό πολεμικό ναυτικό, που αντιμετωπίζει ζητήματα διαθεσιμότητας με τα μισά ελικόπτερα ΝΗ-90. Ωστόσο, όπως αναφέρει o γαλλικός ιστότοπος airfan.fr, το κύριο πρόβλημα είναι ότι τα ελικόπτερα του γαλλικού πολεμικού ναυτικού δεν είναι όλα της ίδιας έκδοσης και τα μισά αφορούν παλαιότερες εκδόσεις του τύπου, οι οποίες θα πρέπει σύμφωνα με την εταιρεία να αναβαθμιστούν για να συνεχίσουν να υποστηρίζονται.
Προβλήματα υποστήριξης, όμως, των ΝΗ-90 αντιμετωπίζει και η Γερμανία, αφού από τα 99 ελικόπτερα που έχει μόλις τα 12 – 15 είναι διαθέσιμα.
Δεν είναι λίγες οι φωνές – και όχι τυχαία – που θέτουν ζητήματα υποστήριξης για όλα τα γαλλικής προέλευσης αμυντικά συστήματα, με την σύγκριση με άλλων χωρών προέλευσης αντίστοιχων μέσων να είναι αναπόφευκτη.
Το κόστος συντήρησης είναι ιδιαίτερα τσουχτερό. Διότι όταν η εταιρεία κοστολογεί με 550€ την αντικατάσταση βαλβίδας σαμπρέλας έναντι μόλις 55€ που κοστολογείται για την ίδια ακριβώς βαλβίδα σε ένα Chinook, η διαφορά είναι μεγάλη.
Κι όταν στα 20 χρόνια λειτουργίας ενός όπλου φτάνει να το έχεις πληρώσει… άλλη μία φορά, τότε όσα πλεονεκτήματα κι αν έχουν, φέρνουν δεύτερες σκέψεις η προμήθεια νέων, όσα θετικά κι αν έχουν. «Η φτώχεια φέρνει γκρίνια» λέει η γνωστή λαϊκή ρήση και φαίνεται ότι στην ελληνική πλευρά τα παράπονα περισσεύουν. «Ίσως η αλλαγή στάσης από γαλλικής πλευράς σε πιο φιλικές προς τον χρήστη και καταναλωτή πρακτικές να είναι περισσότερο επικτακτική αυτή τη στιγμή από ποτέ» επισημαίνει στρατιωτική πηγή προς το enikos.gr.
