Εργαζόμενοι στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα: Στη δουλειά με πιστοποιητικό εμβολιασμού

Τη φιλοσοφία της κυβέρνησης αποτυπώνει η τροπολογία για την υποχρεωτικότητα που κατατέθηκε στη Βουλή προς ψήφιση. Πρώτον, «πιέζει» για την αύξηση του εμβολιασμού μέσω διοικητικών και οικονομικών κυρώσεων. Δεύτερον, περιλαμβάνει ένα οριζόντιο μέτρο, αυτό της επίδειξης πιστοποιητικού σε ολόκληρο τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα χωρίς τον κίνδυνο απόλυσης, ώστε να δρομολογήσει τα πράγματα προς την κατεύθυνση του εμβολιασμού. Τρίτον, στον υποχρεωτικό εμβολιασμό δεν περιλαμβάνει, πλην των γνωστών, άλλες επαγγελματικές ομάδες, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να δείξει πως εάν οι πολίτες εμβολιαστούν αυτοβούλως, δεν πρόκειται να ισχύσει η υποχρεωτικότητα σε άλλους κλάδους.

Όλοι οι υγειονομικοί να εμβολιαστούν

Μάλιστα, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, στόχος είναι όλοι οι υγειονομικοί να εμβολιαστούν, ώστε να μην είναι απαραίτητη η χρήση του μέτρου της άδειας άνευ αποδοχών, και όχι η «τιμωρία» των αρνητών. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν πως οι νοσηλευτές στην πλειονότητά τους θα σπεύσουν να εμβολιαστούν, καθώς δεν θα είναι εύκολο να στερηθούν επί μακρόν μισθό και κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών. 

Ουσιαστικά, όπως λέγεται, η τροπολογία λειτουργεί ως «παράδειγμα», εξ ου και αναφέρεται ρητώς πως θα επανεξεταστεί το πλαίσιο έως το τέλος Οκτωβρίου. Ειδικότερα, η τροπολογία περιλαμβάνει δύο βασικά σκέλη. Το ένα σκέλος έχει να κάνει με την οριζόντια υποχρεωτικότητα για εργαζομένους σε οίκους ευγηρίας και δομές υγείας. Η μόνη διαφορά είναι ότι η πρώτη κατηγορία πρέπει να κάνει το εμβόλιο έως τις 16 Αυγούστου με τουλάχιστον τη μία δόση, ενώ οι εργαζόμενοι σε δομές υγείας έχουν περιθώριο έως την 1η Σεπτεμβρίου, επίσης με τουλάχιστον μία δόση.

Ποιους αφορά η υποχρεωτικότητα

Οπως ορίζει η τροπολογία –που εντάχθηκε σε νομοσχέδιο του υπ. Περιβάλλοντος–, η υποχρεωτικότητα αφορά το εξής προσωπικό: ιατρικό, παραϊατρικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και υποστηρικτικό, που εργάζεται σε:

1. διαγνωστικά κέντρα
2. κέντρα αποκατάστασης
3. κλινικές
4. νοσοκομεία
5. δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας
6. μονάδες νοσηλείας
7. Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Έως τις 16 Αυγούστου

Οσον αφορά την υποχρεωτικότητα με ημερομηνία έως τις 16 Αυγούστου, εξειδικεύεται για όσους εργάζονται σε:

1. κέντρα αποθεραπείας και αποκατάστασης
2. στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης για άτομα με ειδικές ανάγκες,
3. στέγες αυτόνομης διαβίωσης ατόμων με ειδικές ανάγκες
4. μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων,
5. θεραπευτήρια χρονίως πασχόντων,
6. κλειστές δομές των κέντρων κοινωνικής πρόνοιας στις οποίες φιλοξενούνται ηλικιωμένοι ή άτομα με αναπηρία
7. ιδρύματα περίθαλψης χρονίως πασχόντων
8. οικοτροφεία
9. ειδικά ιδρύματα
10. κέντρα ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων
11. κέντρα διημέρευσης ημερήσιας φροντίδας
12. κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών και ατόμων με αναπηρία
13. προσωπικό που απασχολείται στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι».

Στην τροπολογία διευκρινίζεται πως, «για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας», από τις 16/8 κάθε νεοεισερχόμενος φιλοξενούμενος στις ανωτέρω μονάδες φροντίδας πρέπει υποχρεωτικά να είναι πλήρως εμβολιασμένος κατά της COVID-19.

Το δεύτερο σκέλος που εντάχθηκε στην τροπολογία δεν αφορά την υποχρεωτικότητα, αλλά αποσκοπεί στη διαμόρφωση ασφαλούς υγειονομικής εικόνας σε όλους τους χώρους δουλειάς. Εξ ου και αποφασίστηκε πως οριζοντίως, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, μπορεί ο προϊστάμενος/εργοδότης να ζητεί πιστοποιητικό εμβολιασμού ή έγγραφο νόσησης από τους εργαζομένους. Χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας της διάταξης είναι πως αν κάποιος δεν έχει εμβολιαστεί, δεν θα ζητείται ως αντιστάθμισμα αρνητικό τεστ, καθώς ο στόχος είναι να χτιστεί το λεγόμενο «τείχος ανοσίας». Σημαντική διευκρίνιση είναι πως, πλην των δύο κατηγοριών που έχει θεσπιστεί, η υποχρεωτικότητα δεν ισχύει πουθενά αλλού. Συνεπώς δεν υπάρχει περίπτωση απόλυσης στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα εάν κάποιος δεν έχει εμβολιαστεί, παρά μόνο θεσπίζεται το δικαίωμα του εργοδότη να ξέρει τι συμβαίνει στον χώρο εργασίας. Οπως αναφέρει και η αιτιολογική έκθεση, το μέτρο κρίθηκε αναγκαίο προκειμένου «οι προϊστάμενοι των οργανικών μονάδων ή οι εργοδότες να διαμορφώνουν ασφαλή εικόνα ως προς την ενδεχόμενη διακινδύνευση της δημόσιας υγείας στο επαγγελματικό περιβάλλον». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ήδη από αύριο, αφού θα έχει ψηφιστεί στη Βουλή, το μέτρο θα τεθεί σε ισχύ.

Η κρισιμότερη κατηγορία είναι οι νοσηλευτές, που έχουν εμβολιαστεί σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό από τους γιατρούς (φωτ. SOOC).

«Επαναξιολόγηση τον Οκτώβριο» 

Στην τροπολογία γίνεται  αναφορά για το τι θα συμβεί με τις αναπληρώσεις όσων δεν πάνε, παρά την υποχρεωτικότητα, να εμβολιαστούν. Πριν φτάσουμε εκεί διευκρινίζεται πως σε πρώτη φάση θα υπάρχει αναστολή εργασίας των αρνητών του εμβολιασμού, που συνεπάγεται πως παύει και η καταβολή της μισθοδοσίας και των ασφαλιστικών εισφορών. Η αναστολή θα είναι έως ότου παύσει να ισχύει ο υγειονομικός κίνδυνος και έτσι ο εργαζόμενος θα επιστρέφει στη δουλειά του. Επίσης με τη συμπλήρωση δεκατεσσάρων ημερών από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού, η αναστολή αίρεται με όμοια απόφαση. Εάν ωστόσο δεν γίνει αυτό, το δεύτερο βήμα είναι η πρόβλεψη πρόσληψης προσωπικού με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου έως και 3 μηνών στους φορείς που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του υποχρεωτικού εμβολιασμού, ώστε να γίνει αναπλήρωση. Οι προσληφθέντες πρέπει να είναι αντίστοιχων προσόντων, κατηγορίας – εκπαιδευτικής βαθμίδας, κλάδου – ειδικότητας του προσωπικού που έχει τεθεί σε αναστολή καθηκόντων. 

Οπως αναφέρεται ρητώς, όλα τα παραπάνω θα επαναξιολογηθούν «έως το τέλος Οκτωβρίου», κάτι που αποτυπώνει τη ρευστότητα της όλης διαδικασίας, καθώς κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι ποσοστό θα ανταποκριθεί στις εν λόγω εξαγγελίες και τι ανάγκες θα δημιουργηθούν από αρχές Σεπτεμβρίου. Η κρισιμότερη κατηγορία είναι οι νοσηλευτές, που έχουν εμβολιαστεί σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό από τους γιατρούς. Εάν το ποσοστό παραμείνει έως τα τέλη Αυγούστου κάτω του 80% θα γίνει επαναξιολόγηση του όλου πλαισίου. Αντίστοιχα μεγάλο στοίχημα είναι και οι εργαζόμενοι σε οίκους ευγηρίας, οι οποίοι επίσης δεν έχουν εμβολιαστεί μαζικά. Το πρωτόγνωρο εγχείρημα που επιχειρείται έχει κρατήσει σε αυτή τη φάση πιο πίσω την υποχρεωτικότητα σε άλλους τομείς, όπως η εκπαίδευση, ώστε να διαφανεί το επόμενο διάστημα η ανταπόκριση και η εφαρμογή του σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση πάντως κυβερνητικές πηγές σημειώνουν στην «Κ» πως η κεντρική βούληση είναι να μην ισχύσει τίποτα από τα παραπάνω. Δηλαδή να πάνε οι εργαζόμενοι να εμβολιαστούν μαζικά και να μη χρειαστεί να γίνει χρήση ούτε οικονομικών κυρώσεων ούτε αναστολής εργασίας σε κανέναν εργαζόμενο.  

Υψηλά πρόστιμα, σαρωτικοί έλεγχοι

Στην περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης του εμβολιασμού, όπως αναλύθηκε παραπάνω, θα υπάρχουν και οικονομικές κυρώσεις που θα είναι ιδιαίτερα αυστηρές.  Κατ’ αρχάς, στον δημόσιο τομέα η αναστολή εργασίας θα μπορεί να επιβληθεί και σε συμβάσεις έργου, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών, καθώς και σε συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας δανειζόμενου προσωπικού ή προσωπικού που συμβάλλεται με εργολάβο. Δεύτερον, εάν ο εργοδότης δεν συμμορφωθεί και απασχολεί προσωπικό κατά παράβαση των κανόνων δημόσιας υγείας, δηλαδή ανεμβολίαστο, τότε θα επιβάλλονται τα εξής διοικητικά πρόστιμα: 10.000 ευρώ για κάθε παράβαση έως 50.000 ευρώ και, σε περίπτωση υποτροπής που διαπιστώνεται σε επανέλεγχο, τα πρόστιμα θα ξεκινούν από 20.000 ευρώ για κάθε παράβαση και έως 200.000 ευρώ. 

Το μήνυμα που θέλει να εκπέμψει η κυβέρνηση με όλα τα ανωτέρω είναι ένα και σαφές: ο εμβολιασμός αποτελεί τη μόνη θωράκιση απέναντι στην πανδημία και πρέπει ο Σεπτέμβριος να βρει τη χώρα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τείχος ανοσίας, ώστε η πανδημία να μην επιστρέψει. Εξ ου και, όπως λένε στην «Κ» κυβερνητικές πηγές, οι έλεγχοι θα είναι σαρωτικοί και εντατικοί σε όλα τα επίπεδα.