Ελληνοτουρκικά: Η Αγκυρα ανεβαίνει επίπεδο στις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο

Με συστηματικό τρόπο κλιμακώνει η Αγκυρα το επίπεδο των διεκδικήσεών της στο Αιγαίο, με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να φτάνει στο σημείο να θέτει ζήτημα αμφισβήτησης της κυριαρχίας ελληνικών νησιών σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν αποδεχθεί να τα αποστρατιωτικοποιήσει.  

Σύμφωνα με πληροφορίες, με τέτοιες θέσεις, στόχος της Αγκυρας είναι να εμποδίσει την Ελλάδα για οποιοδήποτε βήμα σχεδιάζει να κάνει στο Αιγαίο, να ενισχύσει τα διαπραγματευτικά χαρτιά της σε ενδεχόμενη διαβούλευση των ζητημάτων και να απαντήσει στις αμυντικές συμφωνίες της Ελλάδας με τη Γαλλία.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, στη συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση της Τουρκίας TRT, ανέφερε ότι «στην επιστολή που γράψαμε στον ΟΗΕ, αναφέραμε ότι η Ελλάδα παραβιάζει τους όρους των Συνθηκών, αυτά τα νησιά δόθηκαν υπό όρους, και σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν αλλάξει στάση, τότε είναι συζητήσιμη η κυριαρχία των νησιών αυτών διότι παραβιάζουν τους όρους. Στείλαμε τις επιστολές μας. Θα παρακολουθούμε το ζήτημα αυτό. Αν χρειαστεί, θα κάνουμε τις τελευταίες μας προειδοποιήσεις και μετά ξεκινάει αυτή η συζήτηση».

Ο κ. Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε πως σε περίπτωση που η Αθήνα δεν αποσύρει τις στρατιωτικές δυνάμεις της από τα νησιά, τότε η Τουρκία θα θέσει το θέμα σε διεθνές επίπεδο και σε όλες τις χώρες που έχουν υπογράψει τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων! Δεν θεωρείται τυχαία και η ανακοίνωση του υπουργείου Αμυνας της Τουρκίας, που δημοσιεύτηκε μετά τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της χώρας και αναφέρθηκε «σε 229 παραβιάσεις της Ελλάδας με εναέρια και θαλάσσια μέσα σε νησιά τα οποία πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένα».          

Η Αγκυρα ισχυρίζεται πως όταν ένα πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Ελλάδας προσεγγίζει ένα ελληνικό νησί, ή κάποιο αεροσκάφος της Αεροπορίας Στρατού ή της Πολεμικής Αεροπορίας προσγειωθεί σε ένα από τα αεροδρόμια των νησιών στο Βόρειο και Ανατολικό Αιγαίο, τότε αυτό θεωρείται «παραβίαση»! Αυτή η καταμέτρηση στοιχείων θεωρείται ως προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να «ισοσκελίσει» με τον δικό της τρόπο τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά μαχητικά. Ενας από τους σημαντικούς λόγους της κλιμάκωσης των τουρκικών θέσεων είναι πως στην Αγκυρα υπάρχει η εκτίμηση πως η Ελλάδα ετοιμάζεται να κάνει κινήσεις με στόχο τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο, ίσως και σε περιοχές κοντά στην Κρήτη. Η συμφωνία με την Αίγυπτο για τις θαλάσσιες περιοχές ευθύνης αιφνιδίασε την Τουρκία και η συμφωνία με την Ιταλία για την αιγιαλίτιδα ζώνη, με τα ελληνικά χωρικά ύδατα να φτάνουν στα 12 μίλια, ξύπνησαν αντανακλαστικά στους αξιωματούχους της γειτονικής χώρας. Στην τουρκική πρωτεύουσα υπάρχουν κύκλοι που υποστηρίζουν πως η Ελλάδα ετοιμάζει κινήσεις και για οικονομική εκμετάλλευση νησιών και νησίδων στο Αιγαίο.

Η δήλωση του αντιπροέδρου της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι, στη συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο A Haber, πως «η Ελλάδα πρέπει να σταματήσει τόσο τη στρατιωτικοποίηση όσο και την εγκατάσταση ανθρώπων στα νησιά» ήταν μια προειδοποίηση προς αυτή την κατεύθυνση.  

Στο πλαίσιο αυτό, τον περασμένο μήνα ήρθε και η υπενθύμιση του «casus belli» από τον Τούρκο υπουργό Αμυνας Χουλουσί Ακάρ. Ο κ. Ακάρ σε συνέντευξη Τύπου έθεσε και το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, υποστηρίζοντας πως «υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που δεν έχει παραχωρηθεί η κυριαρχία τους στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες».

Αναλυτές εκτιμούν πως η επαναδιαπραγμάτευση ή η συζήτηση των όρων των Συνθηκών Λωζάννης και Παρισίων από τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι σχεδόν αδύνατη. Ομως τονίζουν πως η Τουρκία προσθέτει πολλά ζητήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τελικό στόχο να υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης σε περίπτωση που υπάρξουν διαβουλεύσεις ή οδηγηθούν οι ελληνοτουρκικές διαφορές σε διεθνή δικαστήρια.

Στη γειτονική χώρα, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας νησιών, νησίδων και βραχονησίδων θεωρείται ως ένα πιθανό «όπλο» της Τουρκίας σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων. Οπως και ο ισχυρισμός για «παραβιάσεις των συνθηκών με στρατιωτικοποίηση των νησιών» θεωρείται πως είναι η απάντηση στα πιθανά νέα βήματα της Αθήνας. Πάντως, τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας –με τα πρώτα Rafale να φθάνουν στην Tανάγρα, η ναυπήγηση των φρεγατών και η συζήτηση για νέες κορβέτες– παρακολουθούνται με προσοχή στην Τουρκία, χωρίς να προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, και θεωρούνται ως κινήσεις σοβαρές που κατά την άποψή τους, όμως, δεν αλλάζουν τις ισορροπίες. Ωστόσο επικρατεί εκνευρισμός για τις συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας της Ελλάδας με Γαλλία και ΗΠΑ.

Οι περισσότεροι από τους συνομιλητές μας δεν αισιοδοξούν για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων τους επόμενους μήνες. Στην Τουρκία, κανένας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η Αγκυρα, σε μια προσπάθεια περαιτέρω κλιμάκωσης, να ξεκινήσει τις δικές της «αναχαιτίσεις», δηλαδή να παρενοχλεί πολεμικά πλοία ή αεροσκάφη που θα προσεγγίσουν τα ελληνικά νησιά, τα οποία η Τουρκία υποστηρίζει πως δεν πρέπει να διαθέτουν στρατιωτικές δυνάμεις.

Αυτό το ενδεχόμενο δεν θεωρείται άμεσο, καθώς αρχικός στόχος της Αγκυρας είναι να διεθνοποιήσει το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και να αυξήσει την πίεση προς την Αθήνα.