Αγιοβασιλιάτικα Καραβάκια - Το ξεχωριστό έθιμο της Χίου αφιερωμένο στους ναυτικούς

Με 18 συμμετοχές πολεμικών πλοίων από 11 ενορίες-συνοικίες αναβίωσε το μοναδικό έθιμο των Αγιοβασιλιάτικων Καραβιών στην κατάμεστη από κόσμο πλατεία Νικολάου Πλαστήρα στη Χίο. Τα παιδιά από τις ενορίες της Παναγίας Λέτσαινας, Αγίας Παρασκευής Καστέλο, Παναγίας Βοήθειας, Αγίου Γεωργίου Φρουρίου, Αγίου Χαράλαμπου Βαρβασίου, Παναγίας Ευρετής, Παναγίας Τουρλωτής, Αγίου Σπυρίδωνα, Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, Βερβεράτου και Μεστών έβαλαν όλη τους την τέχνη και το μεράκι κατασκευάζοντας εντυπωσιακά ομοιώματα πολεμικών πλοίων. Πλήθος κόσμου γέμισε την πλατεία της Χίου την παραμονή της πρωτοχρονιάς για να παρακολουθήσει το μοναδικό αυτό έθιμο της Χίου και να ακούσει τα παινέματα των πληρωμάτων. Νικητής στη μεγάλη κατηγορία αναδείχθηκε το αρματαγωγό "ΧΙΟΣ" της ενορίας Παναγίας Λέτσαινας ενώ στη μικρή το Άγιος Σπυρίδων της ομώνυμης ενορίας. Το βραβείο καλύτερων παινεμάτων απενεμήθη στην ενορία του Αγίου Χαραλάμπους ενώ όλες οι συμμετοχές πήραν τιμητικό έπαινο.

Ιστορία του Εθίμου

Τα Αγιοβασιλιάτικα (πρωτοχρονιάτικα) καραβάκια ή βαποράκια είναι ένα έθιμο που αναβιώνει κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς στη Χίο. Ως ναυτικό νησί η Χίος, τιμά με αυτό τον τρόπο τους ναυτικούς της και τον Ελληνικό στόλο. Το γεγονός αυτό διαδραματίζεται στην κεντρική πλατεία με πρωταγωνιστές ομάδες παιδιών από διάφορες συνοικίες και τα καραβάκια τους. Κάθε ομάδα εργάζεται μήνες πριν την παραμονή Πρωτοχρονιάς ώστε να κατασκευάσει ένα καραβάκι πολεμικό, το οποίο δεν υπολείπεται σε τίποτα ενός αληθινού πλοίου. Το υλικό της κατασκευής τους είναι συνήθως ξύλο και μαζί με την κατασκευή του καραβιού τα παιδιά της κάθε ομάδας ετοιμάζουν τα “παινέματα”. Πρόκειται για ποιήματα που μοιάζουν με κάλαντα και περιέχουν ευχές για τα σπίτια των ναυτικών και σάτιρα της εποχής συνήθως για τα πολιτικά δρώμενα. Κάθε ομάδα, αποτελούμενη από τον καπετάνιο και το πλήρωμα, παρουσιάζει το καραβάκι της και αρχίζει να τραγουδά τα παινέματα. Η καλύτερη ομάδα βραβεύεται και έπειτα με το στολισμένο καραβάκι γυρίζει τις γειτονιές και γεμίζει την ατμόσφαιρα με τις γιορτινές μελωδίες της.

Στη Χίο, δεν υπάρχει οικογένεια που να μην έχει έναν ναυτικό. Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες πολλοί είναι οι ναυτικοί μας που ο καινούριος χρόνος τους βρίσκει εν πλω μακριά από το σπιτικό τους. Με τη σκέψη τους στην πατρίδα και τις οικογένειες τους, οι ναυτικοί μας στέλνουν της ευχές για τη νέα χρονιά από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης! Όπως λέει και ένα χιώτικο παίνεμα: "Η Χίος μ' αλμυρό νερό έμαθε να ανθίζει, κι όσο η προπέλα θα γυρνά θα έχει να ελπίζει".