Αδιαλλαξία στο Κυπριακό και απειλές από Ερντογάν

Στην ακραία ρητορική επέστρεψε ο Ταγίπ Ερντογάν απειλώντας εμμέσως πλην σαφώς με αποχώρηση από το τραπέζι των διερευνητικών επαφών αλλά και εμμένοντας την διχοτομική λύση των δύο κρατών στην Κύπρο.

Δεν μπορούμε να κάτσουμε μαζί στο τραπέζι
Οι δηλώσεις που έκανε σήμερα ο τούρκος πρόεδρος μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος της γειτονικής χώρας ουσιαστικά αποτελούν απάντηση στις δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Λευκωσία που ξεκαθάρισε ότι μόνο αποδεκτό πλαίσιο λύσης για το Κυπριακό είναι το πλαίσιο του ΟΗΕ για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, ενώ για τις διερευνητικές επαφές τόνισε ότι η συζήτηση αφορά τις θαλάσσιες ζώνες.

Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα η τουρκική ηγεσία σε γενικές γραμμές είχε ρίξει τους τόνους, ο Ταγίπ Ερντογάν αποφάσισε να επιστρέψει σε εμπρηστικές δηλώσεις που εύκολα θα μπορούσαν να τορπιλίσουν το κλίμα.

Μάλιστα ο κ. Ερντογάν τα γυρίζει τώρα και δηλώνει ότι δεν θα συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη όταν ήταν ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος προ μερικών εβδομάδων είχε ανοίξει με δική του πρωτοβουλία θέμα συνάντησης των δύο ηγετών.

«Αν δεν ξέρεις τα όριά σου, σημαίνει πως εσύ έριξες κλωτσιά στο τραπέζι, δραπέτευσες από το τραπέζι. Εμείς δεν φύγαμε από το τραπέζι. Κι αν συνεχιστεί έτσι, εμείς δεν μπορούμε να κάτσουμε μαζί σου στο τραπέζι. Είναι ξεκάθαρα αυτά που έχετε κάνει στα νησιά. Σε τι βασίζεστε; Πάλι πιστεύετε πως θα σας έρθει βοήθεια από κάπου;  Σε αυτό βασίζεστε; Αν έχετε τέτοια εντύπωση, κάνετε λάθος. Οποιαδήποτε βοήθεια κι αν έρθει, να ξέρετε πως η Τουρκία είναι όρθια, είναι στη θέση της και ξέρει το πού και το τι μπορεί να κάνει, αυτό που πρέπει» είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος.

Παράλληλα, κάνοντας εκτενή αναφορά στο Κυπριακό, τόνισε ότι «δεν υπάρχει άλλη διέξοδος στην Κύπρο εκτός από λύση δύο κρατών. Είτε το αποδέχεστε είτε όχι».

Τα νησιά του Αιγαίου
Ουσιαστικά ο Ταγίπ Ερντογάν θέτει την πάγια θέση της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, κάτι για το οποίο ο Χουλουσί Ακάρ, ο τούρκος υπουργός Άμυνας δεν έχει πάψει να το αναφέρει συνεχώς, ακόμα και το τελευταίο διάστημα όπου σε γενικές γραμμές η Άγκυρα ακολουθούσε ήπια ρητορική.

Με δεδομένο πάντως ότι, όπως άλλωστε έχει προαναγγείλει ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στα τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου αναμένεται το νέο ραντεβού των αντιπροσωπειών Ελλάδας και Τουρκίας στην Αθήνα στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών, γεννιέται το ερώτημα αν ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να τινάξει στον αέρα τις διερευνητικές επαφές ή απλώς μέσω του ναυαγίου με το οποίο απειλεί επιθυμεί να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα σε υποχωρήσεις που θα έκαναν αποδεκτή την τουρκική ατζέντα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Την Τετάρτη, πάντως, κατά τη διάρκεια συνέντευξής του (ΣΚΑΙ) ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωστοποίησε πως «έχουμε προτείνει ημερομηνίες και περιμένουμε την απάντησή τους» σχετικά με τη συνέχεια των διερευνητικών επαφών.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός έσπευσε να επαναλάβει πως υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών. «Δεν υπάρχει ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης νησιών ή γκρίζων ζωνών, είναι ένα θέμα που δεν συζητάμε». Ευχήθηκε, δε, οι σημερινές δηλώσεις του τούρκου προέδρου να «είναι έξαρση της στιγμής».

Εμμένει στα «δύο κράτη»
Το βέβαιο είναι ότι οι εκρήξεις αυτές του κ. Ερντογάν θα μπορούσαν να συσχετιστούν με τις γενικότερες κινήσεις της Τουρκίας στη γεωπολιτική σκακιέρα.

Σε κάθε περίπτωση πάντως η Τουρκία δια στόματος Ερντογάν κάνει σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει εύκολα από την ατζέντα που έχει επιλέξει να υπηρετήσει στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τόσο η διεύρυνση των συνομιλιών όσο και η ανοιχτή επιμονή σε μια θέση που οδηγεί στην διχοτόμηση της Κύπρου («δύο κράτη») είναι πολύ χαρακτηριστική, χωρίς πάντως να είναι σαφές αν όλα αυτά είναι πραγματικές απειλές ή απλώς διπλωματικές μπλόφες προκειμένου να εξασφαλίσει περισσότερα ανταλλάγματα στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση για την Ανατολική Μεσόγειο.

O αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Οκτάι και ο Ερσίν Τατάρ κατά τη συνάντησή τους στα Κατεχόμενα έστειλαν εκ νέου μήνυμα αδιαλλαξίας κάνοντας λόγο για λύση «δύο κρατών».

Φόρουμ Φιλίας
Πάντως την ίδια ώρα σε εξέλιξη βρίσκεται η διπλωματική κινητικότητα της Αθήνας η οποία επιχειρεί μέσω διαφόρων σχημάτων να δημιουργήσει συνθήκες πίεσης και απομόνωσης της Άγκυρας στην περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το Φόρουμ Φιλίας που διοργανώνεται στην Αθήνα με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου, του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Επισήμως βέβαια η ελληνική πλευρά διατείνεται ότι τέτοιες πρωτοβουλίες όπως τα τριμερή σχήματα (με Κύπρο, Αίγυπτο και Ισραήλ) αλλά και το συγκεκριμένο Φόρουμ δεν είναι εχθρικές προς την Τουρκία καθώς «δεν στρέφεται εναντίον κανενός, ούτε αποτελεί αμυντική συμμαχία».

Ισραήλ και 12 μίλια
Παρόλα αυτά αξίζει να σημειωθεί ότι διπλωματικές πηγές ξεχωρίζουν ορισμένα σημεία που έχουν γεωπολιτική συμμαχία για το Φόρουμ των 6 κρατών που αποτελούν και μια γέφυρα μεταξύ ΕΕ και Αραβικών κρατών καθώς και χωρών του Κόλπου.

Το πρώτο είναι ότι με την εξαίρεση της Σαουδικής Αραβίας, το σύνολο των συμμετεχόντων Αραβικών κρατών έχει συνάψει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, όπου βρέθηκε προ ημερών για δεύτερη φορά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το δεύτερο σημείο το οποίο ξεχωρίζει είναι ότι οι χώρες που μετέχουν στο Φόρουμ Φιλίας έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και υποστηρίζει το αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. Θέση η οποία είναι σαφές ότι απευθύνεται στην Τουρκία η οποία άλλωστε θεωρεί casus belliτα 12 μίλια στο Αιγαίο.