14 χρόνια από το διάγγελμα Παπανδρέου από το Καστελόριζο

«Είναι ανάγκη, ανάγκη εθνική και επιτακτική, να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης». Έχουν περάσει ακριβώς 14 χρόνια από τότε που ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου, ανακοίνωνε με φόντο το ακριτικό Καστελόριζο την είσοδο της χώρας στο μνημόνιο, στην επιτήρηση τις «τρόικας» και σε μία άκρως επώδυνη πολιτική λιτότητας, που γύρισε το εισόδημα των Ελλήνων δεκαετίες πίσω. Εκείνο το διάγγελμα σήμαινε και επισήμως την έναρξη μίας περιπέτειας που όλοι αντιλαμβάνονταν ότι θα αλλάξει τη ζωή μας, αλλά ελάχιστοι μπορούσαν να προβλέψουν το πόσο βαθιές πληγές θα ανοίξει.

«Καλό κουράγιο»

Είχε προηγηθεί τον Οκτώβριο του 2009 η σοκαριστική ανακοίνωση του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στο ECOFIN ότι το έλλειμα εκείνης της χρονιάς ήταν στο 12,5% του ΑΕΠ και όχι στο 6%, όπως το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση και το μπαράζ των υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης, που μας έστειλαν άμεσα στα «σκουπίδια». Τον Μάρτιο ο τότε Επίτροπος Οικονομικών, Όλι Ρεν, επισκεπτόμενος την Αθήνα, ευχόταν σε σπαστά ελληνικά στους Έλληνες «καλό κουράγιο», υπονοώντας το τι θα ακολουθήσει.

Σίγουρα δεν ήταν το μνημόνιο που έφερε τη χρεοκοπία της χώρας και την κρίση, αλλά το αντίθετο. Ωστόσο η εμμονική επιβολή μίας υπέρμετρης λιτότητας – υπό την πίεση τότε της Γερμανίας και του ΔΝΤ – οδήγησε σε πρωτοφανή ύφεση και εκρηκτική ανεργία. Ο περιβόητος πολλαπλασιαστής ήταν…λάθος, όπως κάποια χρόνια αργότερα αναγνώρισε το Ταμείο σε ένα ανέξοδο “mea culpa”. Η χώρα βυθίστηκε σε οξύτατη οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση, από την οποία βγήκε με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις και κυρίως πολλές θυσίες του ελληνικού λαού.

Παλεύοντας να κλείσουμε την ψαλίδα

Ακόμη και σήμερα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Ελλήνων εξακολουθεί να είναι σε χαμηλότερα από το 2009 επίπεδα – από την τελευταία δηλαδή προ μνημονίων χρονιά. Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων είναι η δεύτερη πιο αδύναμη, ύστερα από εκείνη των Βούλγαρων, σε ολόκληρη την Ε.Ε. Και για να κλείσει η ψαλίδα, που άνοιξε απότομα πριν από 14 χρόνια με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, θα χρειαστεί ίσως να περάσουν και δεκαετίες, όπως εκτιμούν οι οίκοι αξιολόγησης, παρά το γεγονός ότι σήμερα η χώρα εμφανίζει ρυθμούς ανάπτυξης διπλάσιους του μέσο όρου της Ευρωζώνης.

Αξίζει να θυμηθούμε πώς ανακοινώθηκε στις 23 Απριλίου 2010 η είσοδος στο μνημόνιο.