Βάλτε ένα καπάκι! Πώς η κατσαρόλα έγινε παγκόσμιο σύμβολο διαμαρτυρίας

Οι πρόσφατες δημόσιες εμφανίσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν έγιναν δεκτές με θόρυβο από διαδηλωτές εξοργισμένους με την απόφασή του να αυξήσει την ηλικία συνταξιοδότησης.

Καθώς οι αρχές προσπαθούν να περιορίσουν τις διαμαρτυρίες, εξετάζουμε πώς το ταπεινό σκεύος της κουζίνας – κατσαρόλα, έγινε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης.

Χτυπώντας τον Γάλλο βασιλιά

Η δεύτερη ζωή της κατσαρόλας ως σύμβολο πολιτικά φορτισμένης διαμαρτυρίας ξεκίνησε στη Γαλλία της δεκαετίας του 1830 μετά την επανάσταση του Ιουλίου που οδήγησε στην παραίτηση του Καρόλου Χ.

Οι Ρεπουμπλικάνοι που αντιτάχθηκαν στον νέο βασιλιά, Λουδοβίκο Φίλιππο, «προσπάθησαν να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί δανειζόμενοι από την πραγματικότητα ένα εθιμικό τελετουργικό», γνωστό ως charivari, ή κάνοντας δυνατό θόρυβο, εξήγησε ο Γάλλος ιστορικός Εμμανουέλ Φουριέ στο ραδιόφωνο France Culture το 2017.

Το τελετουργικό χρονολογείται από τον Μεσαίωνα, όταν οι χωρικοί προσπαθούσαν να εξευτελίσουν έναν ακατάλληλο γάμο -συνήθως ένας χήρος με μια πολύ νεότερη νύφη- με ένα βροντερό κονσέρτο από ντό, γνωστό στα γαλλικά ως «καζάρια».

Ένας δυνατός, συνεχής σαματάς στη Λατινική Αμερική

Η αλματώδης χρήση της κατσαρόλας σε παγκόσμιο επίπεδο ήρθε τον 20ό αιώνα.

Τη δεκαετία του 1950 και του 1960 υπήρξαν κατσαρόλες στην Αλγερία κατά τη διάρκεια του πολέμου ανεξαρτησίας της χώρας, από υποστηρικτές της γαλλικής ακροδεξιάς παραστρατιωτικής ομάδας OAS που ήθελαν να κρατήσουν τη χώρα γαλλική.

Όμως η κατσαρόλα άρχισε να κάνει πραγματικά θόρυβο μόνο όταν πέρασε τον Ατλαντικό στη Λατινική Αμερική, όπου γεννήθηκε η παράδοση των μαζικών “cacerolazos”, του χτυπήματος των κατσαρόλων με ξύλινα κουτάλια ή του χτυπήματος τους σαν κύμβαλα.

Το πρώτο μεγάλο ξέσπασμα έγινε το 1971 στη Χιλή ενάντια στις ελλείψεις τροφίμων κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Σαράντα χρόνια αργότερα, δεκάδες χιλιάδες χτυπητές κατσαρόλας βγήκαν στους δρόμους του Μπουένος Άιρες, αφού βρέθηκαν αποκομμένοι από τις τραπεζικές τους αποταμιεύσεις εν μέσω μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης.

Έκτοτε η κατσαρόλα αποτελεί εργαλείο διαμαρτυρίας σε όλο τον κόσμο, από τη Μιανμάρ έως τον Καναδά.

Οι κατσαρόλες στην ντουλάπα

Οι κατσαρόλες που χτυπούν δυνατά επέστρεψαν στη Γαλλία τις τελευταίες δεκαετίες για να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια με τους πολιτικούς και τις πολιτικές.

Το 2017, οι προεκλογικές συγκεντρώσεις του συντηρητικού προεδρικού υποψηφίου Φρανσουά Φιγιόν προκάλεσαν σποραδικές διαμαρτυρίες με κατσαρόλες, σε ένα παιχνίδι με τη γαλλική έκφραση “trainer des casseroles” (σκελετοί στην ντουλάπα).

Οι «κατσαρόλες» του Φιγιόν αφορούσαν ένα σκάνδαλο που θα κατέστρεφε την υποψηφιότητά του και θα τον οδηγούσε σε ποινή φυλάκισης, όταν αποκαλύφθηκε ότι είχε δώσει στη σύζυγό του μια ψεύτικη δουλειά ως βοηθός βουλευτή.

Από το δρόμο στο smartphone

Έξι χρόνια αργότερα, οι ευρέως αντιδημοφιλείς συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν έχουν προκαλέσει μια νέα ορχήστρα από χτυπήματα κατσαρόλας.

Συναυλίες με γλάστρες οργανώθηκαν σε όλη τη χώρα το βράδυ της Δευτέρας για να πνίξουν τον πρόεδρο όταν απευθύνθηκε στο έθνος μετά την υπογραφή σε νόμο ενός νομοσχεδίου που αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη.

Την Πέμπτη, οι αρχές της νότιας περιοχής Ερό ανακοίνωσαν την απαγόρευση του «φορητού ηχητικού εξοπλισμού» ενόψει της επίσκεψης του προέδρου στην περιοχή.

Ενώ η κίνηση αυτή μπορεί να αναγκάσει τους διαδηλωτές να βάλουν στο ράφι τα δοχεία τους, εφαρμογές για smartphones όπως το “iCacerolazo” και το “Cassolada 2.0” που αναπαράγουν τον μεταλλικό κρότο υποδεικνύουν ότι δεν θα σιγήσουν εύκολα.

Πηγή: AFP