Τεστ αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας

του Γιώργου Πανταγιά*

Το αξίωμα ότι η πολιτική δεν είναι στατική, αλλά υπόκειται σε αλλαγές επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά. Κι αυτό γιατί καθοριστικός αναδεικνύεται ο ρόλος των αντικειμενικών συνθηκών και υποκειμενικών δυνατοτήτων. Έπειτα από τη δεκάχρονη οικονομική κρίση o πολιτικός εξτρεμισμός ηττήθηκε. Η κόπωση του κοινωνικού σώματος άνοιξε τον δρόμο για την επικράτηση του πραγματισμού. Οι ανατροπές στην εγχώρια σκηνή το πιστοποιούν. Δεν επήλθε μόνο κυβερνητική μεταβολή. Αναδείχθηκε και διαφορετική ατζέντα θεμάτων.

Η κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη οφείλεται στο ότι ενσάρκωσε τις ζωτικές ανάγκες της εποχής. Αντιθέτως, η υποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα προέκυψε διότι βρέθηκε σε δυσαρμονία με το νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Αλλά και εξαιτίας των επιδόσεων της κυβέρνησής του.

Οι εξελίξεις, όμως, δεν ακολουθούν γραμμική ροή. Επηρεάζονται από αναπάντεχα γεγονότα. Η πανδημία άλλαξε άρδην τις πολιτικές προτεραιότητες. Η μεταρρυθμιστική επαγγελία του πρωθυπουργού επισκιάστηκε από την υγειονομική κρίση και τις επιπτώσεις της στην οικονομία και στην εργασία. Η επιβάρυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, καθώς και το προσφυγικό και μεταναστευτικό κατέστησαν απαραίτητο τον κυβερνητικό αναπροσανατολισμό. Η διαχείριση των ζητημάτων αυτών αποτελεί δείκτη επάρκειας και αποτελεσματικότητας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αντιμέτωπος με τα νέα δεδομένα, κρίνεται για τον τρόπο που πολιτεύεται. Η δημοσκοπική του υπεροχή αποδεικνύει πως η πλειονότητα της κοινής γνώμης τον επιδοκιμάζει. Η αποδοχή που απολαμβάνει είναι πασιφανής. Εδράζεται στην αναγνώριση του έργου του. Δεν προκύπτει μόνο από την παραδοχή πως σε περιόδους κρίσης οι πολίτες στρέφονται προς την ηγεσία, αναζητώντας ασφάλεια. Αποκαλυπτικός είναι, σύμφωνα με τις έρευνες, ο πολιτικός διεμβολισμός του σε τμήμα ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ.

Η θετική αξιολόγηση του πρωθυπουργού, ωστόσο, δεν καλύπτει τις αστοχίες, τις αντιφάσεις, τις ανεπάρκειες των στελεχών του. Οι δυσλειτουργίες σε καίριους τομείς είναι πρόδηλες. Οι μικροπολιτικές ανησυχίες, η ψηφοθηρία, οι λαϊκίστικες πρακτικές θολώνουν το κυβερνητικό στίγμα. Το ίδιο και οι απαίδευτες επιλογές. Η ελαφρότητα και η επιπολαιότητα ορισμένων είναι χαρακτηριστική. Η διαχειριστική  ανικανότητα και η πολιτική αναποτελεσματικότητα εμφανίζονται συχνά.

Στο μέτωπο της υγειονομικής κρίσης, οι παλινωδίες, οι καθυστερήσεις, οι κοντόφθαλμες ενέργειες δείχνουν την απουσία στοχευμένων και έγκαιρων παρεμβάσεων. Η αυταρέσκεια, η χαλάρωση και η αδράνεια μπορεί να καταστήσουν επισφαλή τον γενικότερο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Οι ηγεσίες των υπουργείων Υγείας και Παιδείας δεν φαίνεται να επέδειξαν τα απαιτούμενα αντανακλαστικά. Ενδεικτικός είναι ο τραγέλαφος της μάσκας που μοιράστηκε στα σχολεία, καθώς διάφοροι ‘εγκέφαλοι’ ανέσυραν από τα συρτάρια τους τον κρατισμό, υποκύπτοντας και στις πλειοδοσίες της αντιπολίτευσης. 

Το ναυάγιο του υπουργικού δίδυμου στο προσφυγικό και μεταναστευτικό δεν δικαιολογείται από τους εμπρησμούς.  Οι αντιφάσεις, η έλλειψη συγκροτημένης και συνεκτικής πολιτικής οδήγησε σε τραγικές καταστάσεις. Οι μεταρρυθμίσεις που είχαν εξαγγελθεί στη δημόσια διοίκηση παραμένουν αόρατες. Οι γνωστές παθογένειες συντηρούνται και διαιωνίζονται. Κυριαρχούν ο παλαιοκομματισμός κι οι πελατειακές σχέσεις. Η αποδιοργάνωση του Δημοσίου είναι εμφανής. Η επίκληση της πανδημίας είναι προσχηματική. Προβληματική και ανεπαρκής αποδείχθηκε κι η διαχείριση του τουρισμού. Οι αυτοσχεδιασμοί, η ελλιπής γνώση και η απειρία προκάλεσαν σύγχυση στην τουριστική αγορά.

Στην πραγματικότητα, η κυβερνητική μηχανή κινείται με δύο ταχύτητες. Το πλεόνασμα εμπιστοσύνης που αποσπά προσωπικά ο πρωθυπουργός δεν εξουδετερώνει το έλλειμμα κάποιων υπουργών.

Από την άλλη, η αντιπολίτευση μοιάζει αμήχανη και ανήμπορη να αρθρώσει υπεύθυνο και φερέγγυο λόγο. Περιορίζεται σε ασκήσεις παροχολογίας και προσλήψεων. Η παλινδρόμησή της σε παρωχημένες και αποτυχημένες συνταγές την καθιστά αδύναμη και αναξιόπιστη. Ο αγκυλωμένος ΣΥΡΙΖΑ περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. Παραμένοντας παλιό προϊόν, δυσκολεύεται να αφομοιώσει τον νέο του ρόλο. Το αποξηραμένο ΚΙΝΑΛ πολιτεύεται με σκουριασμένα εργαλεία και με μια απολίτικη ηγεσία. Εγκαλώντας και οι δύο τον Κυριάκο Μητσοτάκη για νεοφιλελευθερισμό και συντηρητική λαίλαπα, επιτείνουν τα αδιέξοδα τους.

Το βέβαιο είναι πως ένα ενδελεχές τεστ επάρκειας, αποτελεσματικότητας και αξιοπιστίας θα μας βοηθήσει να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα.