Τα μονοπάτια του πολιτισμού έχουν βαθιές ρυτίδες

Του Στέλιου Βισκαδουράκη

 Γι’ άλλη μια φορά, σε κάποιο γηροκομείο της επικράτειας, βγήκε στην επιφάνεια αυτό που  όλοι λίγο-πολύ, για τους ανθρώπους μας, φοβόμαστε. Βεβαίως, δεν το πολυπιστεύουμε ότι θα συμβεί, και αν συμβεί, δεν μπορούμε εύκολα να το αποδείξουμε. Εννοώ, μεταξύ άλλων, τη σωματική και ψυχική κακοποίηση αδύναμων ηλικιωμένων από διάφορους τυχάρπαστους «υπεύθυνους», σε στιγμές που αυτοί δεν μπορούν να ελεγχθούν. 

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 1 στα 6 άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών βιώνουν κάποιας μορφής κακοποίηση (παραμέληση, οικονομική εκμετάλλευση, ψυχολογική και σωματική βία, σεξουαλική κακοποίηση). Ευτυχώς, το φαινόμενο δεν είναι γενικό. Δεν παύει όμως να υπάρχει, να παρασύρει και να διασύρει την εικόνα υγιών Δομών. Το ερώτημά μου, ως πρώην φυσικοθεραπευτής που είχε μεγάλη τριβή με ηλικιωμένους, και με τη συγκυρία τέτοιων γεγονότων είναι: Αυτά, μπορούν να συμβούν μόνο σε κάποια γηροκομεία ή και σε σπίτια των αδύναμων ηλικιωμένων, από δικούς τους ανθρώπους ή άτομα που τους φροντίζουν; Η Εθνική Γραμμή SOS 10-65 κατέγραψε το 2020 κακοποίηση ηλικιωμένων, κατά σειρά συχνότητας από, τα παιδιά τους, οικείους, συντρόφους/ξένους, Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων και φροντιστές. Έτσι κι αλλιώς, η νοητική στέρηση, η  αδυναμία και η ασάφεια που ίσως έχει κάποιος γέροντας, έχουν δώσει τη δυνατότητα, δυστυχώς αρκετές φορές στο παρελθόν, όπως καταγράφει η ειδησεογραφία, σε «κάποιους» (όποιοι κι αν είναι, είτε απ’ το κοντινό περιβάλλον είτε εξωτερικούς εργαζόμενους), για επιχειρήματα, όπως: «Υπάρχει γεροντική διαταραχή, άνοια, δεν ξέρουν τι λένε, ποιος να τους πιστέψει;», κι έτσι να δικαιολογούν την όποια άσχημη συμπεριφορά τους.

Ως άνθρωπος, έχω αναρωτηθεί πολλές φορές, σε ποια όρια φτάνει μέσα μου και μέσα μας η έννοια του αληθινού και καθάριου πολιτισμού και με ποιες πράξεις ή στάσεις ζωής, αποδεικνύεται; Αυτή τη σκέψη την κάνω γιατί ξέρω ότι στην ψυχή μας έχουμε δύο φύσεις, του πολιτισμένου ανθρώπου, που για λόγους αρχής, συνύπαρξης, επιβίωσης ή αληθινού συναισθήματος δείχνουμε, και του απολίτιστου που δεν γνωρίζουμε καλά και τον κρύβουμε πρωτίστως απ’ τον εαυτό μας, και μετά απ’ τους άλλους.   

Αυτό που έχω να πω, σε όσους νιώθουν και πράττουν μέσω αυτής της δεύτερης κι απολίτιστης φύσης, είναι να μην ξεχνούν τα χρωστούμενα κάθε λογής, προς τους ηλικιωμένους. Κι αυτό γιατί, ο χρόνος που ως νέοι είχαν ανάγκη τους μεγαλύτερους, δεν είναι πολύ μακριά, κι επειδή υπάρχει φιλότιμο και κυρίως, γιατί τα μονοπάτια του αληθινού πολιτισμού, περνούν μέσα από βαθιές ρυτίδες. 

Τέλος, να τους θυμίσω κάτι που μπορεί να το φέρει στη ζωή κάθε ανθρώπου ο αδυσώπητος, για όλους μας, χρόνος και τα γερατειά που κουβαλάει. Τη σωματική, ψυχική ή πνευματική αδυναμία, που μπορεί όλοι να βιώσουμε. 

Βλέποντας αυτά που κατά καιρούς σε κάποια γηροκομεία συμβαίνουν,  δεν παύω να αναρωτιέμαι, πόσο μικρό μέγεθος ψυχής, υπόστασης, παιδείας και ανασφάλειας που ούτε ο ίδιος γνωρίζει, μπορεί να έχει κάποιος που μιλά άγρια ή πράττει κάτι άσκημο σε κάποιον αδύναμο ηλικιωμένο. Σ’ εκείνον τον ηλικιωμένο που κάποτε με τη στάση ζωής του, λίγο ή πολύ, στήριξε τη γη, τη θάλασσα, τον αέρα που αναπνέουμε και τον σημερινό τρόπο Ελευθερίας που βιώνουμε.