Τα αποθέματα των δύο μονομάχων

του Γιώργου Πανταγιά*

Ο πολιτικός ανταγωνισμός διέπεται από τους δικούς του κανόνες. Διεξάγεται δε στο πεδίο του ρεαλισμού και των συνθηκών της κάθε συγκυρίας. Οι εξελίξεις δεν διαμορφώνονται από τη βούληση των συντελεστών. Ούτε παγματοποιούνται σε πολιτικό κενό. Η φορά των πραγμάτων καθορίζεται και επηρεάζεται πρωτίστως από την ικανότητα των πρωταγωνιστών να βρίσκονται σε αρμονία με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής. Με το κριτήριο αυτό, αξιολογούνται οι επιδόσεις τους. Κι αυτό γιατί η πολιτική δεν είναι στατική. Στην ουσία λειτουργεί ως εκκρεμές.

Έτσι ερμηνεύονται οι μεταβολές και οι μετατοπίσεις. Άλλοτε εξασθενεί η κυριαρχία και άλλοτε ενισχύεται. Βέβαια αυτή δεν προσμετράται από μεμονωμένα γεγονότα. Πόσο μάλλον από ατυχείς στιγμές. Αντιθέτως, κρίνεται και δοκιμάζεται σε βάθος χρόνου. Ο συνδυασμός στιγμής και διάρκειας συνιστά πλεονέκτημα για τον ηγέτη. Και το σημαντικότερο, του επιτρέπει να εμπεδώνει την κυριαρχία του, κάνοντας κατάλληλους και επαρκείς χειρισμούς. 

Τα παραδείγματα είναι πολλά. Η πρωτοφανής όξυνση της ελληνοτουρκικής κρίσης, υπήρξε αποκαλυπτική. Τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας ανταποκρίθηκαν με εύστοχο τρόπο στα νέα δεδομένα. Οι πολιτικές που προέκριναν ήταν εναρμονισμένες με την ανάγκη αντιμετώπισης του παροξυσμού της τουρκικής ηγεσίας. Και μάλιστα σε ένα ζήτημα που απαιτεί ευαίσθητη μεταχείριση. 

Το μεταναστευτικό και προσφυγικό «κομβόι» δεν εξορκίζεται με ακροδεξιούς και ρατσιστικούς αφορισμούς. Και πολύ περισσότερο δεν επιδέχεται αφαιρέσεις και απλοποιήσεις, τις οποίες συνηθίζει μια ανεπίκαιρη Αριστερά. Άλλωστε, το οξυμένο αυτό πρόβλημα θα έχει διάρκεια και συνέχεια. Η ύπαρξή του επιβάλλει την καλλιέργεια πολιτικής κουλτούρας που θα αποτρέπει τον διχασμό των σύγχρονων κοινωνιών. Και επιπλέον, δεν θα χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σκοπιμοτήτων.  Μια διάκριση χρήσιμη και αναγκαία. 

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παίρνοντας πάνω του τη διαχείριση του προσφυγικού και μεταναστευτικού ακολούθησε συνεκτική πολιτική. Η μέχρι πρότινος κυβερνητική πρακτική έβριθε από αντιφάσεις, παραδοξότητες, ερασιτεχνισμούς, ακόμη και ανεπάρκειες. Έτσι, εξάλλου, εξηγούνται και οι έντονες ενστάσεις που διατύπωνε έως πρόσφατα σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης.

Η αναστροφή του κλίματος οφείλεται στο ότι μπήκε τέλος στους αυτοσχεδιασμούς και στις παλινωδίες. Αξιοσημείωτη είναι η ευρεία αποδοχή -όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις- η οποία εδράζεται στην αναπροσαρμογή της πολιτικής της κυβέρνησης. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός έρχεται αντιμέτωπος με τις σειρήνες ποικιλώνυμων ακραίων, ακροδεξιών και εθνικιστών. Τα ξερονήσια και ό,τι άλλο κατεργάζονται θα συνιστούσαν πλήγμα για την αξιοπιστία, αλλά και την κεντρώα υπόστασή του. Η αξία του δεν υπηρετείται με την υποταγή στα κελεύσματα της βαθιά συντηρητικής Δεξιάς. Το βέβαιο είναι ότι νοθεύοντας τη στρατηγική του αντιστρατεύεται το συγκριτικό του πλεονέκτημα. Αν υποκύψει στις πιέσεις του ακροδεξιού ακροατηρίου, η κυριαρχία του στο αποκαλούμενο Κέντρο κινδυνεύει να υποστεί ρηγματώσεις, 

Ο Αλέξης Τσίπρας, ακόμη κι αν δεν υπήρχε η ελληνοτουρκική κρίση, θα έπρεπε να την εφεύρει. Και τούτο διότι του παρέχει την ευκαιρία να δείξει ότι η τωρινή του πολιτική ταυτότητα και φυσιογνωμία απέχει παρασάγγας από την προγενέστερη. Ο μετασχηματισμός που επαγγέλλεται προϋποθέτει ουσιαστικές και τολμηρές αναθεωρήσεις. Το μέλλον και οι προοπτικές του είναι συνυφασμένα με την υιοθέτηση νέων πολιτικών και νέων προσεγγίσεων. Η απεξάρτησή του από τις ιδεοληπτικές εμμονές είναι απαραίτητος όρος για την εμπέδωση και διεύρυνση της απήχησής του στον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο.

Πάντως τα γεγονότα στον Έβρο ενίσχυσαν και τους δύο μονομάχους, επιτρέποντάς τους να αποκαλύψουν πως διαθέτουν ισχυρά πολιτικά αποθέματα.

* Συμβούλου Στρατηγικής και Επικοινωνίας. 

Προέδρου & Διευθύνοντος Συμβούλου της POLITY A.E.