Ποιον τιμωρείς κλείνοντας τις θύρες των γηπέδων;

*Του Γιώργου Στειακάκη

Ο σοβαρότατος τραυματισμός του αστυνομικού (και πιθανότατα μοιραίος για τη ζωή του) από εγκληματική ενέργεια κάποιου ή κάποιων σε ένα αγώνα βόλεϊ δικαιολογημένα έχει ενεργοποιήσει το ενδιαφέρον όλων (πραγματικό ή προσχηματικό) γύρω από τη βία στα γήπεδα. Είναι σοκαριστικό, είναι αποτρόπαιο, είναι φρικιαστικό να χάνει ένας εργαζόμενος αστυνομικός (ή οποιοσδήποτε άλλος) τη σωματική του ακεραιότητα ή τη ζωή του αναίτια σε ένα παιχνίδι. Αυτό είναι αδιανόητο και δεν πρέπει να ξαναγίνει. 

 Για να λύσει όμως ένας αρμόδιος ένα πρόβλημα αφενός θα πρέπει να το έχει μελετήσει και αφετέρου να σχεδιάσει την επίλυση του, ώστε να είναι αποτελεσματική (αλλά και να μην έχει αντίθετα αποτελέσματα τουλάχιστον μακροπρόθεσμα). Δεν το βρήκε πρώτη φορά μπροστά του. Έχει συμβεί πολλές φορές.  Για να είμαι ειλικρινής, όταν βλέπω σπασμωδικές και θεαματικές αντιδράσεις των αρμοδίων μόλις συμβεί  κάτι τραγικό, σιγουρεύομαι ότι δεν ξέρουν τι να κάνουν, γιατί δεν έχουν μελετήσει σε βάθος το πρόβλημα, ούτε βεβαίως τη λύση του. Το μέλημα τους καταρχήν είναι να φανεί στην κοινή γνώμη ότι κάτι έκαναν, ότι έλαβαν αυστηρά μέτρα που δείχνουν αμείλικτη αποφασιστικότητα. Είναι οι στιγμές που τα ισοπεδώνουν και εξομοιώνουν όλα, που καίνε τα χλωρά μαζί με τα ξερά, που λιώνουν (θυσιάζουν) τους πολύτιμους ιστούς της κοινωνικής ζωής χάριν των εντυπώσεων. Έτσι, ξαφνικά, ο αθλητισμός, η συμμετοχή, ο φίλαθλος, το άθλημα γίνονται αιτίες τέλεσης εγκλημάτων και διώκονται. Σημειολογικά αλλά και ουσιαστικά, όταν απαγορεύεις σε κάποιον να πάει κάπου ή να κάνει κάτι, αυτό που απαγορεύεις το χρίζεις κακό, που πρέπει να βγει από τη ζωή του.

Να ξεκαθαρίσουμε ότι η βία  και οι λοιπές εγκληματικές ενέργειες που διαπράττονται  στους αθλητικούς χώρους δεν γεννώνται από τον αθλητισμό. Ο αθλητισμός από τη φύση του δεν ταιριάζει με την βία και το έγκλημα, ανήκουν σε διαφορετικούς κόσμους. Παραταύτα, στα ομαδικά αθλήματα επικρατεί ανταγωνισμός, ο οποίος  εκτρέφει το αίσθημα του οπαδισμού, με αποτέλεσμα να προσελκύει και άτομα τα οποία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να εκτονώσουν την αντίδραση που νιώθουν εξαιτίας πολλών εσωτερικών προβλημάτων από τα οποία διακατέχονται και έναντι διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων ή αδιεξόδων που αντιμετωπίζουν. Ένα είναι βέβαιο όμως: Η γενεσιουργός αιτία αυτών των παρορμήσεων και της επιθετικής διάθεσης στα άτομα αυτά δεν βρίσκεται στον αθλητισμό και δεν μπορεί να χρεωθεί στον ομαδικό αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ). Ωστόσο, οι συλλογικότητες, οι κερκίδες, τα πάθη, οι ανισότητες, οι αδικίες, η ταύτιση με κάτι φαντασιακό που μοιάζει πραγματικό είναι ένα περιβάλλον στο οποίο η βία πυροδοτείται και εκδηλώνεται. Γι αυτό χρειάζεται προσοχή. Το ίδιο περιβάλλον, ανάλογα ποιοι άνθρωποι συμμετέχουν, μπορεί να θεωρηθεί είτε ευγενής άμιλλα και γιορτή είτε πολεμική ατμόσφαιρα και τόπος εγκλήματος.  Όλες οι κοινωνικές δραστηριότητες, άλλωστε, για να μην αποβούν καταστροφικές, χρειάζονται κατάλληλους θεσμούς, σχολαστική επιτήρηση, μηχανισμούς ελέγχου, σημασία στη λεπτομέρεια, ώστε να πάψει ο αθλητικός χώρος να αποτελεί πρόσφορος χώρος για ανθρώπους με αντικοινωνική συμπεριφορά.

Αναφέρθηκα παραπάνω σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες, ότι χρειάζονται μελετημένη θεσμοθέτηση και προσεκτική επιτήρηση. Λόγου χάρη, η οδήγηση στους δρόμους είναι ζωτικής σημασίας για την ελεύθερη κίνηση των ανθρώπων και την ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας. Εντούτοις χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στους δρόμους εξαιτίας της εγκληματικής απερισκεψίας κάποιων. Κανένας όμως δεν σκέφτηκε να απαγορεύσει ή να περιορίσει την ελευθερία εισόδου ή κίνησης στους αυτοκινητόδρομους, γιατί ευλόγως ελευθερία κίνησης αξιολογείται ως υπέρτερο έννομο αγαθό από τον κίνδυνο (ενδεχόμενο) να προκληθεί ατύχημα. Αυτό που σκεφτόμαστε είναι να λάβουμε μέτρα αποτροπής του ατυχήματος, με καλύτερους δρόμους, με κάμερες ελέγχου ταχύτητας, με αστυνομικό έλεγχο και προπάντων με τόνωση της προσωπικής ευθύνης του κάθε ασυνείδητου οδηγού. 

Να ξεκαθαρίσουμε επίσης κάτι: Η παιδεία και ο αθλητισμός είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε για την πρόοδο της νεολαίας, επομένως και της κοινωνίας. Και στα πανεπιστήμια έχουν γίνει εγκληματικές ενέργειες και δεν φταίει ασφαλώς ο χώρος, ούτε σκέφτηκε κανένας, ευτυχώς, να τα κλείσει έστω προσωρινά για να αποτραπεί η τέλεση τους. Στον αθλητισμό και ιδίως στο ποδόσφαιρο έχουν μπερδέψει ανόμοια πράγματα μεταξύ τους. Άλλο οι ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες  και ιδίως οι τέσσερις μεγάλες, με ιδιοκτήτες ευνοούμενους εφοπλιστές και ταυτόχρονα καναλάρχες, που έχουν ανάγκη τον στρατό των ανεγκέφαλων οπαδών για να διατηρήσουν την πολιτική επιρροή τους στην κυβέρνηση, και άλλο οι χιλιάδες νέοι που γαλουχούνται από τον αθλητισμό και εμπνέονται από αυτόν. Αυτοί οι τελευταίοι θα έπρεπε να μας ενδιαφέρουν. Τι λες σε αυτούς τους νέους και τους γονείς τους απομακρύνοντας τους από το γήπεδο; Ότι είναι κακή και επικίνδυνη δραστηριότητα ο αθλητισμός;

Ποιον τιμωρείς κλείνοντας τις θύρες των γηπέδων; Τους ιδιοκτήτες των τεσσάρων μεγάλων ΠΑΕ που θα χάσουν τις εισπράξεις από τα εισιτήρια; Μα αυτοί δεν νοιάζονται γιατί δίνεις στα κανάλια τους επιδότηση 20 δισεκατομμυρίων για το 2024.  Την κοινωνία βάζεις σε κίνδυνο, στρέφοντας τα παιδιά σε άλλες κατευθύνσεις, επειδή δεν μπορείς να ελέγξεις την κατάσταση εφαρμόζοντας μέτρα που υπάρχουν σε όλες τις πολιτισμένες χώρες.  Χρειάζεται σοβαρότητα, μελέτη, σχεδιασμός και πραγματικό ενδιαφέρον. Δεν αντιμετωπίζονται οι κροτίδες με πυροτεχνήματα!  

*Ο Γιώργος Στειακάκης είναι δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω