Περιβαλλοντική κρίση – Λύσεις προσαρμογής

Τα πρόσφατα ακραία κλιματικά φαινόμενα, αυτό της πυρκαγιάς στον Έβρο και της πλημμύρας στο Βόλο, δείχνουν στον καθένα, πολύ πιο φανερά από τις επιστημονικές αναλύσεις, δύο πράγματα:

• Πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα στο περιβάλλον και
• Την ανάγκη θωράκισης απέναντι στο απροσδόκητο.

Γιατί το αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών φαινομένων προκύπτει από την έντασή τους αλλά και, από την προετοιμασία, την δουλειά που έχει γίνει, ΠΡΙΝ εκδηλωθεί το ακραίο. Πολύ κοντά μας, το φράγμα στον Αποσελέμη, εκτός από την τεράστια συνεισφορά στο υδατικό απόθεμα, στην ασφάλεια τροφοδοσίας νερού, λειτούργησε και σαν αντιπλημμυρικό έργο όταν συνέβη μια ακραία βροχόπτωση. Η πυρκαγιά στον Έβρο δείχνει την απόσυρση της κρατικής μέριμνας από μια τόσο ευαίσθητη περιοχή. Δεν χρειάζεται να εξηγήσω την σημασία της. Τώρα θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερο κόστος και ενέργεια γιατί αυτή ειδικά η περιοχή δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη της.

Μπορούμε άραγε να αποτρέψουμε την αλλαγή του κλίματος;

Η απάντηση είναι θετική, συνοδεύεται από ένα τεράστιο ΑΝ.

Το σχήμα δείχνει ποιος παράγει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά δεκατημόριο πληθυσμού. Ποιος, με άλλα λόγια, είναι αυτός που βρίσκεται στη βάση της περιβαλλοντικής κρίσης. Το πιο πλούσιο 10% των ανθρώπων παράγει το 49% των εκπομπών CO2. Το φτωχότερο 50% μόνο το 10%.

Θα επιτυγχάναμε, ως ανθρωπότητα, το 50% του στόχου της μείωσης των εκλύσεων, αν οι πολύ πλούσιοι μείωναν τις εκλύσεις στο επίπεδο του μέσου πολίτη. Είναι αυτό δυνατό; Η απάντηση είναι όχι, όταν αυτοί ελέγχουν το πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Αυτό, το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα θα παραμένει άλυτο ενόσω ο γενικός πληθυσμός δεν έχει συνείδηση των συνεπειών. Θα παραμένει έρμαιο της νοοτροπίας της τύχης, της θεομηνίας και των πολιτικών εκπροσώπων της ελιτ και των …αστρολόγων. Η πολιτική ανατροπή που πρέπει να γίνει για να υπάρξει συνέχεια στον ανθρώπινο πολιτισμό είναι παγκόσμια. Στηρίζεται στην επιστήμη σέβεται την ισότητα. Ένα παλιό σύνθημα – τροποποιημένο –  μπορεί να είναι η προμετωπίδα αυτού του πολιτικού κινήματος: «άνθρωποι όλων των χωρών ενωθείτε!»

Οι πολίτες όμως, ζουν σε χώρες, σε έθνη, σε περιοχές, διαιρεμένοι από την ιστορία, τα γεωπολιτικά συμφέροντα και την εκμεταλλευτική νοοτροπία. Ζουν με την προσδοκία μιας πλούσιας ζωής και δεν μπορούν, γιατί τους έχουν τυφλώσει, να δουν τη διαφορά μιας ζωής πλούσιας σε ζωή από μια ζωή πλούσια σε χρήμα και αντικείμενα. Έτσι, οι διοικητές μας λένε ότι μέχρι το 2030 θα πρέπει να μειώσουμε κατά 50% την χρήση καυσίμων , εννοώντας ότι οι φτωχοί θα σταματήσουν να θερμαίνουν το σπίτι τους, να έχουν αυτοκίνητο, την ώρα που αυτοί θα εισπράττουν γενναίες επιδοτήσεις για ‘πράσινες’ επενδύσεις…

Πραγματική λύση σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα θα δοθεί μόνο με γνήσια, ειλικρινή, διεθνή συνεργασία. Μια συνεργασία που θα σεβαστεί τις ανάγκες όλων, θα επιτρέψει στα έθνη που δεν έχουν τις υποδομές να τις δημιουργήσουν, θα σεβαστεί την ισότητα, τα δικαιώματα αυτών που δεν έχουν ακόμα γεννηθεί. Όμως δεν μπορούμε να περιμένουμε την διεθνή κοινότητα που δεν μπορεί να σταματήσει ούτε ένα πόλεμο, για να σχεδιάσουμε μια έστω στοιχειώδη άμυνα απέναντι στα μελλούμενα. 

Σε ατομικό επίπεδο, γιατί από αυτό ξεκινάει η οποιαδήποτε δράση, οφείλουμε να φροντίζουμε για μια συστηματική οικονομία. Να προσέχουμε την κατανάλωση νερού, ενέργειας, να περιορίσουμε το πλαστικό, τα σκουπίδια μας, την κατανάλωση άχρηστων πραγμάτων, να μονώσουμε τα σπίτια μας, να βάλουμε ένα μικρό ηλιακό στην ταράτσα μας αν μπορούμε. Φτάνουν άραγε αυτά; Πολύ σημαντικά – που είναι – δεν σώζουν την παρτίδα. Χρειάζεται η κοινή δράση, δηλαδή η κοινωνική δράση, δηλαδή η πολιτική δράση, δηλαδή η σχεδιασμένη, επιστημονικά μελετημένη ενέργεια ενός κρατικού μηχανισμού που θα λειτουργεί για τα συμφέροντα των πολλών και όχι για τα συμφέροντα των φίλων.

Οι άξονες ενός τέτοιου σχεδίου στηρίζονται στην διεκδίκηση από τον χώρο των συμφερόντων, τον χώρο των χρηματικών αξιών και της τυφλής εκμεταλλευτικής ιδιοτέλειας της προτεραιότητας της ζωής μας. 

• Ενημέρωση. Για τις αναγκαίες προσαρμογές, το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζουμε, τις συνέπειες της δράσης, της απραξίας και της λαθεμένης δράσης
• Επιστημονική ανάλυση της ροής των περιβαλλοντικών όρων. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι η δραματική και προφανής όψη. Υπάρχουν άλλα φαινόμενα, δυσδιάκριτα στην εξέλιξή τους αλλά εξ’ ίσου δραματικά σε συνέπειες. (πως θα μας φαινόταν ένας συνεχής αναπαραγωγικός κύκλος του δάκου σε ετήσια βάση)
• Μελετημένη και συστηματικά οργανωμένη συνεχής αναδιοργάνωση του πρωτογενούς τομέα. Πολιτική διατροφικής επάρκειας.
• Μελετημένη και συστηματικά οργανωμένη μόρφωση του πολίτη. Σε μια κοινωνία χαμηλής κατανάλωσης θα περισσεύει χρόνος για κάθε είδους δημιουργική ενασχόληση. Αυτή όμως η τελευταία προϋποθέτει ενεργά υποκείμενα, πολίτες με αδέσμευτη δημιουργικότητα
• Συνολική αλληλεγγύη. Κανείς δεν μπορεί να μείνει στα άγονα χωράφια της εκμετάλλευσης, εκεί όπου φυτρώνουν τα άνθη του κακού.

Αν το σχέδιο δεν είναι πλήρες ή ουσιαστικό, μην το καταπολεμάτε. Συμπληρώστε το!

Η ψυχολογία ως επιστήμη και οι ψυχολόγοι ως ειδικοί, αγωνίζονται να μας πείσουν για την σημασία να σκεπτόμαστε και να δρούμε ως ενήλικοι. Να αποκτήσουμε δηλαδή τον έλεγχο και την ευθύνη των πράξεων μας. Να αποφασίζουμε για την ζωή μας σε κάθε επίπεδο. Αυτό είναι το ακριβώς αντίθετο από την λογική της ανάθεσης, όπου ένας «πατέρας» (διευθυντής, ‘αφεντικό’, πολιτικός οποιουδήποτε κόμματος), έχει την ευθύνη /και το ανάθεμα/ στα χέρια του. Αποφασίσαμε (??? Ποιοι ακριβώς ; αυτοί που κινούνται στην πολιτική – ψηφίζοντας ή όχι – ακριβώς για να μην πάρουν ευθύνη) να μην κάνουμε τίποτε για το κλίμα τα τελευταία 30 χρόνια. Έρχεται τώρα ένας βαρύς λογαριασμός, ένα αυξανόμενο χρέος. Ας κοιτάξουμε τον καθρέφτη, εκεί είναι ο υπεύθυνος.

Το παρακάτω σχήμα βρίσκεται στην 6^η έκθεση αναφοράς του IPCC. Δείχνει τους δρόμους για κλιματικά ανθεκτική ανάπτυξη (climate resilient development), όπως είναι στη νέα ορολογία αυτό που λέγαμε «αειφόρος ανάπτυξη». Χρειάζεται μια μεγάλη προσπάθεια για να εξηγηθεί και η βοήθεια του κειμένου είναι απαραίτητη. Συνθέτει σε γράφημα 4 βασικές ανάγκες: επιστημονική μελέτη, συνεργασία, δημοκρατία, ισότητα.

Η παρουσίαση της μελέτης έγινε τον Φεβρουάριο του 2022, το σχετικό βίντεο (https://www.youtube.com/watch?v=VKhoVnC3lNk ) έχει μέχρι σήμερα 22000 θεάσεις (views).

Στην εικόνα παρακάτω βλέπουμε την δεσποινίδα Medkova Jana. Μαζί με τον όμορφο νεαρό χορεύουν δροσερά και χαριτωμένα το “got a one way ticket to the blues”.

Δεν μας δημιουργούν καμμιά στεναχώρια, το μικρό αυτό βίντεο έχει 21 εκατομμύρια θεάσεις (views)

Αυτοί είμαστε ;