Οι «Θερμοπύλες» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Ήταν 20 Μαΐου του 1941 και η Κρήτη αποτελούσε το μοναδικό ελεύθερο έδαφος της ελληνικής επικράτειας. Οι Γερμανοί αποφάσισαν να την καταλάβουν, προκειμένου να ελέγξουν την διέλευση των πλοίων από την Ανατολική Μεσόγειο και τη διώρυγα του Σουέζ, αλλά και να εφοδιάσουν το στρατηγό Ρόμελ που βρισκόταν στην Αφρική.

Κανένας από τους στρατηγούς του Χίτλερ δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα επακολουθούσε. Ο Φον Στούντεντ είχε την ψευδαίσθηση ότι ήταν προτιμότερο να επιτεθούν στη Κρήτη, γιατί θα «έπεφτε» πιο εύκολα από τη Μάλτα. Γνώριζαν, φαίνεται, ότι η 5η μεραρχία Κρητών ήταν παγιδευμένη στην Ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς είχε σταλεί στο Αλβανικό μέτωπο. Επίσης, η κυβέρνηση Μεταξά, προκειμένου να εξοπλίσει τους Έλληνες στρατιώτες στην Αλβανία, είχε κατασχέσει πολλά από τα όπλα που βρίσκονταν στην Κρήτη.

Η Κρήτη ήταν «ξαρμάτωτη», όπως λέει και το γνωστό ριζίτικο τραγούδι. Υπήρχε, βέβαια, στο νησί το εκστρατευτικό σώμα της Κοινοπολιτείας μαζί με κάποιους Έλληνες που είχαν διαφύγει από την ηπειρωτική Ελλάδα και η κρητική πολιτοφυλακή. Όλα τα παραπάνω, ήταν γνωστά στη γερμανική κατασκοπία. Αυτό που δεν είχαν υπολογίσει, όμως, ήταν το μέγεθος της λαϊκής αντίστασης των κατοίκων του νησιού. Ήταν κάτι που δεν είχαν συναντήσει ξανά. Ο Βρετανός ιστορικός Άλαν Κλαρκ γράφει χαρακτηριστικά: «Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο Ρους της Ιστορίας, αν ένα χρόνο πριν οι κάτοικοι της Δύσης είχαν δείξει το ίδιο θάρρος με τους Κρητικούς κατά την εισβολή των Γερμανών στο χωριό τους».

Η παλλαϊκή αντίσταση των Κρητών ήταν κάτι που ποτέ δεν συγχωρέσαν οι Ναζί, όπως αποδεικνύεται από τα δεκάδες ολοκαυτώματα και τις μαζικές εκτελέσεις αμάχων που ακολούθησαν. Οι Γερμανοί, μέχρι εκείνο το σημείο του πολέμου, έμοιαζαν ανίκητοι. Είχαν εισβάλει πολύ εύκολα στην Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Σε 36 μέρες, είχαν αναγκάσει την άλλοτε πανίσχυρη Γαλλική αυτοκρατορία να συνθηκολογήσει και είχαν συντρίψει τους Βρετανούς στη μάχη της Δουνκέρκης. Η μάχη της Κρήτης ήταν η πρώτη ρωγμή στην «ατσάλινη πανοπλία» των Ναζί. Οι Γερμανοί μέτρησαν κατά την εισβολή στη Κρήτη 3.986 νεκρούς και 2.594 αγνοούμενος, ενώ 220 αεροσκάφη καταστράφηκαν τελείως και 150 υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Οι νεκροί τους ήταν τετραπλάσιοι απ΄ ό,τι σε όλα τα Βαλκάνια μαζί. Ο ίδιος ο Γερμανός διοικητής του σώματος αλεξιπτωτιστών Κουρτ Φον Στουντεντ δήλωσε μετά τον πόλεμο, ότι η Κρήτη έγινε «ο τάφος» των Γερμανών αλεξιπτωτιστών. Έχει υποστηριχθεί, επίσης, από πολλούς ιστορικούς ότι η αργοπορία στη κατάληψη του νησιού αντέστρεψε τη χρονολογική σειρά των σχεδίων του Χίτλερ και τον ανάγκασε να εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση ένα μήνα μετά την προκαθορισμένη ημερομηνία (22 Ιουνίου αντί για 18 Μαΐου). Αυτό βοήθησε τους Σοβιετικούς να κερδίσουν χρόνο και να προετοιμαστούν καλύτερα για την επίθεση που σχεδιαζόταν.

Το πιο σημαντικό, όμως, απ’ όλα ήταν ο συμβολισμός. Στην ιστορία έχουν υπάρξει μάχες που χάθηκαν, αλλά άλλαξαν το Ρου της Ιστορίας. Για παράδειγμα, η νίκη των Ελλήνων στους Περσικούς Πολέμους κρίθηκε στις νικηφόρες μάχες των Πλαταιών, του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας. Αν, όμως, ο Λεωνίδας δε θυσιαζόταν στις Θερμοπύλες, γεμίζοντας θάρρος τους Έλληνες, ίσως οι Περσικοί πόλεμοι να είχαν άλλη κατάληξη.

Έτσι και η πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κρίθηκε στη πολιορκία της Βρετανίας, στα βάθη της Ρωσίας και στην υπερίσχυση των Αμερικάνων στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ποιος, όμως, μπορεί να υποτιμήσει το μέγεθος του συμβολισμού και το μήνυμα αυτοπεποίθησης που εξέπεμψε σε ολόκληρο τον κόσμο η ηρωική αντίσταση στη Κρήτη;

Η μάχη της Κρήτης ήταν, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, οι «Θερμοπύλες» του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Ήταν η θυσία που γέμισε με θάρρος τους συμμάχους. Γιατί, όταν μερικοί εκατοντάδες Κρητικοί μπορούσαν να προκαλέσουν τέτοιες απώλειες στην ανίκητη μέχρι τότε γερμανική στρατιωτική μηχανή, σίγουρα η πανίσχυρη Σοβιετική Ένωση ήταν ικανή να την κατατροπώσει.

Ο Τσόρτσιλ έγραψε: «Στην Κρήτη, ο Goering πέτυχε μια Πύρρειο νίκη, διότι με τις δυνάμεις που σπατάλησε εκεί θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει την Κύπρο, τη Συρία, το Ιράκ και ίσως, ακόμη, και την Περσία». Σήμερα, λοιπόν, είναι μια μέρα γιορτής για τη Μεγαλόνησο, καθώς τιμάει τους ήρωες της. Τα κατορθώματά τους μας γεμίζουν με εθνική αυτοπεποίθηση και μας υπενθυμίζουν το ιστορικό χρέος που έχουμε ως γενιά να φανούμε αντάξιοι των σημερινών προκλήσεων. Η ελευθερία, πάντοτε, είχε κόστος και είναι καθήκον όλων μας να τη διαφυλάξουμε.