Οι φρεγάτες Belharra και η Ελλάδα της Σαχάρας

Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian της 2ας Οκτωβρίου, σε ανάλυση του Daniel Hurst ,η επιστολή που έστειλε η Αυστραλία  στη γαλλική  Naval Group στις 15 Σεπτεμβρίου, βρίσκεται στο «επίκεντρο της διπλωματικής ρήξης μεταξύ Γαλλίας και Αυστραλίας». Και αυτό  είναι ένα μόνο μέρος – πολύ σοβαρό ωστόσο – της όλης διαδικασίας που προκάλεσε η AUKUS. Ας μην ξεχνάμε δε ότι το deal αυτό αφορούσε την υπόθεση των υποβρυχίων, που σύμφωνα με τον Guardian ανερχόταν στο σημαντικότατο ποσό των 90 δις δολαρίων ΗΠΑ. 

Η πρόσφατη συμμαχία των ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασίλειου και Αυστραλίας, η λεγόμενη AUKUS,ήταν καταλύτης για την επίσπευση εξελίξεων...Ο διεθνής τύπος και οι διεθνείς αναλύσεις, άφηναν ευθέως να εννοηθεί ότι (θα) πρέπει να υπάρξει αντίδραση της Γαλλίας. Η αντίδραση δε της Γαλλίας αφορά πρωτίστως στη λεγόμενη αμυντική ελληνογαλλική συμφωνία.

• ΟΙ ΓΑΛΛΙΚΕΣ ΦΡΕΓΑΤΕΣ 

 Με τούτα τα δεδομένα η Γαλλία έπρεπε αφενός να αντιδράσει «προκαλώντας» τον πιο πρόσφορο εταίρο ή σύμμαχο να αποδεχτεί  «συμφωνία προσχώρησης»  στο πλαίσιο ενός ευρύτερου εξοπλιστικού προγράμματος και αφετέρου να επιδιώξει η συμφωνία αυτή να έχει επιρροή εντυπώσεων κατ´αρχάς  στο εσωτερικό της Γαλλίας και κατά δεύτερο  λόγο στο εσωτερικό της αντισυμβαλλόμενης χώρας.

Συνεπώς, παρεπόμενο της λεγόμενης αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, είναι η αντίδραση της Γαλλίας στην AUKUS . Πρόδηλο είναι δε πως κάθε αντίθετη εκδοχή (θα) στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση. 

Ωστόσο, για την προκείμενη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας τίθενται δύο «περαιτέρω» ζητήματα:

α) Εάν στο πλαίσιο «ισορροπίας» με άλλες δυνάμεις (πχ ΗΠΑ, αλλά και Γερμανία που κατασκευάζει υποβρύχια, την Ιταλία ή την Ισπανία κτλ) προκύψει για την Ελλάδα διαδικασία  «ανάγκης» νέων εξοπλισμών και

β) Εάν η προμήθεια του συγκεκριμένου πολεμικού υλικού εμπίπτει στο πλαίσιο της αποτρεπτικής ισχύος της Ελλάδας ή εάν επεκτείνεται σε «περαιτέρω» σενάρια, στα οποία μπορεί να εμπλακεί η Ελλάδα στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνον!..

Χειρότερο είναι δε , με βάση τη συμφωνία αυτή (άρθρο 18 παρ. 1), να εμπλακεί η Ελλάδα, εκεί που δεν εμπλέκεται καν το ΝΑΤΟ και να στείλουμε τα παιδιά μας να δώσουν το αίμα τους σε περιοχές που και με φαντασία ουδείς Έλληνας θεωρεί ότι βλάπτονται ζωτικά συμφέροντα μας ή ότι μπορεί να υπάρχουν κοινά συμφέροντα μας με τη Γαλλία!

Δεν θα πρέπει δε να μας διαφεύγει ότι η φερόμενη κατ´αρχήν ως «ελληνογαλλική συμμαχία», προβλέπει υποχρέωση της Ελλάδας να αποστείλει δυνάμεις στην περιοχή Σαχέλ!

• Η ΛΩΡΙΔΑ ΓΗΣ ΤΗΣ ΣΑΧΑΡΑΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ…

Υπ´όψιν ότι η Ελλάδα δευσμεύται:

 «να συμμετέχει σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων και σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ»! Αυτά επιτάσσει η παράγραφος 1 του άρθρου 18 της συμφωνίας.

 Ποια άραγε είναι τα κοινά συμφέροντα που έχει Ελλάδα με τις επιχειρήσεις στο Σαχέλ;

 Ποια είναι δε αυτή η περιοχή;

Σαχέλ είναι η λωρίδα Γής νοτίως της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική. Εκτείνεται δε από τη Σενεγάλη ,στη Μαυριτανία, στο κεντρικό Μάλι, στην Μπουρκίνα Φάσο, στον κεντρικό Νίγηρα, στη Νιγηρία μέχρι το Τσάντ, στο κεντρικό Σουδάν και καταλήγει στη βόρεια Ερυθραία, μέχρι τα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας!..

Εάν στην περιοχή αυτή έχει συμφέροντα η Γαλλία, η Ελλάδα ουδεμία απολύτως σχέση έχει!

• ΜΕΝΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΙΜΗΘΕΙ ΤΟ «ΤΕΛΙΚΟ ΚΑΙ ΟΛΟΝ ΚΟΣΤΟΣ»

Αυτά ως προς την συγκεκριμένη συμφωνία που πρέπει να διαβαστεί- μελετηθεί δυο και τρεις φορές, για να αποφασίσουμε ως Ελλάδα ότι κατουσίαν δεν προσφέρει τίποτα περαιτέρω από την ενίσχυση μόνο των φρεγατών Belharra, που όμως δεν συνοδεύονται από αντισταθμιστικά ανταλλάγματα, ούτε καν από προϋποθέσεις συντήρησης τους, σε ελληνικά ναυπηγεία.

 Τα κόστη δε με τα οποία επιβαρύνεται στην παρούσα ιστορική φάση η Ελλάδα, δεν επαυξάνουν μόνο το δημόσιο χρέος, αλλά δημιουργούν και ζητήματα χρηματοδότησης άλλων καίριων τομέων της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Μένει δε να αποτιμηθεί το «τελικό και όλον κόστος» αυτής της συμφωνίας , που θα αφορά όχι μόνο στο «οικονομικό επίπεδο», αλλά και στο «γεωπολιτικό», «ενδοεταιρικό» και «ενδοΝΑΤΟϊκό» επίπεδο. 

•ΙΔΟΥ «ΤΙ» ΠΑΡΑΒΛΕΠΕΤΑΙ…ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΖΕΤΑΙ;

Άξιο επισημείωσης είναι ότι παραβλέπεται το αδιαμφισβήτητο και παραδεδεγμένο, πως  πράγματι η Ελλάδα με την παρούσα συγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της έχει ισχυρότατη αποτρεπτική ισχύ! Υπ´όψιν επίσης ότι και χωρίς τις «συγκεκριμένες φρεγάτες», η Ελλάδα, μαζί με τη Γαλλία και την Ιταλία συγκαταλέγεται στις τρεις πρώτες πολεμικές μηχανές και ένοπλες δυνάμεις που το ΝΑΤΟ διαθέτει στις χώρες της Ευρωπαϊκής  Ένωσης! 

Την αποτρεπτική ισχύ των ενόπλων μας δυνάμεων την γνωρίζει άριστα ο Τούρκος! Σημασία έχει όμως για λόγους σκοπιμότητας αγοράς οπλικών συστημάτων που δεν αφορούν αυστηρά στην αποτρεπτική ισχύ των ενόπλων μας δυνάμεων, να μην υποβαθμίζουμε αυτό που έχει χτίσει ο ελληνικός λαός με θυσίες, δαπάνες και άλλα υπερβολικά έξοδα! 

Συνεπώς σε «συμβάσεις προσχωρήσεων» , πολλώ δε μάλλον όταν η χορήγηση του υλικού δεν είναι άμεση,δεν μπορεί να συμπράττει η  Ελλάδα!

Αυτά , κατ´αρχάς ως προς την επίμαχη συμφωνία Ελλάδας- Γαλλίας,με αναφορά στο άρθρο 18 παρ. 1 που καλείται να κυρώσει το ελληνικό Κοινοβούλιο.

•ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΑΜΥΝΑ…

Με τη «Συνθήκη της Λισαβόνας» «επιβεβαιώθηκε» η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ).

Ειδικότερα, δυνάμει της παρ. 7 του άρθρου 42 ΣΕΕ: «Σε περίπτωση κατά την οποία κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη-μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών…»

Για τη «δέσμευση» όμως αυτή πρέπει να επισημειωθεί ότι απαιτείται ομοφωνία! Αρκεί δηλαδή ένα  μόνο κράτος-μέλος (πχ η Γερμανία, ή Ολλανδία, η Ουγγαρία) να αρνηθεί, οπότε ουδεμία περίπτωση  υπάρχει να εφαρμοστεί η προηγούμενη διάταξη! 

Αξιοσημείωτο  όμως είναι εάν η «υποχρέωση» αυτή έχει τελικώς ουσία! 

Και τούτο διότι: «ειδικότερα» με την παρ. 2 του άρθρου 4 ΣΕΕ  : «η εθνική ασφάλεια παραμένει στην ευθύνη κάθε κράτους-μέλους».

Ως κατακλείδα των προαναφερόμενων:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να καταστεί Συμπολιτεία, εάν δεν εγκαθιδρυθεί ευρωπαϊκός στρατός και εάν οποιοδήποτε casus belli κατά κράτους-μέλους δεν εκλαμβάνεται ως casus belli κατά όλων των κρατών-μελών.

Συνεπώς: μόνο η δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού που θα υπερασπίζεται την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική ασφάλεια κάθε κράτους-μέλους σε περίπτωση χρήσης βίας και μόνο όταν η απειλή χρήσης βίας θα εκλαμβάνεται ως κοινή απειλή για όλα τα κράτη-μέλη, τότε μόνο μπορεί να υπάρξει πράγματι Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία! Η ιστορία θα δείξει!..Αρκεί να μην περιμένουμε πολύ!..

 ΥΓ. ΚΑΙ ΜΙΑ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ: η Ελλάδα και η Τουρκία δεν έχουν μεταξύ τους «διαφορές». Δεν πρέπει να υπάρχει πληθυντικός! Η διαφορά είναι «μία» και αυτή είναι η πάγια τακτική της  ελληνικής πολιτικής ηγεσίας από την μεταπολιτευτική περίοδο.Δεν πρέπει να αφήνουμε εντυπώσεις ότι η «ατζέντα» διευρύνεται!..

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).