Οι Επιτροπές και τα Πρωτόκολλα δεν αποτελούν μοντέλα διαχείρισης κρίσεων

 Το εννοιολογικό περιεχόμενο των όρων στην πολιτική, πολλές φορές αλλοιώνεται. Άλλες τόσες και ίσως πολύ περισσότερες, χρησιμοποιείται για να καλύπτει, πίσω από το μεγαλειώδες και πομπώδες του λεκτικού σχήματος, την κενότητα στη χειρότερη και τη μετριότητα στην καλύτερη των περιπτώσεων. Της παρατήρησης δεν εξαιρούνται οι όροι «Επιτροπές» και «Πρωτόκολλα», στους οποίους αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου αποκαλύπτοντας τις προθέσεις του για την  αξιοποίηση  τους προκειμένου όπως ανέφερε: «να φέρουν στον ίδιο χώρο όλους τους εμπλεκόμενους στη διαχείριση των κρίσεων, ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα ασυνεννοησίας, καθυστέρησης στη λήψη αποφάσεων, αλλά και ενίοτε αποποίησης ευθυνών…», αποδεχόμενος στην πράξη την κενότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού διαχείρισης κρίσεων και τη μετριότητα των κυβερνητικών στελεχών να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες τους.    

         Οι άμεσα αλλαγές, που αποκάλυψε ο πρωθυπουργός στο Υπουργικό συμβούλιο, αφορούν στις Επιτροπές και στα Πρωτόκολλα Διαχείρισης Κρίσεων, που για λόγους ανεξήγητους θεωρεί ότι αποτελούν μοντέλα δομών των μηχανισμών σχεδιασμού και  διαχείρισης των κρίσεων. Θεώρηση, την οποία αποκλείει ακόμη και το εννοιολογικό τους περιεχόμενο καθόσον σύμφωνα με το Βικιλεξικό: 

--Η Επιτροπή αποτελεί πολυμελές συνήθως διοικητικό όργανο, επιλεκτικής σύνθεσης και κατά συνέπεια μεροληπτικών θέσεων, συμβουλευτικού ρόλου και γνωμοδοτικού λόγου, η οποία συγκροτείται για τη μελέτη κάποιου θέματος και υποβολή προτάσεων.

--Το Πρωτόκολλο, είναι έννοια με πολλές σημασίες, μεταξύ των οποίων: επίσημο έγγραφο, που πιστοποιεί ορισμένες διοικητικές πράξεις ή αναφέρεται σε τυποποιημένο σύνολο όρων, κανόνων, οδηγιών, διαδικασιών και ενεργειών οι οποίες τηρούνται χωρίς παρεκκλίσεις για υπηρέτηση κυρίως διπλωματικών κοινωνικών πολιτικών οικονομικών εθιμοτυπικών και άλλων δραστηριοτήτων.  

         Οι Επιτροπές και τα Πρωτόκολλα, στα οποία αναφέρθηκε ο κ. πρωθυπουργός δεν αποτελούν μοντέλα διαχείρισης κρίσεων, αλλά διοικητικά όργανα και επίσημα έγγραφα όρων και κανόνων αντίστοιχα που μπορούν να αξιοποιηθούν και ως μέσα αποποίησης ή μετακύλησης των κυβερνητικών ευθυνών, στο γνώριμο πρότυπο των επιτροπών και των πρωτοκόλλων της όχι και τόσο επιτυχημένης διαχείρισης της πανδημίας COVID-19 με τις επιστημονικές επιτροπές του ανεύθυνου ακαταδίωκτου και ανεξέταστου των πράξεων και ενεργειών και τα ιατρικά πρωτόκολλα, που οδήγησαν τη χώρα στην πρώτη θέση σε ποσοστά θανάτων κορονοϊού ανά 100.000 κατοίκους και ιατρούς σε απεργίες πείνας. 

Επιτροπές διαχείρισης κρίσεων και Πρωτόκολλα δεν αναφέρονται στις επιχειρησιακές και διοικητικές δομές και λειτουργίες της Πολιτικής Προστασίας ούτε στις αρχές και κανόνες λειτουργίας του πιστοποιημένου Εθνικού Μηχανισμού  Διαχείρισης Κρίσεων  και Αντιμετώπισης Κινδύνων, ο οποίος συστήθηκε με το Ν.4662/2020 και καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο διαχείρισης κρίσεων. Κύκλος διαχείρισης κρίσεων, που καθορίζει ρητά αρμόδιους φορείς και υπεύθυνα όργανα, μελέτης και εφαρμογής προληπτικών μέτρων, σχεδίασης μέτρων ετοιμότητας, ενεργοποίησης και κινητοποίησης των μέσων του δυναμικού της Πολιτικής Προστασίας σε κεντρικό περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Κύκλος διαχείρισης κρίσεων, στον οποίο αναφέρεται μόνο η Διυπουργική Επιτροπή Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας (άρθρο 8 του Ν.4622/2019 ) και η οποία συγκροτήθηκε δύο χρόνια μετά το σχετικό νόμο, βάσει της υπ’αριθ 46/29.10.21 πράξης του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά εγείρονται  σοβαρές επιφυλάξεις αν ποτέ συνεδρίασε ή αν άσκησε τις αρμοδιότητες της. Εξάλλου και ο Εθνικός Μηχανισμός Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων, ο οποίος συστήθηκε το 2020, ενεργοποιήθηκε ένα χρόνο μετά τη σύσταση του, για τον περιορισμό των πυρκαγιών και το συντονισμό των επιχειρήσεων δασοπυρόσβεσης, στις 02/09/21, με ανακοίνωση του Υπουργού επικρατείας κ. Σκέρτσου, στην ενημέρωση των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου για τις βασικές πτυχές του κυβερνητικού έργου και μόλις τέσσερις μέρες  πριν τη σύσταση του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. 

Χρόνος ανεπαρκέστατος για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας των εμπλεκομένων φορέων  και υπηρεσιών του συστήματος αλλά και ο συντονισμός και η λειτουργικότητα των τοπικών και περιφερειακών δομών και μέσων του Μηχανισμού διαχείρισης, για να αποτραπούν οι ιλαροτραγικές εικόνες, συνέπειες της έντονης χιονόπτωσης του καιρικού φαινομένου, με την κωδική ονομασία «Ελπίς», μέρα μεσημέρι στην πρωτεύουσα της χώρας, οι κύριες οδικές αρτηρίες της οποίας αποκλείστηκαν.

        Ο κοινός χώρος εργασίας των εμπλεκομένων στη διαχείρισης μιας κρίσης, στον οποίο αναφέρεται ο κ. πρωθυπουργός δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, όταν η ψηφιακή τεχνολογία του σήμερα και η πλασμονική του αύριο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το διαδίκτυο και οι τεχνολογίες επικοινωνιών, καθιστούν τα όργανα των εμπλεκομένων φορέων και υπηρεσιών «ωσεί παρόντα» όπου αυτό επιβάλλεται  ή κρίνεται αναγκαίο, γεγονός που επιβεβαιώνουν οι τηλεδιασκέψεις τηλεσυσκέψεις τηλεψηφοφορίες και λήψεις αποφάσεων από πλέον απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη ακόμη και με την παροχή εικόνας των τηλε-συνδιασκεπτόμενων.  

Η επίκληση των Επιτροπών και Πρωτοκόλλων, φέρει τον πρωθυπουργό να έχει ξεχάσει το νεοπαγή νεολογισμό της κυβερνησιμότητας (governability), που η δεξιόστροφα αλληθωρίζουσα Αυτοδιοικητική νομενκλατούρα, εξίσωσε με λειτουργικές στρεβλώσεις της Αυτοδιοίκησης και αξίωσε την κατάργηση της απλής αναλογικής, τον ανεκπλήρωτο ονειρισμό της ριζοσπαστικής Αριστεράς και το στοιχειωμένο εφιάλτη της Δεξιάς.

.  Κυβερνησιμότητα, που σχετίζεται αφενός με τη διαλειτουργικότητα (interoperability) τουτέστιν της ικανότητας των κυβερνητικών δομών υπηρεσιών και οργάνων, να ανταλλάσσουν σκέψεις ιδέες δεδομένα εντολές με εφαρμογές ελεύθερου λογισμικού για την υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής ή τη διαχείριση μιας έκτακτης ανάγκης και αφετέρου με τη λειτουργικότητα (functionality), δηλαδή τη λειτουργική δυναμική των διεργασιών και των διαδικασιών, που επιτελούνται από το σύνολο των οργάνων και των μέσων του δυναμικού  της Πολιτικής Προστασίας προκειμένου το παραγόμενο έργο να καταστεί αποτελεσματικό. 

         Κρίση, δεν είναι τα φυσικά και τα καιρικά φαινόμενα, ούτε οι πιθανές κακόβουλες ανθρώπινες δραστηριότητες, που ως μελλοντικά και αβέβαια γεγονότα, αποτελούν προϋποθέσεις της, αλλά η εκτροπή από την κατάσταση της κανονικότητας, το βαθμό της οποίας (εκτροπής) διαμορφώνουν, η επικινδυνότητα και οι συνέπειες των φαινομένων και των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων καθώς αυτά και αυτές εξελίσσονται.  

        Διαχείριση κρίσεων, δεν είναι συνταγή ούτε επιτροπές και πρωτόκολλα, αλλά εργαλείο διοίκησης, πρόβλεψη, μελέτη, μέθοδος, επικοινωνία, αγαστή συνεργασία συντονισμός, συνταύτιση προσπαθειών και προπάντων αποφάσεις της ηγεσίας, που δεν παραβιάζουν τις αρχές και κανόνες του Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας την βάση του οποίου αποτελεί η Διαντίδραση* των επικίνδυνων φυσικών φαινομένων σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως αναφέρεται στο άρθρο 5 του Ν. 4662/20.

Διαντίδραση* : Θεωρία αλληλεπίδρασης, η οποία αναλύει την κοινωνία, αντιμετωπίζοντας τις υποκειμενικές έννοιες που οι άνθρωποι επιβάλλουν πάνω σε αντικείμενα, γεγονότα και συμπεριφορές.