Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός της χώρας μας

Του Ζαχαρία Δοξαστάκη*
 

  Βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι η άρση των φραγμών για τη δημιουργία ψηφιακής ενιαίας αγοράς στην Ευρώπη. Ο δημόσιος τομέας διαδραματίζει βασικό ρόλο στην ψηφιακή ενιαία αγορά ως ρυθμιστής , πάροχος υπηρεσιών και εργοδότης. 

   Τα κράτη-μέλη προβαίνουν σε ψηφιοποίηση των δημοσίων διοικήσεών τους με στόχο την εξοικονόμηση χρόνου , τη μείωση του κόστους , την αύξηση της διαφάνειας και τη βελτίωση της παροχής δημοσίων υπηρεσιών. Εν τούτοις οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαλειτουργικότητα είναι βασικός παράγοντας προκειμένου να καταστεί δυνατός ο ψηφιακός μετασχηματισμός και να επιτρέψει στους διοικητικούς φορείς να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά , μεταξύ τους και με πολίτες και επιχειρήσεις σημαντικές πληροφορίες με τρόπους που γίνονται κατανοητοί από όλα τα μέρη.

   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ( Ε.Ε.) έχει διαμορφώσει και εγκρίνει, το ευρωπαϊκό πλαίσιο διαλειτουργικότητας, το οποίο εστιάζεται σε τομείς, όπως:

• Διασφάλιση της διακυβέρνησης, του συντονισμού και της κοινής χρήσης των πρωτοβουλιών διαλειτουργικότητας.

• Ανάπτυξη οργανωτικών λύσεων διαλειτουργικότητας.

• Δέσμευση ενδιαφερόμενων μερών και ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διαλειτουργικότητα.

• Ανάπτυξη, διατήρηση και προώθηση των βασικών καταλυτών διαλειτουργικότητας.

•Ανάπτυξη, διατήρηση και προώθηση μηχανισμών που στηρίζουν τη διαλειτουργικότητα.

   Η σημερινή Κυβέρνηση, με Πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στις προγραμματικές δηλώσεις της στη Βουλή , έθεσε μεταξύ των πρώτων προτεραιοτήτων της διακυβέρνησης της χώρας την Ψηφιακή Διακυβέρνηση. Με υπουργό Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τον Κυριάκο Πιερρακάκη, ένα νέο άνθρωπο και λαμπρό επιστήμονα, άρχισε να μελετά τι είχε πάει στραβά όλα αυτά τα χρόνια και δεν είχε καταφέρει η Ελλάδα να λύσει τα προβλήματά της σε σχέση με τη γραφειοκρατία και τους ψηφιακούς δείκτες. Διαπίστωσαν ότι το ζήτημα ήταν πολυεπίπεδο και πως για τη λύση του θα έπρεπε να επιτευχθεί η λεγόμενη διαλειτουργικότητα που αναφέραμε παραπάνω. Το ότι δεν έχουμε διαλειτουργικότητα στα μητρώα του Δημοσίου είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ταλαιπωρούμαστε. Στο παρελθόν ήταν πολύ δύσκολο ο ένας φορέας να επικοινωνεί με τον άλλο διότι δεν υπήρχε κεντρικός συντονιστής με θεσμικά κατοχυρωμένη αρμοδιότητα. Αυτόν το ρόλο, σήμερα , τον αναλαμβάνει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Μετά την ψήφιση του νόμου για το Επιτελικό Κράτος( νόμος 4622/2019) από την Κυβέρνηση, κεντρική θέση στην ατζέντα των θεμάτων της κατέλαβε ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Ο υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης, έχει δηλώσει: «Ψηφιοποιώντας το Δημόσιο συνδράμουμε το λεγόμενο business continuity, το να λειτουργεί το κράτος κανονικά σε καθεστώς κρίσης, , άρα αφορούσε και την αντιμετώπιση της πανδημίας.»

   Το διάστημα των τελευταίων μηνών, ειδικά τις 42 ημέρες του lockdown, η Κυβέρνηση προχώρησε σε δύο είδη πρωτοβουλιών , αυτές που έτσι κι αλλιώς θα γινόταν και απλώς τις επίσπευσε και εκείνες  που σχετίζονται με την πανδημία του COVID-19. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει το 13033.

Ήταν μια καθαρά ελληνική σύλληψη και ο Ο.Ο.Σ.Α. την αποκάλεσε ενέργεια που καθιστά την Ελλάδα ψηφιακά πρωτοπόρο. Την περίοδο της πανδημίας η Κυβέρνηση κατάφερε να συγκεντρώσει στελέχη από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, από τα πανεπιστήμια και από startup εταιρείες ή από μεγαλύτερες επιχειρήσεις και η ώσμωση όλων αυτών των προσώπων κατάφερε να δημιουργήσει ένα κράμα πολιτικής που επιτάχυνε κατά πολύ τις διαδικασίες.Αξιοποιήθηκαν υφιστάμενες στρατηγικές και κατέστησαν εργαλεία καταπολέμησης του ιού και της τήρησης της φυσικής απόστασης. Γιατί ψηφιοποιώντας το Δημόσιο η Κυβέρνηση , είναι βέβαιο πως διασφάλιζε την κανονική λειτουργία του κράτους σε καθεστώς κρίσης.

   Πλατφόρμες ψηφιακών υπηρεσιών , νομοθετικές και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες , οδηγίες για τη διευκόλυνση και την ασφάλεια των πολιτών κατά την ψηφιακή διεκπεραίωση των υποθέσεών τους, αποτελούν τη δέσμη έγκαιρων μέτρων που έλαβε το υπουργείο Ψηφισκής Διακυβέρνησης, τη δύσκολη περίοδο του κορωνοϊού, με σκοπό την εξ αποστάσεως  λειτουργία του Δημοσίου, την απομακρυσμένη εξυπηρέτηση των πολιτών , την τηλεργασία και την τηλεκπαίδευση.

Ενδεικτικά τέτοια συγκεκριμένα μέτρα που ελήφθησαν μπορούν να αναφερθούν τα εξής:

• Λειτουργία του gov.gr.

• Άυλη συνταγογράφηση.

• Η πλατφόρμα τηλεδιασκέψεων  e: Presence.

• Το μητρώο ασθενών COVID-19.

• Η λειτουργία του forma.gr και του αριθμού 13033.

• Η ασφαλής εργασία από το σπίτι 10.000 υπαλλήλων.

   Η Κυβέρνηση για την εμπέδωση και ανάπτυξη της Ψηφιακής Διακυβέρνησης , έχει  ήδη ετοιμάσει σχετικό νομοσχέδιο , το οποίο ο αρμόδιος υπουργός έχει παρουσιάσει στο Υπουργικό Συμβούλιο και έχει  εξασφαλίσει την έγκριση του Πρωθυπουργού για να προχωρήσει. Στόχοι της Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι, η αύξηση των υπηρεσιών που παρέχονται ψηφιακά ,η απλοποίησή τους και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Προϋποθέσεις επιτυχούς εφαρμογής της ψηφιακής διακυβέρνησης είναι οι άνθρωποι, η βούληση, η εξασφαλισμένη δυνατότητα και ο κατάλληλος σχεδιασμός.

   Κατά τις πληροφορίες μου, η Κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο που ετοιμάζει και πρόκειται, σύντομα να φέρει στη Βουλή, θεσμοθετεί τον Κώδικα Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζει συγκεκριμένα  θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης και εισάγει νέες διατάξεις για τη συγκρότηση της απαραίτητης θεσμικής και νομοθετικής βάσης για την εξέλιξη του ψηφιακού κράτους την επόμενη δεκαετία.

   Ο Προσωπικός Αριθμός( ΠΑ) του πολίτη, οι νέες  ταυτότητες, που είναι συνδεδεμένες με ψηφιακή υποδομή, οδηγεί τον πολίτη στην άμεση πρόσβαση σε μια σειρά από ψηφιακές δυνατότητες και υπηρεσίες. Το ERP του Δημοσίου( Σύστημα Ενδοεπιχειρησιακού Σχεδιασμού), η ΔΙΑΥΓΕΙΑ ΙΙ, το media center, το έργο HRMS ανθρώπινου δυναμικού , τα ηλεκτρονικά έγγραφα, το cloud first policy( υπηρεσίες νέφους από όλους τους δημόσιους φορείς), συνιστούν επανάσταση.

   Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός της χώρας μας, οποσδήποτε πρέπει να εντάξει στον πυρήνα του ενδιαφέροντός  του την αρχή των ανοικτών δεδομένων. Συγκεκριμένα την καθιέρωση, την ενδυνάμωση και τη διεύρυνση της αρχής της ανοικτής διάθεσης και περαιτέρω χρήσης των εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων, που βρίσκονται στην κατοχή των φορέων του δημόσιου τομέα και των ερευνητικών ιδρυμάτων.

   Η οικονομική ύφεση και η υψηλή ανεργία, είναι μεταξύ των βασικών συνεπειών που θα καταγράψει η ελληνική οικονομία, λόγω της πανδημίας του COVID-19. Για την αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτών η Ψηφιακή Διακυβέρνηση μπορεί να προσφέρει μεγάλη βοήθεια και ειδικότερα για:

• Το λεπτομερή σχεδιασμό της αναγκαίας στρατηγικής.
• Τη σύμπραξη των φορέων με τους πολίτες στο στάδιο της εφαρμογής της πολιτικής.
• Την ενδυνάμωση και στήριξη της εργασίας.
• Την απόκτηση διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας.
• Την ανάπτυξη εφαρμογών ιχνηλάτησης των κρουσμάτων COVID-19.

Οι όποιες λύσεις ή πρακτικές ( εφαρμογές) πρέπει να είναι εναρμονισμένες με τις αρχές της αναλογικότητας, της ιδιωτικότητας και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

   Είναι βασικό να κατανοήσουμε, πως πρέπει να κινηθούμε γρήγορα και να μη χάσουμε το τρένο της πληροφορικής. Το κόστος  της γραφειοκρατίας που πληρώνουμε, ως χώρα,  είναι ιδιαίτερα υψηλό( ο Ο.Ο.Σ.Α. το υπολόγιζε  πριν από την οικονομική κρίση στο 6,8% του ΑΕΠ μας). Σίγουρα η  προσαρμογή των τηλεπικοινωνιακών μας υποδομών στην εποχή των δικτύων πέμπτης γενιάς αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Έχουμε να διανύσουμε πολύ και δύσβατο δρόμο και πρέπει να γνωρίζουμε καλά, ότι μια μεταρρύθμιση είναι πλήρης μόνο όταν ολοκληρώνεται. Όχι όταν ξεκινάει.

   *Ο Ζαχαρίας Εμμ. Δοξαστάκης είναι Πρόεδρος  της Ένωσης Δημάρχων Κρήτης και Περιφερειακός Σύμβουλος