Του Γιώργου Μηλιαρά
Διάβασα πρόσφατα ένα ρεπορτάζ για τον Φάρο της Μυκόνου τον Αρμενιστή.
Ξεξύπνησε και ξέφυγε η μνήμη μου, πήρε τα μπρος οπίσω και έτρεξε σε τόπους και γεγονότα που γράφτηκαν ανεξίτηλα στο τεφτέρι του μυαλού μου για να μου θυμίζουν σήμερα το σεργιάνι μου στο κόσμο ...
Άλλες εποχές, άλλοι τρόποι ζωής άλλες καταγραφές στο μυαλό και τη καρδιά ...
Το Σώμα Φαροφυλάκων : Μια υπηρεσία που στο μυαλό μου πέρασε λίγο «επώδυνα», γιατί ως μαθητής Στρατωτικής Σχολής στα νιάτα μου, ξεχνούσα σχεδόν πάντοτε στα ερωτήματα των εξετάσεων να συμπεριλάβω στους Στρατιωτικούς που υπαγόντουσαν στον στρατιωτικό ποινικό κώδικα ( ΣΠΚ) τους Φαροφύλακες, με αντίστοιχη περικοπή της βαθμολογίας και των μορίων συναγωνισμού με τους συμμαθητές μου. Τότε στους στρατιωτικούς περιλαμβάνονταν στρατός, ναυτικό, αεροπορία,λιμενικό, Χωροφυλακή και το σώμα φαροφυλάκων. Σήμερα η ενοποιημένη αστυνομία ( Αστυνομία Πόλεων-Χωροφυλακή), δεν υπάγεται στο ΣΠΚ, αλλά είναι απλά στρατιωτικά οργανωμένο σώμα .
Έζησα όμως και την εμπειρία του φαροφύλακα, στο ακριτικό νησί Οθωνοί-Κέρκυρας ( ένα από τα ακριτικά διαπόντια νησιά μας ), όπου σχεδόν το σύνολο τότε των λίγων κατοίκων είχε την αμερικανική υπηκοότητα λόγω του έντονου μεταναστευτικού ρεύματος της εποχής .
Στους Οθωνούς επέλεξα τότε να περάσω ολόκληρη την εικοσαήμερη κανονική μου άδεια, προκειμένου να απομονωθώ από κάθε άλλη υποχρέωση ή δραστηριότητα και να αφοσιωθώ στο διάβασμα του ποινικού κώδικα και της ποινικής δικονομίας και να διεκδικήσω στις εξετάσεις την εισαγωγή μου στη Σχολή Αξιωματικών Χωροφυλακής. Υπηρετούσα τότε στην Αστυνομία Καρουσάδων Κέρκυρας, όπου υπαγόταν υπηρεσιακά ο Σταθμός Χωροφυλακής των Οθωνών. Φιλοξενούμενος στο κοινοτικό γραφείο από τον τότε γραμματέα της κοινότητας Μανώλη Κριθινάκη, από τη Παναγιά Ηρακλείου ,«ερωτικό» μετανάστη στους Οθωνούς. Λογικά είναι συχωρεμένος τώρα... Με φιλοξένησε σαν παιδί του... Έτος 1974, μήνας Ιούλιος!
Μόνιμη συναδελφική συντροφιά ο Διοικητής του Σταθμού Χωροφυλακής Δημήτρης Μακρής , ( καλή του ώρα όπου βρίσκεται ). Ψαρεύαμε, μαγειρεύαμε στο Σταθμό, διαβάζαμε μαζί και ντουχιουντίζαμε όνειρα και κουβέντες της ηλικίας μας. Μαθήματα σοβαρού ψαρέματος με παραγάδι πήρα εκεί πρώτη φορά από τον αείμνηστο ( εκτιμώ) ηπειρώτη ψαρά Ζαβογιάννη, επίσης ερωτικό μετανάστη στους Οθωνούς.
Εκεί έζησα τότε και τη τέχνη του φαροφύλακα, στο φάρο των Οθωνών ! Καλεσμένος να γνωρίσω το φάρο και τη λειτουργία του από τον τότε φαροφύλακα εκεί, Κώστα Θεοδώρου, ( καλή του ώρα όπου κι αν βρίσκεται...), πήραμε ένα βράδυ το ανηφορικό μονοπάτι εποχούμενοι του μοτοποδηλάτου του Κώστα, μιας θρυλικής Φλωτέττας (Kreidler Florett ), που μας ανέβασε αγκομαχώντας στη κορυφή του ακρωτηρίου Καστρί Οθωνών, σε ένα πανέμορφο πετρόκτιστο οίκημα με ένα ψηλό Πύργο στη μέση . Στη κορυφή του Πύργου ήταν ο φάρος που τον αποτελούσε μια ισχυρή λάμπα πετρελαίου και ένα περιστρεφόμενο σύστημα κρυστάλλων που έστελναν το φως της λάμπας δε απόσταση δώδεκα μιλίων, όπως με ενημέρωσε ο φίλος φαροφύλακας. Παρακολούθησα με εύλογη περιέργεια τη διαδικασία προετοιμασίας της αφής του φάρου και τον τρόπο της λειτουργίας του. Οι κρύσταλλοι περιστρέφονταν πάνω σε ένα σύστημα γραναζιών των οποίων κινητήρια δύναμη ήταν ένα βάρος που κατέβαινε από την κορυφή του Πύργου προς τη βάση ( κάτι σαν μηχανισμός κουρντίσματος ρολογιού), που τον υποχρέωνε σε κίνηση το βάρος που τραβούσε προς τα κάτω . Το βάρος έφτανε στο δάπεδο του πύργου σε διάστημα τριών περίπου ωρών αν θυμάμαι καλά και έπρεπε ο φαροφύλακας να είναι ξυπνητός και να κουρντίσει ξανά το μηχανισμό για να συνεχίσουν να γυρίζουν οι κρύσταλλοι και να στέλνουν το μήνυμα του φάρου στους ναυτιλομένους στη περιοχή . Εδώ ακριβώς ήταν η μεγάλη ευθύνη του φαροφύλακα που έπρεπε να εξασφαλίζει την αδιάκοπη λειτουργία του φάρου για την ασφάλεια των ναυτιλομένων. Παρατήρησα πως στον πάτο του πύργου όπου τερμάτιζε τη δύναμη στρέψης το βάρος που ερχόταν από ψηλά , την αφύπνιση του φαροφύλακα εξασφάλιζε η ευρηματικότητα του, ως δικλείδα ασφαλείας .( εκτός από το ρωλόϊ-ξυπνητήρι). Σε μικρό ύψος από το δάπεδο, υπήρχε μια σανίδα πάνω σε υπόβαθρο. Το κατερχόμενο βάρος κατέληγε στη μια άκρη της σανιδας και την ανέτρεπε, ενώ το άλλο άκρο της ήταν φορτωμένο με κενούς γκαζοντενεκέδες που μετέφεραν το πετρέλαιο για τη λάμπα του φάρου . Η κατακρήμνιση της σανίδας από το κατερχόμενο βάρος της περιστροφής , γκρέμιζε και τους γκαζοντενεκέδες με εκκωφαντικό σαματά, ξυπνούσε το φαροφύλακα που με δυό τρεις σάλτους ήταν στην κορυφή του Πύργου και ξανακούρντιζε το μηχανισμό ...Έζησα τον πανικό του σαματά τη νύχτα αλλά ησύχασα γρήγορα γιατί θυμήθηκα το ρόλο του.... Την επόμενη παπαγάλισα μερικά άρθρα του ποινικού κώδικα , για να εκπληρώσω και το σκοπό παρουσίας μου στους Οθωνούς, αγναντεύοντας όλη μέρα τα αγκαλιάσματα του Ιονίου πελάγους με την Αδριατική θάλασσα, ( ο φάρος των Οθωνών είναι ο βορειότερος της Ελλάδας) και επιστρέψαμε το βραδάκι στον Άμμο, με καλογραμμένη στη μνήμη μου την καινούργια μου εμπειρία ... Δεν πρόφτασα όμως να τη χαρώ και να την εμπεδώσω. Λίγες ημέρες μετά, κηρύχτηκε η γενική επιστράτευση για την εισβολή στη Κύπρο και μαζί με το συνάδελφο Δημήτρη Μακρή, πήραμε όλη τη πρωτοβουλία και την ευθύνη, να φορτώσουμε το καΐκι του Κατρόκιου με τους καλούμενους σε επιστράτευση εφέδρους του νησιού και το ίδιο απόγευμα να βρεθούμε στο Σιδάρι της Κέρκυρας, απ´ όπου ο καθένας πήρε το δρόμο του, όπως το υπηρεσιακό και πατριωτικό καθήκον εκέλευεν ...
-Τα χρόνια πέρασαν. Όμορφα, δημιουργικά, περιπετειώδη . Η γενιά μου έφθασε να βιώσει κρίση οικονομική και κρίση κορωνοϊκή... Η ανάγκη έγινε φιλότιμο και στη μνήμη μου ζωντάνεψε η παροιμία « μάθε τέχνη κι άστηνε ...» Θυμήθηκα τη τέχνη του φαροφύλακα που είχα μάθει στους Οθωνούς !!! Όμως η εξέλιξη και η τεχνολογία, έχουν περιορίσει στο ελάχιστο τους φαροφύλακες . Διατηρείται φαίνεται ακόμη ο φαροφύλακας των Οθωνών... Μα μούρχεται λίγο μακρυά για τα γερασμένα νιάτα μου...
-Το ξανασκέφτηκα...Έστρεψα το βλέμμα μου κατά Λιμνάκαρο μεριά και πήρα τον ανήφορο μουρμουρίζοντας « -Δε σου τρέχει ο καβαλάρης, μη σκοτώνεις το μουλάρι ...»
ΓΜ / Αύγουστος 2020
