Ο αλγόριθμος για να συμβάλουμε στο έργο του Υπουργού για τα νερά της Κρήτης

Του Νίκου Αντωνακάκη

Στο Ηράκλειο επιστρέφει σήμερα ο Κώστας Τσιάρας. Θα δώσει το «παρών» σε σημαντικό συνέδριο για τις υδατοκαλλιέργειες.

Η επικείμενη επίσκεψή του μας φέρνει στο μυαλό την προηγούμενη, αυτή του καλοκαιριού που μόλις είχε αναλάβει το χαρτοφυλάκιο, από τον προκάτοχό του, στην ηγεσία του ΥΠΑΑΤ.

Εδώ ανοίγει ένας μεγάλος βρόγχος (loop..)

Τότε, πλαισιωμένος από το επιτελείο του, μας ανακοίνωσε σε κλίμα πανηγυρικό, σχεδόν θριαμβευτικό, μία σειρά λύσεωνγια την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη.

Ανέδειξε τις προτεραιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που αποτελούν και στρατηγική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά.

Για την ορθή και δίκαιη οργάνωση των αγροτικών υποδομών της Κρήτης, ώστε αυτές να συμβάλλουν στην προσπάθεια της αναχαίτισης της Κλιματικής Κρίσης και αντιμετώπισης του μεγάλου ζητήματος της λειψυδρίας και συνολικά της διαχείρισης των υδάτων στο Νησί μας.

Γιατί οι λύσεις πρέπει να δίδονται πριν τα προβλήματα ενταθούν και γίνουν ανυπέρβλητα.

Γιατί, εντέλει, χωρίς νερό δεν υπάρχει ζωή.

Τότε τον υποδεχθήκαμε με ενθουσιασμό και μεγάλη χαρά.

Και πάλι θα τον καλοδεχθούμε βεβαίως, ούτε λόγος γι αυτό.

Στο μεταξύ όμως, η κατάσταση της λειψυδρίας στην Κρήτη επιδεινώθηκε πολύ.

Ο κρητικός ελαιώνας είναι σε κίνδυνο. Οι παραγωγοί ραβδίζουν τα ελαιόδεντρά τους και στη συνέχεια τα βλέπουν να ξεραίνονται.

Για να σωθεί το φυτικό κεφάλαιο της Κρήτης, θα πρέπει να μπούμε άμεσα σε βαθύ κλάδεμα, βαθιά άροση και τεχνητό πότισμα στους ελαιώνες. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παραγωγή των επόμενων ετών. Αλλά τουλάχιστον να σώσουμε τα ελαιόδεντρα, τον πλούτο, που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας για να τον παραδώσουμε  στα παιδιά μας.

Δύσκολη κατάσταση και πρωτόγνωρη ακόμη και για τους παλαιότερους ελαιοπαραγωγούς. Η λύση τελικά είναι στο νερό.

Και με την ευκαιρία της νέας επίσκεψης του Κώστα Τσιάρα στο Ηράκλειο το μυαλό πάει στην προηγούμενη που είχε θέμα το νερό.

Εδώ κλείνει το μεγάλο loop…

Τώρα Υπουργέ, περιμένουμε να απαντήσεις από εσένα και το επιτελείο σου. Γι αυτό θέτουμε κάποια ερωτήματα στο δημόσιο διάλογο. Για όλες τις συμβάσεις που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σχετίζονται με το νερό. Με τη μορφή αλγορίθμου. Που θα σου τον κάνουμε δώρο κατά την υποδοχή σου στο νησί.

Mια που η δίδυμη μετάβαση (twin transition) απαιτεί συνδυασμένη εφαρμογή της κλιματικής προσαρμογής με έξυπνους αλγόριθμους.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΟΛΛΑΝΔΩΝ :

Πρώτα - πρώτα ας ξεκινήσουμε από το «Στρατηγικό Σχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων για το νησί της Κρήτης με στόχο την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων». Μία σύμβαση που υπογράψατε πριν από ένα περίπου εξάμηνο με την Ολλανδική Εταιρεία HVA, και το κόστος της ανέλαβε να πληρώσει εξολοκλήρου ιδιώτης.

Παραδοτέο σύμβασης είναι :

(α) σε πρώτη φάση Έκθεση αξιολόγησης της κατάστασης που επικρατεί στην Κρήτη και 

(β) σε 12 μήνες μετά την υποβολή της Έκθεσης, η σύνταξη ενός Στρατηγικού Σχεδίου για μέτρα αναδιάρθρωσης που πρέπει να ληφθούν όπως η κατασκευή φραγμάτων.

Ο εκπρόσωπος της εταιρείας HVA έκανε πρόσφατα δηλώσειςστα ΜΜΕ της Κρήτης.

Εξυπακούεται ότι, το γεγονός ότι ένας ιδιώτης πληρώνει για τη μελέτη, δεν απαλλάσσει κανέναν από το δημόσιο έλεγχο των αποτελεσμάτων της. 

Γιατί οι προτάσεις της μελέτης αφορούν όλους μας.

Για να μη μας επιβληθούν όπως συνήθως, λύσεις απευθείαςαναθέσεων σε «ημέτερους» εργολάβους, λόγω κατεπείγοντος.

Για αυτό ρωτάμε τον αρμόδιο και έμπειρο Γραφειοκράτη Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (που διαχρονικά παρακολουθεί το ζήτημα ήδη, πριν από την αλλαγή προσώπων στην πολιτική ηγεσία τουΥΠΑΑΤ) τις παρακάτω ερωτήσεις  :

Ερώτηση 1 : 

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εταιρείας HVA : την 15-10-2024 δήλωσε ότι, σε 1 χρόνο (δηλαδή 15-10-2025) θα είναι έτοιμη η μελέτη.

Σε ποια φάση βρίσκεται η εκπόνηση της μελέτης; Κατατέθηκε κάποια έκθεση; Σε ποιον; Ποια τα πορίσματα της Έκθεσης;

Ερώτηση 2 :

Από τον τίτλο της μελέτης το αντικείμενο της σύμβασης αφορά ανάγκες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (δηλαδή την άρδευση και όχι την ύδρευση). 

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εταιρείας HVA : η μελέτη αφορά στη βέλτιστη διαχείριση των υδάτων άρδευσης και ύδρευσης και αντιμετώπιση πλημμυρικών  φαινομένων σε όλη την Κρήτη. Τα αντιπλημμυρικά και η ύδρευση δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Ανάπτυξης. 

Τελικά ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενο της μελέτης; Θα περιλαμβάνει και την ύδρευση;

Ερώτηση 3 : 

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εταιρείας HVA : το Στρατηγικό Σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός υδρολογικού μοντέλου που θα προσομοιώνει την κατάσταση στο νησί, λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικά σενάρια, όπως έντονη βροχόπτωση ή παρατεταμένη ξηρασία. 

Έλαβε το μοντέλο υπόψη τη δυνατότητα αύξησης βροχόπτωσης με τεχνικά μέσα, δυνάμει των συμβάσεων του ΕΛΓΑ για την αύξηση της βροχόπτωσης; Δηλαδή, λύσεις που εφαρμόζουν ήδη άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ίδια προβλήματα;

Ερώτηση 4 :

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εταιρείας HVA : ομάδες της HVA έχουν ήδη πραγματοποιήσει επιτόπιες επισκέψεις σε περιοχές του νησιού για να εκτιμήσουν τις δυνατότητες βελτίωσης των υποδομών.

Με ποιους φορείς συζητάνε, ειδικά εφόσον από ό,τι φαίνεται έχουν κάνει την αξιολόγηση της α΄φάσης και δεδομένου ότι εξ όσων γνωρίζουμε, δεν έχουν μιλήσει με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Από ποιες πηγές συλλέγουν στοιχεία τα στελέχη της ολλανδικής εταιρείας;

Ερώτηση 5 :

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εταιρείας HVA : Εξετάζεται η κατασκευή φραγμάτων και στόχος της μελέτης είναι η ενιαία διαχείριση για την αποφυγή κατακερματισμένων πρωτοβουλιών. 

Για παράδειγμα, αν εντοπιστεί ότι μια περιοχή έχει πολλά νερά που καταλήγουν στη θάλασσα, η HVA μπορεί να προτείνει τη δημιουργία ενός φράγματος για την αποθήκευση αυτών των υδάτων. 

Η μελέτη περιλαμβάνει την προοπτική σχεδιασμού για τα φράγματα Αναποδάρη, Γεροποτάμου, Ασιτών – Πρινιά, έργα δηλαδή που ζητάει επίμονα η τοπική κοινωνία γιατί ακριβώς τεράστιοι όγκοι νερού χάνονται προς το παρόν στη θάλασσα;

ΕΡΓΑ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΑΑΤ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΟΥΜΕΝΑ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Ερώτηση 6 :

Σε ποιο από τα παρακάτω χρηματοδοτικά εργαλεία που μας παρουσιάσατε κατά την προηγούμενη επίσκεψή σας, σκοπεύετε να εντάξετε τα αναγκαία έργα για την άρδευση στο Ηράκλειο

• Δράση 4.3.1. «Υποδομές Εγγείων Βελτιώσεων» του ΠΑΑ2014-2020 

• το Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΥπΑΑΤ 2021-2025 

• οι μελέτες που ετοιμάζονται για νέα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από τον νέο ΠΑΑ 2023-2027 

• το ΥΔΩΡ. 2.0., το μεγαλύτερο πρόγραμμα αρδευτικών έργων των τελευταίων 50 ετών, με έργα τα οποία θα πραγματοποιηθούν μέσω ΣΔΙΤ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το Εθνικό ΠΔΕ. 

• Π3-73-1.1 «Έργα Υποδομών Εγγείων Βελτιώσεων» μεπροϋπολογισμό 350 εκ.

 Ερώτηση 7 :

Ειδικά για το τελευταίο από τα παραπάνω χρηματοδοτικά εργαλεία, μας είχατε ανακοινώσει ότι, αναμένεται η έκδοση Πρόσκλησης εντός του 2024, μετά το καλοκαίρι. 

Πέρασε το καλοκαίρι. Πότε θα βγει η Πρόσκληση και ποια έργα στην Π.Ε. Ηρακλείου θα περιλαμβάνει ;

Ερώτηση 8 :

Σύμφωνα με την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, στο Ηράκλειο υλοποιούνται από το ΥΠΑΑΤ 27 έργασυνολικού ύψους 29 εκ.€.

Ποια είναι αυτά; Είναι αρδευτικά έργα;

Ερώτηση 8α :

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΛΑΚΙΩΤΙΣΣΑΣ:προϋπολογισμού δημοπράτησης 24 εκ. €. 

Σε ποια φάση βρίσκεται;

Ερώτηση 9 :

ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ:προϋπολογισμού 45.000.000 €. Για την άρδευση σε 37.000 στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης της Μεσαράς. 

Σε τι φάση βρίσκεται; Εντάχθηκε στο Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027; Οι απαλλοτριώσεις πληρώθηκαν;

Ερώτηση 10 :

ΕΓΓΕΙΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΑ ΕΡΓΑ Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ : συνολικού προϋπολογισμού 31,5 εκ ευρώ :

• Αντλιοστάσια άρδευσης στο Δήμο Βιάννου, 

• Αξιοποίηση του υδροταμιευτήρα Δαμανιών στην ΔΕ Καζαντζάκη, 

• Εκσυγχρονισμός του ΤΟΕΒ Γέργερης, 

• Αρδευτικό Δίκτυο του Δήμου Ηρακλείου, 

• Αρδευτικό δίκτυο στο Δήμο Μαλεβιζίου, 

• Συστήματα αυτοματισμού στο αρδευτικό δίκτυο του Δήμου Χερσονήσου,

• Βελτίωση των αρδευτικών δικτύων του Δήμου ΜινώαΠεδιάδας, 

• Κατασκευή τριών (3) αρδευτικών φραγμάτων στο χείμαρρο Μάγειρο 

Σε ποια φάση βρίσκονται;

Ερώτηση 11 : 

ΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΛΑΔΟΥΚΟΥ – ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΓΙΟΦΥΡΟΥ :

Βρίσκεται στην περιοχή του Προφήτη Ηλία, σε έναν παραπόταμο του Γιόφυρου και αυτό σημαίνει πως αφενός θα έχει αρδευτική λειτουργία, αφετέρου όμως θα συμβάλει στην αντιπλημμυρική προστασία και επί πλέον θα δώσει νέα δεδομένα και για την οριοθέτηση της κοίτης του Γιόφυρου.

Σε ποια φάση βρίσκεται;

Ερώτηση 12 :

ΦΡΑΓΜΑ ΔΑΦΝΩΝ : Τον Ιανουάριο 2024 η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ είχε δηλώσει ότι είχε δώσει εντολή να ξεκινήσουν οι μελέτες.

Σε ποια φάση βρίσκεται;

Ερώτηση 13 :

ΦΡΑΓΜΑ ΛΗΘΑΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ :

Η επίσημη ανακοίνωση είναι ότι το Υπουργείο δύναται να χρηματοδοτήσει νέα έργα ταμίευσης επιφανειακού νερού για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, όπως αυτό.

Πότε θα εκδοθεί η πρόσκληση του Υπουργείου;

Ερώτηση 14 :

Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός για τα παρακάτω υδραυλικά έργα ;

Image

Κρίσιμος αλγόριθμος : Αν η απαντήσεις στις ερωτήσεις 6 -14 είναι ότι «περιμένουμε το πόρισμα της μελέτης της ολλανδικής Εταιρείας», τότε ξαναγυρίζουμε στις ερωτήσεις 1-5. loop…..

Ερώτηση 15 :

Κανονισμός ΕΛΓΑ

Επιτακτικά κατεπείγουσα είναι η προσαρμογή του κανονισμού στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, ώστε οι παραγωγοί να μπορούν να αποζημιώνονται για απώλειες της παραγωγής που οφείλονται στην καταστροφική ξηρασία.

(α) Η προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου είχε τονίσει ότι στις άμεσες προτεραιότητές του Υπουργείου είναι ο μετασχηματισμός του Κανονισμού του ΕΛΓΑ.

(β) Η επίσημη απάντηση του Υπουργείου είναι ότι το σχετικό Νομοσχέδιο βρίσκεται στην τελική ευθεία και θα κατατεθεί άμεσα προς ψήφιση στη Βουλή.

(γ) Όμως, πρόσφατα δηλώσατε σε αντιπροσώπους της Αγροτικών Συλλόγων της Καρδίτσας ότι, ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ θέλει ακόμη τουλάχιστον ένα χρόνο για να ολοκληρωθεί η αλλαγή και να εφαρμοστεί. 

Ερώτηση : Τελικά τι ισχύει σχετικά με την αλλαγή του Κανονισμού του ΕΛΓΑ;

Κρίσιμος αλγόριθμος : Αν η απάντηση είναι το (γ), τότε ξαναγυρίζουμε στην ερώτηση 3. Πάλι loop…Αυτό το εργαλείο που φτιάξαμε με κόπο για τον Υπουργό, περιμένουμε να μας το εμπλουτίσει με τις κρίσιμες πληροφορίες, που εμείς δεν έχουμε!!