Μπορούμε κι εμείς ... για τον Καζαντζάκη

Του Δημήτρη Μιμή

Να που «ο επαναστατημένος άνθρωπος» ( L΄ Homme Revolte )  του Albert Camus   στις μέρες μας έχει ακόμα πέραση. Πληροφοριακά σας λέω ότι το βιβλίο αυτό ήταν η αιτία ρήξης μεταξύ των δύο Γάλλων φιλοσόφων,  του  Albert Camus και του   J.P. Sartre  το 1952, ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του έργου του. 

Στις 26,27 και 28 Ιουνίου που πέρασαν, στο Lourmarin  της Ν.Α. Γαλλίας, εκεί όπου διέμενε τα τελευταία του χρόνια ο Albert Camus όπου και βρίσκεται ο τάφος του,  πραγματοποιήθηκε το φεστιβάλ  Albert Camus. Το πρόγραμμα του φεστιβάλ σχεδιάστηκε γύρω από το θέμα της  εξέγερσης  αλλά και  της  δημοσίευσης του έργου του το 1951 «ο επαναστατημένος άνθρωπος». Το βιβλίο αυτό, όπως ανάφερα πιο πάνω, προκάλεσε την τελική ρήξη μεταξύ των δύο Γάλων φιλοσόφων. (1).

Ένας μεγάλος αριθμός θεατών και ακροατών γιόρτασε τις μέρες αυτές τη ζωή και το έργο του  νικητή του βραβείου Νόμπελ 1957, τότε που συνυποψήφιος του ήταν και ο Καζαντζάκης. Η εκτίμηση που ο Camus έτρεφε για τον Καζαντζάκη φαίνεται στην επιστολή που έστειλε  δύο χρόνια μετά το θάνατο του στην Ελένη Καζαντζάκη: Κυρία, πολύ λυπήθηκα που δεν μπόρεσα να έρθω στην πρόσκληση σας. Είχα πάντα μεγάλο θαυμασμό και αν το επιτρέπετε, ένα είδος στοργής για το έργο του συζύγου σας. Είχα τη χαρά να αποδείξω και δημόσια στην Αθήνα αυτό μου το θαυμασμό, τον καιρό που η επίσημη Ελλάδα έκανε “μούτρα” στον μεγάλο συγγραφέα … Ο Καζαντζάκης άξιζε εκατό φορές περισσότερο. Μαζί του χάθηκε ένας από τους τελευταίους μεγάλους καλλιτέχνες. Είμαι από εκείνους που αισθάνονται και θα εξακολουθήσουν να αισθάνονται το μεγάλο κενό που άφησε.

       Ενώ ο μεγάλος φιλόσοφος και συγγραφέας γιορτάζεται τακτικά σ΄ όλο τον κόσμο, όπως πρόσφατα στη Νέα Υόρκη, τη Χιλή, Αργεντινή, Βραζιλία. Στη Γαλλία  δεν έχει υπάρξει ποτέ αντικείμενο σημαντικής εκδήλωσης. Και όμως ο Camus είναι ο φιλόσοφος που είπε:  «Δεν είμαι φιλόσοφος. Δεν πιστεύω αρκετά για να πιστεύω σε ένα σύστημα.»

Θα μου πείτε, ότι το ίδιο συμβαίνει και με το δικό μας Νίκο Καζαντζάκη. Πέρα από το «Βραβείο Νίκου Καζαντζάκη» τίποτα άλλο ουσιαστικό δεν πραγματοποιείται στην πόλη όπου γεννήθηκε ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας. Όμως οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ο πλούτος που βρίσκεται κρυμμένος στα έργα του συγγραφέα ακόμα δεν έχει εξερευνηθεί. Πως λοιπόν θα αποκαλυφθεί αυτός όταν ελάχιστοι ενδιαφέρονται γι΄ αυτό;  Είμαι σίγουρος ότι στο γραφείο   αρμόδιου αντιδημάρχου, εδώ και χρόνια, βρίσκεται άτυπα πρόταση για δημιουργία ανάλογου φεστιβάλ για τον Καζαντζάκη στην πόλη του Ηρακλείου, που ποτέ όμως δεν διαβάστηκε η μελετήθηκε. Όμως πάντα υπάρχει χρόνος, αν υπάρχει βέβαια διάθεση, για να πραγματοποιηθεί μια τέτοια πρόταση, και χωρίς μάλιστα την ύπαρξη «μαγικών ραβδιών». 

(1): Οι δύο φιλόσοφοι είχαν συναντηθεί το 1943 στο κατεχόμενο Παρίσι όπου και αλληλο-εκτιμήθηκαν μέχρι τη ρήξη τους για το συγκεκριμένο βιβλίο. Ποιος όμως ήταν ο λόγος για τη ρήξη αυτή;  Για τον Camus η εξέγερση είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστούν  τα παράλογα πράγματα που συμβαίνουν γύρο μας. Παράλληλα προειδοποιεί τον αναγνώστη για τις επαναστατικές μετατοπίσεις  που οδηγούν σε κρατικά εγκλήματα και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Από την πλευρά του ο  Sartre πλησίασε  το  Κομμουνιστικό Κόμμα. Έκτοτε η διαμάχη μεταξύ τους ήταν βίαιη.