Μικρά λεωφορεία, μεγάλα βήματα εμπρός

Του Γιάννη Αναστασάκη*

Όταν πριν περίπου τέσσερα χρόνια πήραμε ως δημοτική αρχή την απόφαση να κάνουμε τη δραστική παρέμβαση ανάπλασης του “σταυρού” στο ιστορικό κέντρο του Ηρακλείου, οι μεγαλύτερες επιφυλάξεις, αν όχι αντιδράσεις, προκλήθηκαν για την κυκλοφοριακή και συγκοινωνιακή παρέμβαση. Ήταν όμως προφανές ότι χωρίς μια ελαφρώς παράτολμη και αντισυμβατική λύση δεν υπήρχε περίπτωση να ξεκολλήσει η παλιά πόλη από το τέλμα στο οποίο είχε μπει.

Αποφασίσαμε λοιπόν με τόλμη που πιστώνεται κατα τεκμήριο στον Βασίλη Λαμπρινό να εφαρμόσουμε το φιλόδοξο σχέδιο “κέντρο χωρίς αυτοκίνητα”, όχι βέβαια για να εκλείψει η κυκλοφορία στην καρδιά της παλιάς πόλης, αλλά αντίθετα για να διευκολύνεται μεν η ροή των οχημάτων που ήταν αναπόφευκτο να φτάνουν εκεί και ταυτόχρονα να αυξηθεί η ζωή μέσω της πεζοδρόμησης των πιο βασικών δρόμων που μαζί με την οδό 25ης Αυγούστου θα συνέθεταν πλέον ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό. Οι μέχρι τότε υπάρχουσες συγκοινωνιακές υποδομές ήταν σχεδιασμένες με άλλη φιλοσοφία και δεν κάλυπταν τη ζητούμενη ευελιξία και αποτελεσματικότητα.

Κλειδί αυτής της επιχείρησης ήταν η προσπάθεια να αποφορτιστεί το κέντρο κυκλοφοριακά. Αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με ένταση της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς και εξεύρεση χώρων στάθμευσης περιμετρικά και σε απόσταση, σε θέσεις μάλιστα που θα διευκόλυναν ιδιαίτερα τους πολίτες που ήθελαν να έρθουν στο κέντρο από άλλες περιοχές για να κάνουν τα ψώνια ή τις δουλειές τους. Αυτοί ήταν και οι άξονες όπου επικεντρώθηκε η προσπάθεια συγκοινωνιακής αναρρύθμισης. Βρέθηκαν αρχικά δύο μεγάλοι χώροι στάθμευσης, ένας στα δυτικά της πόλης, στο Παγκρήτιο Στάδιο και ένας εντός του λιμανιού για να εξυπηρετεί όσους έρχονταν από τα ανατολικά. Από αυτούς τους χώρους θα λειτουργούσαν δύο γραμμές μικρολεωφορείων (minibus) που με κυκλικό δρομολόγιο θα μετέφεραν όποιον ήθελε προς και από το ιστορικό κέντρο.

Επιλέχθηκε η λύση της συνεργασίας με το Αστικό ΚΤΕΛ Ηρακλείου o οποίος έχει την αποκλειστικότητα στην παροχή τέτοιου είδους μεταφορικού έργου έως σήμερα.  Όπως αποδείχθηκε ο εν λόγω φορέας διαθέτει την απαιτούμενη εμπειρία, εξειδίκευση και θεσμική λειτουργικότητα για το συγκεκριμένο αντικείμενο. Αποφασίσαμε αυτή η υπηρεσία να παρέχεται δωρεάν στους δημότες και τους επισκέπτες της πόλης, ώστε να είναι ισχυρό το κίνητρο να την χρησιμοποιήσει κάποιος αφήνοντας το ΙΧ όχημά του μακριά από το κέντρο. Οι δύο συγκοινωνιακές γραμμές, η μπλε και η κόκκινη, σύντομα απέδειξαν την χρησιμότητά τους, έγιναν μέρος της καθημερινότητας για δεκάδες χιλιάδες συμπολιτών μας κάθε μήνα και συνέβαλαν καθοριστικά στην ομαλότητα της κυκλοφορίας στην παλιά πόλη. Λίγο καιρό αργότερα η γραμμή που ξεκινά από το λιμάνι επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει και την Νέα Αλικαρνασσό στο δίκτυο και πέτυχε δώσει ακόμα πιο λειτουργική διάσταση στο εγχείρημα. Οι γραμμές έγιναν τόσο πολύ χρήσιμες στους δημότες που όταν για ένα διάστημα το 2020 χρειάστηκε -παρά τις δικές μας έγκαιρες ενέργειες- να διακοπεί προσωρινά η λειτουργία τους, δεχθήκαμε ένα μεγάλο κύμα αγωνίας για πότε θα επαναλειτουργήσουν. Αυτή ήταν ίσως η μεγαλύτερη απόδειξη επιτυχίας του σχεδίου.

Τώρα αυτή η προσπάθεια ολοκληρώνεται. Άνοιξε η αυλαία και μιας τρίτης γραμμής που θα ξεκινά από τα νότια της πόλης. Η πράσινη γραμμή έρχεται να δώσει την απαραίτητη τρίτη χωρική διάσταση σε αυτό το συγκοινωνιακό δίκτυο και μάλιστα επιβεβαιώνει και τεχνολογικά το όνομά της. Τα δύο από τα μικρά λεωφορεία που θα την υποστηρίζουν είναι πλήρως ηλεκτροκίνητα και ο Δήμος Ηρακλείου -πρωτοπόρος σε πανελλαδικό επίπεδο- προχώρησε στην αγορά τους αξιοποιώντας πόρους της συγχρηματοδοτούμενης Πράξης  “ECORouTs” η οποία είναι ενταγμένη στο  Interreg V-A «Ελλάδα – Κύπρος 2014-2020.  Η μερική ηλεκτροκίνηση θα μας δώσει χρήσιμα συμπεράσματα που ο Δήμος θα αξιοποιήσει στη διαδικασία αναβάθμισης του δημοτικού στόλου.

Συνολικά, λοιπόν, δικαιούμαστε να πούμε ότι πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ανατροπές στο συγκοινωνιακό και μεταφορικό τοπίο του Δήμου μας. Θα καλύπτεται πλέον το μεγαλύτερο μέρος των περιοχών της πόλης με δυνατότητα δωρεάν στάθμευσης και μεταφοράς προς και από το ιστορικό κέντρο,και αυτό γίνεται με τρόπο απόλυτα εναρμονισμένο με τις πολιτικές σύγχρονης κινητικότητας, προωθώντας τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς και μάλιστα με την εισαγωγή της περιβαλλοντικά φιλικής διάστασης της ηλεκτροκίνησης. Πρόκειται για μια συνεκτική επιλογή που αποδεδειγμένα φέρει όχι απλώς συγκοινωνιακό, αλλά και κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο. Ήταν ένα σημαντικό βήμα, όχι απλά για την ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου, αλλά συνολικά για το πέρασμα του Ηρακλείου στον 21ο αιώνα.

* Ο κ. Γιάννης Αναστασάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Καθημερινότητας και Πρασίνου Δήμου Ηρακλείου