της Μαρίας Λιονάκη
Τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις πρέπει να τηρούνται! Έθιμο το έχει λοιπόν αυτή η παρέα, από αρχαιοτάτων δικών της χρόνων, του Αγίου Πνεύματος, να παίρνει το πνεύμα της μαζί και να γέρνει, βρέξει λιάσει , ανατολικά, προς τη Σητεία …. Έθιμο το έχει αυτή η παρέα να ξεφορτώνεται σ’ αυτό το ανατολικό άκρο της Κρήτης τον προηγούμενο χειμώνα, με τις δυσκολίες του, τα άσχημά του μαζί με τα καρεκλάκια, τις ομπρέλες, το ψυγείο από φελιζόλ και τα λοιπά τεχνολογικά επιτεύγματα που εναποθέτει στην παραλία. Χαράματα σχεδόν αναζητά το αλμυρίκι, το γνωστό, το συγκεκριμένο, το φιλόξενο , το λίγο δικό της , στην παραλία της Χιόνας. Αυτό με το πολύ φουντωτό πράσινο φύλλωμα που ανεμίζει με διαφορετικό, κυμαινόμενο σε ένταση ρυθμό, ανάλογα με τα φιλικά ή εχθρικά φυσήματα του αέρα.
Έτσι κι αυτό το Σάββατο, η παρέα, τηρώντας τα έθιμα κι αφού έχει τελειώσει τις τόσο διαφορετικές μεταξύ τους υποχρεώσεις εγκαταλείπει την ασφυκτική, λόγω ζέστης , πόλη με ύφος συνωμοτικό, αποφασισμένο και σε χρόνο ρεκόρ… Τα μπαγκάζια φορτωμένα στο αυτοκίνητο, από την παραμονή, από χθες, από πριν, από πάντα …
Τρεις φρέντο καπουτσίνο με πολύ πάγο και μαύρη ζάχαρη ζητάς και γελάς με τη βολική δίαιτα που στη μαύρη ζάχαρη τη θυμάσαι και την άβολη αλλαγή ενδυμασίας σου , καθώς προηγήθηκε στο πρωινό η εργασία σου και για μπάνιο με τη μακριά φούστα δεν πας … Στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου που ξεκινά ο Χαρούλης τραγουδά: « Όλοι μου λεν ν' απαρνηθώ του Λασιθιού το δρόμο, μα γω θα πηαίνω να' ρχομαι για ένα χατίρι μόνο…» Του Κώστα στον Αγκαθιά το χατίρι, σκέφτομαι, του φίλου μας το χατίρι και το δικό μας! Το αυτοκίνητο οδεύει προς την πατρίδα του Βιτσέντζου Κορνάρου, μέσα από στενούς, παλιούς , στριφογυριστούς δρόμους. Φτάνει Σητεία, την περνάει και ταξιδεύει ακόμα πιο ανατολικά.
Το μακρινό ταξίδι, από τη μια σε κουράζει με τη διάρκεια του κι απ’ την άλλη σε ξεκουράζει με το ρεμβασμό της γνώριμης αγαπημένης διαδρομής και τη γλυκιά αναμονή όσων θα ζήσεις… Τοπία και δρόμος τρέχουν, ή μήπως τρέχουμε εμείς; Η είσοδος στην περιοχή, στον Αγκαθιά συνοδεύεται πάντα με δυνατά επιφωνήματα, με φωνές χαράς και τη γνωστή ατάκα: «Εδώ νιώθω σαν το χωριό μου!» Η εγκατάσταση στα βολικά διαμερίσματα της περιοχής, με την υπέροχη θέα, γίνεται πολύ γρήγορα και η παρέα παίρνει το δρόμο για τη θάλασσα αμέσως.
Το επόμενο πρωί ξυπνάς ήδη ανανεωμένος και ξεκούραστος. Το ξύπνημα των διακοπών είναι πάντα αγόγγυστο. Καλημερίζεις τον ήλιο που έχει έρθει επίσκεψη στο παραθύρι σου, και νιώθεις την κάψα στον αέρα, την άνοδο της θερμοκρασίας, τον καύσωνα που εύστοχα πρόβλεψε το μετεωρολογικό δελτίο τις προηγούμενες ημέρες. Πρώτη εικόνα δεξιά σου, όπως κοιτάς, η εκκλησία του χωριού , ο Άγιος Νεκτάριος. Μεγάλη, επιβλητική σε αρχιτεκτονική και τρούλο. Βαμμένη, φρεσκοβαμμένη σε άσπρο και λίγο κεραμιδί. Γειτονεύει με σπιτάκια γραφικά, παραδοσιακά, χαμηλά, πετρόκτιστα, που δένονται μεταξύ τους με πλακόστρωτα, στενά καλντερίμια, θυμίζοντας έντονα σε χρωματισμό κι αρχιτεκτονική νησιώτικο τοπίο. Γλάστρες μπόλικες, πήλινες ή αυτοσχέδιες τενεκεδένιες στολίζουν τις αυλές τους και φιλοξενούν αρωματικούς βασιλικούς και λογιών λογιών εποχιακά λουλούδια , πολύχρωμα , σε πλήρη ανθοφορία. Διάσπαρτα σε διάφορα μέρη του χωριού πήλινα πιθάρια, διαφορετικών μεγεθών ενώνουν μαζί με μερικά χαλάσματα το παρόν της περιοχής με το παρελθόν.
Αφήνεις πρωινή ώρα τα διαμερίσματα και ρεμβάζοντας περπατάς για να φτάσεις σύντομα στην κεντρική πλατεία του Παλαικάστρου, με την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας , τα πολλά μαγαζιά, τα καφενεία και το λαογραφικό μουσείο σε κοντινή απόσταση. Απ’ όλα έχει αυτή η περιοχή! σκέφτεσαι… Όμορφα σπίτια, φροντισμένους κήπους, άνετα καταλύματα για τους επισκέπτες, περιηγητικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, φιλόξενους κατοίκους! Μα κυρίως έχει τις τόσες , μα τόσες θάλασσες, τις διαδοχικές, τις ατελείωτες, τις καθαρές, τις μη εμπορευματοποιημένες ακόμα . Τις κρυστάλλινες, δροσερές, γαλαζοπράσινες θάλασσες με το λεπτό βοτσαλάκι και τα λίγα δέντρα , κυρίως αλμυρίκια. Η Χιόνα, ο Κουρεμένος, όπου μαζεύονται οι λάτρεις της ιστιοσανίδας, η Ερμούπολη στο χώρο που υπήρχε η αρχαία Ίτανος… είναι όλα θαυμάσιες για τον επισκέπτη επιλογές. Κοντά βρίσκεται το Βάϊ με τους φοίνικες του Θεόφραστου που άντεξαν και σώθηκαν και η μονή Τοπλού , το σεβάσμιο, αξιόλογο, ξακουστό μοναστήρι, με την παραγωγή κρασιού και λαδιού, το μουσείο του και την περίφημη εικόνα: «Μέγας ει Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου.»
Σαν το νερό που κυλάει στη θάλασσα, χωρίς να το νοιάζουν μνημόνια κι άλλες μνήμες, έτσι κυλάνε οι μέρες, όταν κάνεις με καλή παρέα, σε ωραίο, αγαπημένο τόπο διακοπές… Και ναι! Τότε, ούτε εσύ νοιάζεσαι για χρέη, προβλήματα, κρίση… Ένα χρέος νιώθεις πιο επιτακτικό. Αυτό απέναντι στον εαυτό σου, να ζήσεις, να χαρείς, να ξεκουραστείς!
Μια παρέα νέων ανθρώπων, με ηλικίες διάφορες και επαγγέλματα διάφορα άπλωσε στην ακτή το διάφορο εξοπλισμό παραλίας… Κουβάλησε ένα φούρνο ολόκληρο με κουλουράκια, και βουτήματα, όσα κοροϊδεύει ότι ζύμωσε αποβραδίς, καφέδες, αντηλιακά, βιβλία και άφθονο κρύο νερό. Πότε κάνει θόρυβο, γελάει, βουτάει, πετάει νερά και άμμο, πειράζεται , βρέχεται, σκουπίζεται και πότε κρατάει την αναπνοή της μην ταράξει τον ήρεμο ύπνο του φίλου που ξεκουράζεται… Ενδιάμεσα καταστρώνει σχέδια… «Στον Κρεμασμένο να πάμε το βράδυ!» λέει μια στιγμή με δυνατή φωνή κι ενθουσιασμό η φίλη μου η Κατερίνα.
«Κουρεμένο τον λένε, ακόμα δεν κρεμάστηκε!» της λέω εγώ πνιγμένη στα γέλια … ενώ, λίγο μετά κι ενώ η συζήτηση έχει απομακρυνθεί σε άλλα μονοπάτια, θυμάμαι και προσθέτω όλο ενθουσιασμό εγώ:
« Κι αύριο να πάμε Ξεροπόταμο, να κολυμπήσουμε κι εκεί!» -« Μόνο που τον λένε Ξερόκαμπο… δεν έχει ποτάμι!» προσθέτει τώρα η φίλη μου, γελώντας που πήρε το αίμα της πίσω, που ανταπέδωσε το πείραγμα…
Μα το πιο πολύ κέφι το είχε αυτή τη φορά, σ’ αυτή την εκδρομή ο Πέτρος . Όρθιος, ασυνήθιστα ομιλητικός, παραστατικός, με χιούμορ πηγαίο, αυθόρμητο, αληθινό, αστείρευτο, σαν ηθοποιός κωμικής παράστασης διηγήθηκε, διανθίζοντας με τις κατάλληλες κινήσεις ιστορίες απ’ τη ζωή του, τη δουλειά του…. Το έκανε όμως με τέτοιο τρόπο που όλοι σκάσαμε στα γέλια , χαλαροί, όπως είμαστε, λόγω διακοπών, σηκώνοντας στο πόδι την ταβέρνα, την παραλία όλη , εκείνη τη βραδιά στον Κουρεμένο, δίπλα στη θάλασσα, όταν το ολόγιομο ασημένιο φεγγάρι περπατούσε ρομαντικό, αριστοκρατικά στον ουρανό…
« Είδες τη νέα συσκευασία των τσιγάρων, είδες την ανατριχιαστική εικόνα στο πακέτο με έναν άνθρωπο, λίγο πριν το «Δεύτε τελευταίον ασπασμόν;» του λέω εγώ .
«Ναι…- είπε- την είδα, άσε, δεν μπορώ να τη βλέπω, αγχώθηκα»
-« Βρήκα λύση! --πετάγεται η γυναίκα του γελώντας- θα σου πάρω μια ταμπακιέρα να μεταφέρεις εκεί τα τσιγάρα, να μη βλέπεις την εικόνα του πακέτου και φοβάσαι! »
Ο Πέτρος ακούει, μένει λίγη ώρα σκεφτικός, σιωπηλός και μετά από λίγο λέει « Δίκιο έχεις, να μου πάρεις απ’ αυτή… πώς την είπες; τη ζαρντινιέρα!»
Δευτέρα βράδυ. Του Αγίου Πνεύματος και της αγίας παρέας μας! Που μας ευλόγησε με το κέφι, τη ζωντάνια, τη θετική της ενέργεια, διάθεση…. Που μας χάρισε για άλλη μια φορά στιγμές αξέχαστες, που μας έδωσε δύναμη να αντέξουμε τα πάντα στην επιστροφή. Στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου αυτή τη βραδινή ώρα, της αναπόλησης, του ρεμβασμού, της μελαγχολίας για ο,τι αφήνουμε πίσω η Νατάσσα Μποφίλιου σκορπίζει ρομαντισμό στο χώρο… Μετράει τους ανθρώπους της ζωής της. Και της φαίνονται λίγοι ή της φαίνονται πολλοί … Οι δικοί της άνθρωποι , οι δικοί μας… αυτοί που είναι μαζί μας στα δύσκολα, στα εύκολα, στη λύπη ,στη χαρά, στη βόλτα , στην εκδρομή… οι φίλοι, οι λίγοι, οι πολλοί… οι πολύ σημαντικοί!
