ΑΠΟΨΕΙΣ
Ηγεσία και ευθύνη στη Δημόσια Διοίκηση Υγείας: Μαθήματα από την κρίση στο ΠΑΓΝΗ
"Η διοίκηση της υγείας απαιτεί περισσότερα από την απλή εφαρμογή κανόνων"

Του Γιάννη Σ. Καλαντζάκη*
Η πρόσφατη κρίση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ), με την ομαδική παραίτηση των γιατρών, αναδεικνύει σοβαρά ζητήματα στη διοίκηση του δημόσιου τομέα υγείας. Η απόφαση του διοικητή της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠε) με την οποία «εντέλλονται» γιατροί της ΜΕΘ να καλύψουν ανάγκες στο Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου, παρότι νομικά κατοχυρωμένη, εγείρει ερωτήματα για τον τρόπο διαχείρισης κρίσιμων ζητημάτων υγείας. Είναι σημαντικό η κρίση αυτή να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση σχετικά με τις διοικητικές ικανότητες και τις βέλτιστες πρακτικές στη δημόσια διοίκηση.
Το Νόμιμο Δεν Αρκεί: Χρειάζεται Διοικητική Σοφία
Η διοίκηση της υγείας απαιτεί περισσότερα από την απλή εφαρμογή κανόνων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η χρήση του «εντέλλεσθε» παραβλέπει κρίσιμες παραμέτρους, όπως η λειτουργική αντοχή της ΜΕΘ του ΠΑΓΝΗ και η ανάγκη διατήρησης της εμπιστοσύνης του προσωπικού. Η απόφαση να μετακινηθούν ιατροί από μια ήδη υποστελεχωμένη δομή, χωρίς ενημέρωση και συνεργασία, ανέδειξε έλλειψη διοικητικής σοφίας.
Η Αναγκαιότητα της Σφαιρικής Θεώρησης
Η εμπειρία μου ως τέως διοικητής της 7ης ΥΠε και η μακροχρόνια ενασχόλησή μου με την πολιτική υγείας αποδεικνύουν ότι η αποτελεσματική διοίκηση απαιτεί σφαιρική θεώρηση και συντονισμένες δράσεις. Αντί για αποσπασματικές ενέργειες, ο διοικητής της 7ης ΥΠε θα έπρεπε να είχε κινηθεί ως εξής:
- Ανάλυση Αναγκών και Πόρων: συστηματική εκτίμηση της κατάστασης στις δύο μονάδες, ώστε να εξευρεθούν λύσεις που δεν θα επιβαρύνουν τις κρίσιμες δομές.
- Διαβούλευση και Συνεργασία: εμπλοκή του ιατρικού προσωπικού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την εξασφάλιση αποδοχής και την εύρεση πρακτικών λύσεων.
- Ιεράρχηση Προτεραιοτήτων: δικαιολογημένες αποφάσεις που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και να διασφαλίζουν τη λειτουργική επάρκεια.
- Μακροπρόθεσμος Σχεδιασμός: στρατηγική ενίσχυση των δομών για την αποφυγή παρόμοιων κρίσεων στο μέλλον.
Διοικητικές Ικανότητες και Όχι Πολιτική Αντιπαράθεση
Είναι αναγκαίο να τονιστεί ότι αυτή η κρίση δεν αντικατοπτρίζει την πολιτική κατεύθυνση του Υπουργείου Υγείας. Αντίθετα, πρόκειται για μια προσωπική επιλογή του διοικητή της 7ης ΥΠε, ο οποίος φέρει την ευθύνη για τον τρόπο εφαρμογής της πολιτικής. Στις δημοκρατικές κοινωνίες, η λογοδοσία αφορά τα πρόσωπα που εφαρμόζουν τις αποφάσεις. Επομένως, οποιαδήποτε προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης θα ήταν άδικη και παραπλανητική.
Η συνεργασία με το προσωπικό και η διαβούλευση είναι θεμελιώδεις αρχές που πρέπει να διέπουν τη λήψη αποφάσεων. Όταν οι ιατροί αισθάνονται ότι η γνώμη τους δεν λαμβάνεται υπόψη, η εμπιστοσύνη χάνεται, αποδυναμώνοντας το σύστημα.
Συμπεράσματα
Η διοίκηση στη δημόσια υγεία είναι μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητα. Η χρήση εργαλείων όπως το «εντέλλεσθε» πρέπει να συνοδεύεται από στρατηγική σκέψη και διαβούλευση. Όπως καταδεικνύει η περίπτωση του ΠΑΓΝΗ, οι προσωπικές επιλογές των διοικητών μπορούν να οδηγήσουν σε κρίσεις όταν λείπει ο στρατηγικός σχεδιασμός.
Αντί να γίνει προϊόν πολιτικής αντιπαράθεσης, η υπόθεση πρέπει να αποτελέσει αφορμή για επανεξέταση των διοικητικών πρακτικών και ενίσχυση της κουλτούρας λογοδοσίας και διαβούλευσης.
Με σωστή ηγεσία, οι κρίσεις μπορούν να αποτρέπονται. Η ευθύνη και η δέσμευση προς την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος είναι αυτές που θα κάνουν τη διαφορά.
* Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι εμπειρογνώμων πολιτικών υγείας, ασφάλειας πληροφοριών και βιωσιμότητας, πιστοποιημένος Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (DPOaaS), Lead Verifier EU ETS & ανθρακικού αποτυπώματος & σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα διαχείρισης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (GDPR), ιατρικού τουρισμού, ΕΚΕ & βιώσιμης ανάπτυξης (πχ. Ecovadis, EU ETS, ΔηΣΜΕ, 14064-1) και ποιότητας. #IOwnMyHealthData