Η κούραση είναι που χαρακτηρίζει σήμερα την κοινωνία μας

Του Δημήτρη Μιμή

Μετά από δύο χρόνια πανδημίας, αυτό που χαρακτηρίζει  καλύτερα την ψυχική  υγεία της κοινωνίας μας  είναι η κούραση. Άγχος, αυπνία, ψυχικό φορτίο και stress, μας είναι τόσο οικία όσο ποτέ άλλοτε.  Οι περισσότεροι  απ΄ εμάς νιώθουμε ένα αίσθημα κόπωσης, μόνιμες αλλαγές στο ρυθμό της ζωής μας, ανάγκη διαρκούς προσαρμογής και ακόμα έλλειψη δραστηριότητας ή υπερφόρτωση δραστηριότητας. Από την άλλη πλευρά αν δούμε τα νέα από τον κορωνοϊό, τον γενεσιουργό παράγοντα της σημερινής κούρασης μας και αυτό λόγω παράτασης του, αυτά δεν βοηθούν διότι έχουμε πτώση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων και την εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής. 

Διάφορες έρευνες της κοινής γνώμης που έχουν πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό, μας λένε ότι μετά τους διάφορους περιορισμούς και τα διάφορα κύματα του κορωνοϊού έχουμε  ως αποτέλεσμα την κούραση του ανθρώπου και την συσχετίζουν αυθόρμητα με την τρέχουσα κατάσταση τους. 

Τι σημαίνει όμως αυτή η κούραση για την γενικότερη κατάσταση της κοινωνίας μας; Οφείλεται μήπως στην πρόσφατη υγειονομική κρίση ή εντάσσεται σε βαθύτερες κοινωνικές εξελίξεις; Σ΄ αυτό μπορούν να μας απαντήσουν οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι που καθημερινά έρχονται σε επαφή με περιπτώσεις που παρουσιάζουν κόπωση, άγχος, stress που φέρουν μεγάλο ψυχικό φορτίο.  Αυτοί μας λένε ότι οι σημερινοί άνθρωποι είναι κουρασμένοι. Τα συναισθήματα που επικρατούν σήμερα στον άνθρωπο είναι η αβεβαιότητα[ΛM1] ,  η ανησυχία και η κούραση περισσότερο από την ελπίδα και την εμπιστοσύνη. Όλα αυτά μπορεί να συμβαίνουν διότι τώρα με την πανδημία τα περισσότερα γίνονται με την τηλεργασία που πραγματοποιείται από το σπίτι μας, οπότε μπορούμε να κοιμηθούμε περισσότερο με αποτέλεσμα να χάνονται οι κοινωνικές μας επαφές. 

Σ΄ άλλες εποχές, εκτός πανδημίας η κούραση προερχόταν από σωματικές καταπονήσεις για μεγάλα χρονικά διαστήματα, όπως η κούραση των εργαζομένων.  Η κούραση που παρουσιάζεται σήμερα δεν είναι αποτέλεσμα ενός προσωπικού γεγονότος. Είναι μια κούραση που αφορά τους περισσότερους ανθρώπους και θα έλεγα ότι   είναι μια κοινωνική κούραση χωρίς φυσική καταπόνηση του σώματος. Η ατομική κούραση  προκύπτει περισσότερο από τη συνολική(κοινωνική) κούραση παρά το αντίστροφο. Σήμερα λόγω κορωνοϊού η κούραση προέρχεται κυρίως από την έλλειψη των  ατομικών και κοινωνικών μας σχέσεων, δηλαδή από την κοινωνική αποστασιοποίηση, από την απομάκρυνση μας από τους συνανθρώπους μας.  Η σημερινή εξ αποστάσεως επικοινωνία μας, σε πραγματικό χρόνο, υπερβαίνει την ταχύτητα και καθιστά την ανοικοδόμηση του κόσμου γύρο από τον οικιακό περιορισμό μας. Θα έλεγα ότι τα σώματα μας, λόγω περιορισμού, επιβραδύνονται σε σημείο που δεν κινούνται καθόλου, αλλά ταυτόχρονα ανταλλάσσουμε όλο και πιο γρήγορα ροές δεδομένων. Οι άνθρωποι την περίοδο της πανδημίας και του περιορισμού μετακινούνται όλο και λιγότερο και στρέφονται όλο και περισσότερο στον ψηφιακό κόσμο. Όμως όλοι μας φιλοδοξούμε να ξεφύγουμε απ΄ αυτή την ανέπαφη επικοινωνία και να επιστρέψουμε στις ζωντανές κοινωνικές μας σχέσεις.

Σήμερα, αν και έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, οι άνθρωποι νιώθουν πολύ κουρασμένοι και γίνονται μάρτυρες μιας επέκτασης του πεδίου της κούρασης. Η ανία και η κούραση έχουν εξαπλωθεί αυτήν την περίοδο της πανδημίας που αλλάζει την αντίληψη της κόπωσης που θεωρείται ένδειξη παθολογίας και συμπτωμάτων κατάθλιψης. Αν πάλι προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε  τις απολεσμένες κοινωνικές μας σχέσεις, για να αποφύγουμε την κούραση,   αυτό σίγουρα θα προβεί σε βάρος μας. Ο κορωνοϊός  παραμονεύει σε κάθε βήμα μας και καλό θα ήταν, για τον καθένα χωριστά αλλά και την κοινωνία μας, αυτές τις γιορτές να τις περάσουμε για μια φορά ακόμα μονάχοι  μας, περιορισμένα θα έλεγα. Δεν θα πάθουμε τίποτα. Θα πάθουμε όμως όταν αρχίσουμε τις συναναστροφές  και φέρουμε στην οικογένεια μας τον ιό. Τότε ίσως για μερικούς να είναι, κατά ένα τρόπο, το τέλος αυτής της πανδημίας που  κανείς δεν θα  θέλει τον τρόπο αυτό.              

Πιστεύω ότι, αν όλοι μας κρατήσουμε αυτές τις μέρες τις αποστάσεις μας,  ακούμε τους ειδικούς και δεν ενδώσουμε στους πειρασμούς των ημερών, όλα θα πάνε καλά.