Γιώργος Αλεξάκης: Bία στην οικογένεια: Stop αλλά πως;

Άρθρο του Γιώργου Αλεξάκη*

* Ο Γιώργος Ε. Αλεξάκης είναι υποψήφιος Δήμαρχος Ηρακλείου,
Είναι πολιτικός μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στη London School of
Economics για την Αστική και Περιφερειακή Ανάπτυξη,
Περιφερειακός Σύμβουλος Ηρακλείου.
 

Τα αστυνομικά δελτία και οι δικαστικές αίθουσες, γεμίζουν καθημερινά, με περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Δεν είναι σαφώς, ίδιον των καιρών μας - η ενδοοικογενειακή βία υπήρχε και υπάρχει, όμως προσδοκία και ελπίδα είναι να περιοριστεί και να εκλείψει. Εμφανίζεται ως σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική, ψυχολογική, πνευματική, πολιτισμική, λεκτική, οικονομική βία καθώς και με την μορφή της παραμέλησης ανηλίκων ή ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων. 

Περνώντας από τις διαπιστώσεις στη δράση, αυτή η ελπίδα πρέπει να μετουσιωθεί σε πράξεις, προκειμένου κανείς να μη βρεθεί ξανά πληγωμένος – είτε σωματικά είτε ψυχικά - από τον πατέρα, το συνεργάτη,  ή το σύντροφο  στο εργασιακό περιβάλλον, εντός της οικογένειας, αλλά και στα πιο σκληρά και δύσκολα: σε κάθε καταγγελία βιασμού, σε κάθε περίθαλψη στο νοσοκομείο, σε κάθε δικαιολογία “έπεσα από τη σκάλα». Κι αν ακόμη αυτό συμβεί, να καταφέρει να αρθρώσει λόγο και να κατονομάσει το θύμα το δράστη, διεκδικώντας το αυτονόητο - τη ζωή:

Σε όλη αυτή την αλυσίδα του πόνου, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να έχει ρόλο. Όχι ιδρύοντας απλώς μια δομή, αλλά ξεκινώντας από το “Α” - επενδύοντας στην ενημέρωση και την εγκαθίδρυση κουλτούρας ισότητας και μη βίας, ως το “Ω” που είναι η διαμόρφωση ενός πλέγματος Υπηρεσιών και συνθηκών, ώστε το θύμα ενδοοικογενειακής βίας να περάσει από τον εφιάλτη και να βγει ξανά στο φως, επιτυγχάνοντας την ισχυροποίησή του και τελικά την επανένταξή του, μακριά από το κακοποιητικό περιβάλλον.

Η κακοποίηση υπήρχε ανέκαθεν,  όμως πολύ απλά κρυβόταν πίσω από τις κλειστές πόρτες των νοικοκυριών. Οι γυναίκες και τα παιδιά ήταν τα συχνότερα θύματα κακοποίησης όμως δυστυχώς  επέλεγαν τη σιωπή ως λύση. Οι λόγοι για τους οποίους συνέβαινε αυτό ήταν πολλοί: τα θύματα φοβόντουσαν τον θύτη τους, που τις περισσότερες φορές ήταν είτε ο σύζυγος  είτε ο πατέρας τους. Στο παρελθόν, λόγω της πατριαρχίας, ο αρχηγός στην οικογένεια ήταν ο μεγαλύτερος ηλικιακά άνδρας, που θεωρείτο και ο πιο δυνατός. Η γυναίκα, ούσα πλήρως εξαρτημένη από τον άνδρα της, δεν μπορούσε να αντιδράσει, θεωρούσε τη βία σε βάρος της σαν μια συνήθεια ή ακόμα και σαν συνέπεια δικού της λάθους. Ακόμα και να μιλούσε, πίστευε πως δεν θα την πίστευε κανείς. Έτσι, η σιωπή ήταν γι’ αυτήν μονόδρομος. 

Σήμερα, έχουμε απαλλαχτεί από τέτοια πρότυπα, αλλά η βία εξακολουθεί να υπάρχει.  Σε αυτό, σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει η οικογένεια και τα πρότυπα που έχει δώσει στο άτομο. Αν το άτομο μεγαλώνει σε ένα οικογενειακό πλαίσιο με πρότυπα κακοποιητικής συμπεριφοράς, ενδέχεται και το ίδιο να εμφανίσει κακοποιητική συμπεριφορά σε βάρος άλλων στο μέλλον. Ένας άλλος παράγοντας είναι οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Ένας οικογενειάρχης, στις μέρες μας, έρχεται αντιμέτωπος με οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες, οπότε φτάνει σε απόγνωση. Έτσι, οδηγείται χωρίς να το αντιληφθεί σε ξεσπάσματα με θύματα το στενό του περιβάλλον. 

Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε ΑΜΕΣΑ, ξεκινώντας από τους τοπικούς φορείς:

1) Σε τοπικό επίπεδο, ο Δήμος Ηρακλείου και η Περιφέρεια Κρήτης μπορούν να εξασφαλίσουν ότι τη σωστή ενημέρωση. Μέσα από επιμορφωτικά σεμινάρια επαγγελματιών, ημερίδες για το κοινό ενημερωτικές καμπάνιες με ομιλητές ειδικούς επιστήμονες και έμπειρους επαγγελματίες στο εν λόγω θέμα Έτσι, οι πολίτες θα κατανοήσουν την έννοια της βίας, τις μορφές της, την πρόληψη και την αντιμετώπισή της. Θα γνωρίσουν ακόμη την διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί σε τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης είναι σκόπιμο, να ενημερωθούν για τον ρόλο που έχουν οι δομές και οι ξενώνες στην αντιμετώπιση της βίας σε τοπικό επίπεδο καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης τους είτε σε προσωπικό είτε σε υποδομές.

2) Ειδικότερα στο Δήμο μας πρέπει να αναπτυχθεί η λειτουργία ειδικών τμημάτων αντιμετώπισης περιστατικών κακοποίησης μπορεί να συμβάλλει στην υποδοχή κακοποιημένων ατόμων και εχέμυθη, ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη, παροχή βοήθειας αντιμετώπισης του προβλήματος και αναζήτησης νομικής, ιατρικής και ψυχολογικής συμβουλής και καθοδήγησης. Τα τμήματα αυτά είναι απαραίτητο να στελεχώνονται από έμπειρο προσωπικό με γνώσεις και κατάρτιση ώστε να χειριστούν τέτοιες καταστάσεις όσο πιο ανώδυνα και διακριτικά, ειδικά σε περιπτώσεις μικρών κλειστών τοπικών κοινωνιών, όπως είναι αρκετές περιοχές της ενδοχώρας του νησιού μας. Έτσι, όταν κάποιος υφίσταται τέτοιες συμπεριφορές θα γνωρίζει πως μπορεί να αναζητήσει στήριξη, προστασία και άμεση παρέμβαση στο Δήμο μας.

3) Πέρα όμως από τη πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου, το στάδιο μετά την αποκάλυψη της κακοποίησης είναι εξίσου κρίσιμο. Έχει παρατηρηθεί πως θύματα κακοποίησης, κυρίως λόγω οικονομικής εξάρτησης από τον θύτη, μετά την αποκάλυψη επιστρέφουν πίσω στο κακοποιητικό περιβάλλον. Για αυτό, πέρα από την ψυχολογική στήριξη που παρέχεται, η κοινωνία πρέπει να μεριμνήσει και για οικονομική στήριξη. Επίσης πρέπει να υπάρξει σύμπραξη όλων των εμπλεκόμενων φορέων - από το νοσοκομείο ως την αστυνομία - για εμψύχωση του θύματος, γιατί πολύ συχνά τα διαδικαστικά αποθαρρύνουν το θύμα να φτάσει ως το τέλος. Ο Δήμος Ηρακλείου με την Περιφέρεια Κρήτης μπορούν και πρέπει  να προβλέψουν την παροχή προγραμμάτων εργασίας για τα άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση. Έτσι, τα άτομα θα εργάζονται, θα έχουν εισόδημα για να καλύπτουν τις ανάγκες τους και αυτό θα κάνει πιο ομαλή την επανένταξη τους στην κοινωνία.

O δρόμος προς την επίλυση του προβλήματος είναι μακρύς. Όμως η αναδιάρθρωση των τοπικών Υπηρεσιών με κατεύθυνση προς τον πολίτη, η αναβάθμιση των παροχών και η ενίσχυση των επαγγελματικών προσόντων των στελεχών - λειτουργών της πόλης μας, είναι ΠΡΩΤΕΥΟΝ βήμα μας για την αντιμετώπιση, σχεδιασμό επίλυσης και μετριασμό του φαινομένου της κακοποίησης και ο Δήμος μας οφείλει να συμβάλλει.